భరత స్వాతంత్ర్య వజ్రోత్సవాలలో రవీంద్రభారతిలో చిరంజీవి చింతా శ్రీవిజయలహరి, చిరంజీవి మాన్వితల కూచిపూడి నాట్యము.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

శ్రీ వేణు గోప (కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల) శతకము.

జైశ్రీరామ్.

 శ్రీ వేణు గోప ( కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల ) శతకము.

రచన:- చింతా రామ కృష్ణా రావు.

కృష్ణం వందే జగద్గురుమ్.

శ్రీ వేణు గోప (కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల) శతకము.

శ్రీ కృష్ణ పరమాత్మకు

అంకితము

చ :-  త్రిక పర తత్వమా ! విపుల ధీ వరదా! శుభ వేణు గోపబా

లక మణిరో !, ప్రభాంక! శుభ లక్ష్మి హృదీశ్వర ! కాంచుమయ్యరో !

త్రిక వర ! భవ్యుఁడా ! ఇదిగొ. ధీవర ! అంకిత మీకు నిద్ది. పా

వకుఁడ ! హరీ! మదిన్ వినుమ ! వర్ధిలఁ జేయుమ ! వేణు గోపకా !

క :- పర తత్వమా ! విపుల ధీ

వరదా! శుభ వేణు గోప బాలక మణిరో !

వర! భవ్యుఁడా ! ఇదిగొ. ధీ

వర! అంకిత మీకు నిద్ది. పావకుఁడ ! హరీ !

గీ :- విపుల ధీ వరదా ! శుభ వేణు గోప

క ! శుభ లక్ష్మి హృదీశ్వర ! కాంచుమయ్య !

ఇదిగొ. ధీవర ! అంకిత మీకు నిద్ది. 

వినుమ ! వర్ధిలఁ జేయుమ ! వేణు గోప !

శ్రీరస్తు                                    శుభమస్తు                            అవిఘ్నమస్తు.

శ్రీ వేణు గోప కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల శతకము.

రచన :- చింతా రామ కృష్ణా రావు.

ఉ:- శ్రీ మధు సూదనా! నర హరీ! మధు కల్పక! నాద లోల! మా

     వామనుఁడా! రమా ధవుఁడ! పావన నామ! సుధా పయోధి! దే

     వా! మధురాక్షరా! సుహృది వాస! దయాపర! సూక్ష్మ రూప! స

     స్థేమ హరీ! మదిన్ వెలసి క్షేమముఁ గూర్చుమ! వేణు గోపకా!  1.

క:- మధు సూదనా! నర హరీ!  -  మధు కల్పక! నాద లోల! మా వామనుఁడా! 

    మధురాక్షరా! సుహృది వా  -  స! దయాపర! సూక్ష్మ రూప! సస్థేమ హరీ!  1.

గీ:- నర హరీ! మధు కల్పక! నాద లోల!  -  ధవుఁడ! పావన నామ! సుధా పయోధి! 

    సుహృది వాస! దయాపర! సూక్ష్మ రూప!  -  వెలసి క్షేమముఁ గూర్చుమ! వేణు గోప!  1.

చ:- భృత కల చిత్రముల్ పరగ పింగలి సూరన; భట్టు మూర్తి.  కా

     వ్యత కృతులన్; కడున్ రచన భవ్యముగా నొనరంగ చేసె. స

     మ్మతి వెలయించి రాగురుల మాన్య లసద్గతిఁ గొల్తు  భక్తి హా

     రతిని హరీ! సదా! విరియు రమ్యతఁ గొల్పగ; వేణు గోపకా!  2.

క:- కల చిత్రముల్ పరగ పిం  -  గలి సూరన; భట్టు మూర్తి.  కావ్యత కృతులన్; 

    వెలయించిరాగురుల మా - న్య లసద్గతిఁ గొల్తు  భక్తి హారతిని హరీ!  2.

గీ:- పరగ పింగలి సూరన; భట్టు మూర్తి.  -  రచన భవ్యముగా యొనరంగ చేసె. 

    గురుల మాన్య లసద్గతిఁ గొల్తు భక్తి -  విరియు రమ్యతఁ గొల్పగ; వేణు గోప!  2.

చ:- కను! సుమనోజ్ఞుడా! వెలసె కందము గీతము వృత్తమందు.నన్

    విన; గననౌన్ గదా! శతక వేలుపు వీవెర! సమ్మతించి ప్రీ

    తిని సుమనోజ్ఞమౌ రచన దీప్యముగా నిట వ్రాసితీవె ప్రా

    ర్థనలఁ హరీ! కనన్ విజయ ధామము నీ మది; వేణు గోపకా!  3.

క:- సుమనోజ్ఞుడా! వెలసె కం  -  దము గీతము వృత్తమందునన్ వినఁ; గన; నౌన్! 

    సుమనోజ్ఞమౌ రచన దీ  -  ప్యముగా నిట వ్రాసి తీవె ప్రార్థనలఁ హరీ! 3.

గీ:- వెలసె కందము గీతము వృత్తమందు.  -  శతక వేలుపు వీవెర! సమ్మతించి 

    రచన దీప్యముగా నిట వ్రాసి తీవె!  -  విజయ ధామము నీ మది వేణు గోప!  3.

చ:- బుధ వరులెన్ను నీ పరమ పూజ్య రమాశ్రిత ప్రాభవంబు. సా

    రథివగుచున్; నినున్ మదిని భ్రాంతిగ నిల్పిన మన్ననంబు; స

    ద్బుధ గురులన్ కృపన్ నడుపు బుద్ధి రహస్యము నాకొసంగితే!

    మధుర హరీ! సదా వెలయ మమ్ములఁ గాచెడి వేణు గోపకా!  4.

క:- వరులెన్ను నీ పరమ పూ  -  జ్య రమాశ్రిత ప్రాభవంబు. సారథివగుచున్. 

   గురులన్ కృపన్ నడుపు బు  -  ద్ధి రహస్యము నాకొసంగితే! మధుర హరీ! 4.

గీ:- పరమ పూజ్య రమాశ్రిత ప్రాభవంబు.  -  మదిని భ్రాంతిగ నిల్పిన మన్ననంబు.

     నడుపు బుద్ధి రహస్యము నాకొసంగి!  -  వెలయ మమ్ముల గాచెడి వేణు గోప! 4.

చ:- పలు కలుషంబులన్, పలుకు పల్కుల లోపల పాప మొల్కు, లో

    కులను గనన్ గనే, కలుష కోవిదు లెట్టుల కల్గు చుండ్రి. యం

    చిల పలు మారు నే  కొలిచి; యీ తొలి దోషము కూల్చమందుఁ దో

    యిలిడి హరీ! నినున్.  వినవ! హృద్ స్థిత! రక్షక! వేణు గోపకా! 5. 

క:- కలుషంబులన్, పలుకు ప  -  ల్కుల లోపల పాప మొల్కు, లోకులను గనన్; 

    పలు మారు నే  కొలిచి; యీ   -  తొలి దోషము కూల్చమందుఁ దోయిలిడి హరీ! 5.

గీ:- పలుకు పల్కులలోపల పాప మొల్కు,   -  కలుష కోవిదు లెట్టుల కల్గు చుండ్రి ?

    కొలిచి; యీ తొలి దోషము కూల్చమందు!   -  వినవ! హృద్ స్థిత! రక్షక! వేణు గోప! 5. 

ఉ:- నీ పద పద్మముల్, కనగ నేర దయామయ! కాంక్షతీర! ర

    క్షాపరుడా! కృపన్, సుగుణ గణ్యుడ! నిన్ మదిఁ జూడఁ జేసి, దే

   వా! పదిలమ్ముగా  నిలుపవా మది నెప్పుడు? నిత్య తేజ! మా

   ప్రాపు హరీ! సదా విజయ భావన కల్పక! వేణు గోపకా! 6.

క:- పద పద్మముల్, కనగ నే  -  ర! దయామయ! కాంక్షతీర! రక్షాపరుడా! 

    పదిలమ్ముగా  నిలుపవా   -  మది? నెప్పుడు నిత్య తేజ! మాప్రాపు హరీ! 6.

గీ:- కనగ నేర దయామయ! కాంక్షతీర!  -  సుగుణ గణ్యుడ! నిన్ మదిఁ జూడఁ జేసి,

   నిలుపవా మది? నెప్పుడు నిత్య తేజ!  -  విజయ భావన కల్పక! వేణు గోప! 6. 

ఉ:- శ్రీ గురు నామమే, వినుత  శ్రీధరు నామము విశ్వ రక్ష. ధా

    త్రీ గురుఁడే సదా కరుణఁ దీవన లిచ్చుచు కాచు చుండుఁ గా

    దే! గురుఁడే విధిన్ సుగుణ తేజ! రయంబున చొక్కి యుండు, స

    ద్యోగ! హరీ! మహా విపుల యోగ ప్రదీపక! వేణు గోపకా! 7. 

క:- గురు నామమే, వినుత  శ్రీ  -  ధరు నామము! విశ్వ రక్ష. ధాత్రీ గురుఁడే! 

    గురుఁడే విధిన్ సుగుణ తే  -  జ రయంబున చొక్కి యుండు, సద్యోగ! హరీ! 7.

గీ:- వినుత  శ్రీధరు నామము విశ్వ రక్ష. -  కరుణఁ దీవన లిచ్చుచు కాచు చుండుఁ 

   సుగుణ తేజ గణంబుల చొక్కి యుండు, -  విపుల యోగ ప్రదీపక! వేణు గోప! 7.

చ:- నను కనుమా! ప్రభూ! కృపను, నా కను పాపల తృష్ణ తీరగా

    నిను కనుచున్; సదా మదిని నీ గుణ చింతన మానకుండ కూ

    ర్మిని వినుచున్; మహా మహిత! మేదిని గావుమ! మా హరీశ ! తీ

    రున మనగన్. హరీ! విపుల రుగ్మ నివారక! వేణు గోపకా! 8 .( ఇందు నాలుగు కందములు కలవు )

క:- కనుమా! ప్రభూ! కృపను, నా  -  కను పాపల తృష్ణ తీరగా నిను కనుచున్; 

      వినుచున్; మహా మహిత! మే  -  దిని గావుమ! మా హరీశ ! తీరున మనగన్. 8.(1)

క:- వినుచున్; మహా మహిత! మే  -  దిని గావుమ! మా హరీశ! తీరున మనగన్

    కనుమా! ప్రభూ! కృపను, నా  -  కను పాపల తృష్ణ తీర గానిను కనుచున్ 8.(2)

క:- కనుచున్; సదా మదిని నీ  -  గుణ చింతన మానకుండ కూర్మిని వినుచున్; 

    మనగన్. హరీ! విపుల రు  -  గ్మ నివారక! వేణు గోపకా! నను కనుమా! 8.(3) 

క:- మనగన్. హరీ! విపుల రు  -  గ్మ నివారక! వేణు గోపకా!నను కనుమా!

      కనుచున్; సదా మదిని నీ  -  గుణ చింతన మానకుండ కూర్మిని వినుచున్. 8(4)

గీ:- కృపను, నా కను పాపల తృష్ణ తీర

    మదిని నీ గుణ చింతన మానకుండ

    మహిత! మేదిని గావుమ! మా హరీశ

    విపుల రుగ్మ నివారక! వేణు గోప!

చ:- కల కనినట్లుగా మదిని గాంచి, నిరామయ! మంద భాగ్య జీ

      వుల పగిదిన్ మదోన్ మతిని; వోఢ నినున్ గన మాలి తేను. రా 

      జిల గననైతి నిన్ ,  గనగఁ జేసి ననున్ గృపఁ గాంచుమయ్య! శ్రీ

      ఫలద! హరీ! ప్రభూ! విపుల పాప నివారక! వేణు గోపకా! 9.

క:- కనినట్లుగా మదిని గాం  -  చి, నిరామయ! మంద భాగ్య జీవుల పగిదిన్ 

    గననైతి. నిన్ గనగఁ జే  -  సి ననున్ గృపఁ గాంచుమయ్య! శ్రీఫలద! హరీ! 9.

గీ:- మదిని గాంచి, నిరామయ! మంద భాగ్య  -  మతిని; వోఢ నినున్ గన మాలి తేను.  

    గనగఁ జేసి ననున్ గృపఁ గాంచుమయ్య!  -  విపుల పాప నివారక! వేణు గోప! 9.

ఉ:- ఓ జన వంద్య! నా కవిత నొప్పు నమేయ ప్రగణ్య భావముల్

      రాజిలుగా వుతన్. సుగుణ రక్షక! సద్గణ శోభవీవ కా

      గా; జనమందునన్ సకల కారణ మీవుర! సన్నుతాత్మ! రా !

      రాజ హరీ! నినున్ పిలువ; రావది యేమిర! వేణు గోపకా! 10.

క:- జన వంద్య ! నా కవిత నొ  -  ప్పు నమేయ ప్ర గణ్య భావముల్ రాజిలుగా 

   జనమందునన్? సకల కా  -  రణ మీవుర! సన్నుతాత్మ! రా! రాజ హరీ! 10.

గీ:- కవిత నొప్పు నమేయ ప్రగణ్య భావ  -  సుగుణ రక్షక! సద్గణ శోభవీవ 

   సకల కారణ మీవుర! సన్నుతాత్మ!  -  పిలువ రావది యేమిర! వేణు గోప! 10.

చ:- ఘన రమణీ మణీ హృదయ కాంతి ముదాకృతి కృష్ణ వీవె. తృ

    ప్తి నరయగన్. సుధా మధుర ప్రేరణ నీ కృప;  మాకు దక్కెరా!

    జన సుమనోజ్వలా! పొగడఁ జాలముగా నిను. పోషకుండ! లా

    లనగ హరీ! నినున్ పిలువ లజ్జిలుటేమిర! వేణు గోపకా! 11.

క:- రమణీ మణీ హృదయ కాం  -  తి ముదాకృతి కృష్ణ వీవె. తృప్తి నరయగన్. 

    సుమనోజ్వలా! పొగడఁ జా  -  లముగా నిను పోషకుండ లాలనగ; హరీ! 11.

గీ:- హృదయ కాంతి ముదాకృతి కృష్ణ వీవె.  -  మధుర ప్రేరణ నీ కృప;  మాకు దక్కె!

      పొగడఁ జాలముగా నిను. పోషకుండ!  -  పిలువ లజ్జిలుటేమిర! వేణు గోప! 11.

చ:- భువి భవదీయులౌ పరమ పుణ్య వదాన్యుల పాద ధూళి నా

      కవిరళమై తగన్ కలుఁగ, యద్భుత మార్గ సుగమ్య సూచి యై

      యవి కవనాకృతిన్ కలిగి అయ్యవి నీ కథ గాంచఁజేయున

      య్య విన; హరీ! సదా విమల! హాయి నొసంగెడు వేణు గోపకా! 12.

క:- భవదీయులౌ పరమ పు  -  ణ్య వదాన్యుల పాద ధూళి నాకవిరళమై 

    కవనాకృతిన్ కలిగి అ  -  య్యవి నీ కథ గాంచఁజేయునయ్య; విన; హరీ! 12.

గీ:- పరమ పుణ్య వదాన్యుల పాద ధూళి   -  కలుఁగ, యద్భుత మార్గ సుగమ్య సూచి 

    కలిగి అయ్యవి నీ కథ గాంచఁజేయు!  -  విమల! హాయి నొసంగెడు వేణు గోప! 12.

చ:- సమరస భావమున్ నిగమసార! సమర్పణ; నిశ్చలాత్మ రా

    మ మననమున్; మహా మహితమౌ ఋషి తేజము; మౌన దీప్తియున్

    తమ యసమానమౌ పరమ తత్వ సురూప  విభావ నాత్మఁ పం

    చు; ముర హరీ! తగన్  విమల శోభలు నిల్పుమ! వేణు గోపకా! 13.

క:- రస భావమున్ నిగమసా  -  ర! సమర్పణ; నిశ్చలాత్మ రామ మననమున్; 

    యసమానమౌ పరమ త  -  త్వ సురూప  విభావ నాత్మఁ పంచుముర హరీ! 13.

గీ:- నిగమసార! సమర్పణ; నిశ్చలాత్మ  -  మహితమౌ ఋషి తేజము; మౌన దీప్తి

    పరమ తత్వ సురూప  విభావ నాత్మఁ  -  విమల శోభలు నిల్పుమ! వేణు గోప! 13.

చ:- సుమ సుకుమారుడా! కరుణఁ జూపి, కళాత్ముల కాంక్ష తీర్చి; పే

      రిమి  గనితే! సదా! నుత వరిష్ఠుల గొల్పు మనోజ్ఞ భావ! దై

      వమ! సకలాక్షరా!  గొలుపవా? సకలాత్ములఁ గొల్చు భక్తి; సా

      మమున హరీ! తగన్ విమల మార్గముఁ జూపెడి! వేణు గోపకా! 14.

క:- సుకుమారుడా! కరుణఁ జూ  -  పి, కళాత్ముల కాంక్ష తీర్చి; పేరిమి  గనితే! 

    సకలాక్షరా!  గొలుపవా?  -  సకలాత్ములఁ గొల్చు భక్తి; సామమున హరీ! 14.

గీ:- కరుణఁ జూపి, కళాత్ముల కాంక్ష తీర్చి;  -  నుత వరిష్ఠుల గొల్పు మనోజ్ఞ భావ!

    గొలుపవా? సకలాత్ములఁ గొల్చు భక్తి;  -  విమల మార్గముఁ జూపెడి! వేణు గోప! 14.

చ:- రమ రమణీయ సన్ మనమె రాజ్యముగా మహిమన్ వసింతు; సా

    ధ్యమయెనుగా! మహా మహుల ధన్యులఁ జేతువు. మమ్ము గావ నే

    రమ!  గమనింపగా భరమ? ప్రాణములుండగ! ప్రాణ నాథ! న్యా

    యమొకొ? హరీ! సదా  వినుతు లందు  గుణాత్మక! వేణు గోపకా! 15.

క:- రమణీయ సన్ మనమె రా  -  జ్యముగా మహిమన్ వసింతు సాధ్యమయెనుగా! 

   గమనింపగా భరమ?ప్రా  -  ణములుండగ! ప్రాణ నాథ! న్యాయమొకొ? హరీ! 15.

గీ:- మనమె రాజ్యముగా మహిమన్ వసింతు  -  మహుల ధన్యులఁ జేతువు. మమ్ము గావ 

     భరమ?ప్రాణములుండగ! ప్రాణ నాథ!  - వినుతు లందు  గుణాత్మక! వేణు గోప! 15.

ఉ:- శ్రీ మధు సూదనా! మిములఁ జేరి ధనాఢ్యులె మిన్న యౌను శ్రీ

    చే మనుటన్ సదా. మిములఁ జేరక పేదలె మిన్నకుండు. నీ

    వే మదినెంచి; నీ కరుణఁ బేద ధర న్నిను గాంచఁ జేయుతన్!

    రామహరీ! సదా వినుత రమ్య గుణాత్మక! వేణు గోపకా! 16.

క:- మధు సూదనా! మిములఁ జే  -  రి ధనాఢ్యులె మిన్న యౌను శ్రీచే మనుటన్ 

   మదినెంచి; నీ కరుణఁ బే  -  ద ధర న్నిను గాంచ జేయుతన్! రామహరీ! 16.

గీ:- మిములఁ జేరి ధనాఢ్యులె మిన్న యౌను  -  మిములఁ జేరక పేదలె మిన్నకుండు. 

   కరుణఁ బేద ధర న్నిను గాంచఁ జేయు! -  వినుత రమ్య గుణాత్మక! వేణు గోప! 16.

చ:- చదువరులెల్ల నిన్ వినుత సార రసాత్ముగ విశ్వసించురా!

     చిదనుపమాన్యుఁడా! సకల జీవుల నీయిల చక్క నేలుదే!

    బుధ ధర; నీవెగా! కృతుల పొందు రసాకృతిఁ? కీర్తనీయ తో

    చెదవు హరీ! మదిన్. వినుత చిన్మయ రూపక! వేణు గోపకా! 17.

క:- వరులెల్లరున్ వినుత సా  -  ర రసాత్ముగ విశ్వసించురా! చిదనుపమా! 

   ధర; నీవెగా! కృతుల పొం  -  దు రసాకృతిఁ? కీర్తనీయ! తోచెదవు హరీ! 17.

గీ:- వినుత సార రసాత్ముగ విశ్వసించు;  -  సకల జీవుల నీయిల చక్క నేలు

    కృతుల పొందు రసాకృతిఁ కీర్తనీయ -  వినుత చిన్మయ రూపక! వేణు గోప! 17.

చ:- వన భువనంబులన్ పరమ భాగవతోత్తమ వర్యులందగా

    నిను కొలుచున్; కృపన్ వరమునే దయనిత్తువు. భాగ్యమద్ది! దా.

    సుని; సవిధంబుగా కరుణఁ జూపవ నాపయి; కాంక్ష తీర్పవా!

    వినుత హరీ! మహా విపుల విశ్వ ప్రకల్పక! వేణు గోపకా! 18.

క:- భువనంబులన్ పరమ భా  -  గవతోత్తమ వర్యు లందగా నిను కొలుచున్;

    సవిధంబుగా కరుణఁ జూ  -  పవ నాపయి; కాంక్ష తీర్పవా! వినుత హరీ! 18.

గీ:- పరమ భాగవతోత్తమ వర్యులంద  -  వరమునే దయనిత్తువు. భాగ్యమద్ది! 

   కరుణఁ జూపవ నాపయి; కాంక్ష తీర్ప!  -  విపుల విశ్వ ప్రకల్పక! వేణు గోప! 18.

ఉ:- శ్రీ చరణంబులన్ మదిని శ్రీవరులెన్నుచు మాన్యులైరి. వా

    రే చరితుల్ గదా! పదిల రేణువదొక్కటి పావనంబుగా

    తా చరణంబులన్ తలను దాల్చి రహింతురు  ధన్యులౌచు. శ్రీ

    రాచ హరీ! దయా వినుత రమ్య గుణాత్మక! వేణు గోపకా! 19.

క:- చరణంబులన్ మదిని శ్రీ  -  వరులెన్నుచు మాన్యులైరి. వారే చరితుల్ 

   చరణంబులన్ తలను  దా  -  ల్చి రహింతురు ధన్యులౌచు. శ్రీరాచ హరీ! 19.

గీ:- మదిని శ్రీవరులెన్నుచు మాన్యులైరి.  -  పదిల రేణువదొక్కటి పావనంబు

   తలను  దాల్చి రహింతురు ధన్యులౌచు. -  వినుత రమ్య గుణాత్మక! వేణు గోప! 19.

చ:- హిమ మహిమంబునున్; కడలి హృన్మహిమంబును గాంచఁ జేసినా

     వ? మనమునన్ దయన్ శివుఁడివైన మహేశ్వర! శ్రీనివాస వై;

     రమ సహితుండవై ఉదయ రాగ హృదంతర ఓంకృతాన గా

     వు మము; హరీ! కృపన్ వెలసి; పొందగఁ జేసితె? వేణు గోపకా! 20.

క:- మహిమంబునున్; కడలి హృ  -  న్మహిమంబును గాంచఁ జేసినావ? మనమునన్ 

    సహితుండవై ఉదయ రా  -  గ హృదంతర ఓంకృతాన గావు మము; హరీ! 20.

గీ:- కడలి హృన్మహిమంబును గాంచఁ జేసి,  -  శివుఁడివైన మహేశ్వర! శ్రీనివాస

    ఉదయ రాగ హృదంతర ఓంకృతాన  -  వెలసి; పొందగఁ జేసితె? వేణు గోప! 20.

ఉ:- ఏ మది నుంటివో ! మురళినే మదిఁ జేర్చితి, ముద్దుఁ జేసి; మా    

    రేమియనన్. సదా కరుణ నేలుమ మమ్మును కాంక్షతీర గా

    నే మది నన్ గనన్; వినవు! యేమది కష్టమొ?  విశ్వ తేజ! మా

     రామ హరీ! కృపన్ వెలయ రాదొకొ? మామది. వేణు గోపకా! 21.

క:- మది నుంటివో ! మురళినే   -  మదిఁ జేర్చితి, ముద్దుఁ జేసి; మా రేమియనన్. 

    మది నన్ గనన్; వినవు! యే  -  మది కష్టమొ?  విశ్వ తేజ! మారామ హరీ! 21.

గీ:- మురళినే మదిఁ జేర్చితి, ముద్దుఁ జేసి; -  కరుణ నేలుమ మమ్మును కాంక్షతీర 

    వినవు! యేమది కష్టమొ?  విశ్వ తేజ! -  వెలయ రాదొకొ? మామది. వేణు గోప! 21.

చ:- విని, నెలవుల్ కనన్ వెడలి; వెన్నలు దొంగిలి; వేచినావు, న

     వ్వనిదెవరో? వినన్. కలికి వన్నెలు దొంగిల కాచినావు !దా

     చిన వలపుల్ గనన్. చిలిపి చిన్నెలు చూపగ చేరవేమి? నే

     వినెద! హరీ! ధరన్ వెలయు వెన్నెల రూపక! వేణు గోపకా! 22.

క:- నెలవుల్ కనన్ వెడలి; వె  -  న్నలు దొంగిలి; వేచినావు, నవ్వనిదెవరో? 

    వలపుల్ గనన్. చిలిపి చి  -  న్నెలు చూపగ చేరవేమి? నే వినెద! హరీ! 22.

గీ:- వెడలి; వెన్నలు దొంగిలి; వేచినావు, -  కలికి వన్నెలు దొంగిల కాచినావు !

    చిలిపి చిన్నెలు చూపగ చేరవేమి? -  వెలయు వెన్నెల రూపక! వేణు గోప! 22.

చ:- తల పొలమున్ సదా విరుల తావుల లోపలి వింతఁ వౌదువో!

     వలపులలోపలన్. సరస భావుల పల్లవ షట్కమౌదువో !

     పలు నెలవుల్ గనన్ శుభ విభావుల పాలిటి శోభవౌదువో!

     పలుకు హరీ! సదా విజయ భావన గొల్పెడి వేణు గోపకా! 23.

క:- పొలమున్ సదా విరుల తా  -  వుల లోపలి వింతఁ వౌదువో!వలపులలో 

    నెలవుల్ గనన్ శుభ విభా  -  వుల పాలిటి శోభవౌదువో! పలుకు హరీ! 23.

గీ:- విరుల తావుల లోపలి వింతఁ వౌదు.!  -  సరస భావుల పల్లవ షట్కమౌదు !

    శుభ విభావుల పాలిటి శోభవౌదు!  -  విజయ భావన గొల్పెడి వేణు గోప! 23.

ఉ:- శ్రీ వచనామృతా!  సకల జీవ, చ రాచర సంస్థితుండ వై

     తావకమైనదై ప్రకటితంబయి కన్బడు ప్రాణనాథ! దే

     వా! వచియింపనౌ నిఖిల భావ చయంబును నీవె యౌదువా?

     దేవ! హరీ! ననున్ వెలయు తీరున కావుమ!వేణు గోపకా! 24.

క:- వచనామృతా!  సకల జీ  -  వ చరాచర సంస్థితుండ వైతావకమై 

    వచియింపనౌ నిఖిల భా  -  వ చయంబును నీవె యౌదువా? దేవ! హరీ! 24.

గీ:- సకల జీవ, చ రాచర సంస్థితుండ  -  ప్రకటితంబయి కన్బడు ప్రాణ నాథ! 

    నిఖిల భావ చయంబును నీవెయౌదు? -  వెలయు తీరున కావుమ! వేణు గోప! 24.

చ:- శుక. పిక శారికా సకల శోభ కమేయ ప్రసాధనంబు వై

     తి; కరుణతో ధరన్ నిఖిల తేజము నీవయి నిల్చినావుగా!

     ఇక సకలేశ్వరా! అఖిల మీవ. కృపన్ నను నాదుకొమ్మ! పా

     తకుఁడ! హరీ! దయన్ వినుమ; తప్పక నామొర. వేణు గోపకా! 25.

క:- పిక శారికా సకల శో  -  భ కమేయ ప్రసాధనంబు వైతి; కరుణతో 

    సకలేశ్వరా! అఖిల మీ  -  వ. కృపన్ నను నాదుకొమ్మ! పాతకుఁడ! హరీ! 25.

గీ:- సకల శోభ కమేయ ప్రసాధనంబు  -  నిఖిల తేజము నీవయి నిల్చినావు!

    అఖిల మీవ. కృపన్ నను నాదుకొమ్మ!  -  వినుమ; తప్పక నామొర. వేణు గోప! 25.

ఉ:- పోతన భక్తి భావనము పొందినదై నిను వన్నె గాంచె దృ  

    గ్జాతమయెన్‍గ! యా తఱిని చక్కగ భాగవతమ్ముఁ జెప్పెఁ గా

    దే! తనలోనిదై వఱలు దివ్య నిరామయు భవ్యరూప ప్ర

    ఖ్యాతి; హరీ! కృపన్ విజయ కానుక నిచ్చిన వేణు గోపకా! 26.

క:- తన భక్తి భావనము పొం  -  దినదై నిను వన్నె గాంచె దృగ్జాతమయెన్ గ! 

    తన లోనిదై వఱలు ది  -  వ్య నిరామయ! భవ్యరూప ప్రఖ్యాతి హరీ! 26.

గీ:- వనము పొందినదై నిను వన్నె గాంచె  -  తఱిని చక్కగ భాగవతమ్ముఁ జెప్పెఁ 

    వఱలు దివ్య నిరామయ భవ్యరూప  -  విజయ కానుక నిచ్చిన వేణు గోప! 26.

ఉ:- నీ కను పాపలో వెలుగు నే కనఁ గల్గుట వింత కాదుగా?

     నీకనఁ గాదటుల్! జిలుగు నీదగు, నాదగు జిడ్డు బాప! ద

     క్షా! కనఁ గాదుగా కనుల గాంచను నాముఖ కాంతి రేఖ సం

     లోక హరీ! ప్రభూ! వెలుగు లోపలఁ గొల్పుమ! వేణు గోపకా! 27.

క:- కను పాపలో వెలుగు నే  -  కనఁ గల్గుట వింత కాదుగా? నీకనఁగా 

    కనఁ గాదుగా! కనుల గాం  -  చను నాముఖ కాంతి రేఖ సంలోక హరీ! ప్రభూ! 27.

గీ:- వెలుగు నే కనఁ గల్గుట వింత కాదు  -  జిలుగు నీదగు, నాదగు జిడ్డు బాప! 

    కనుల గాంచను నాముఖ కాంతి రేఖ  -  వెలుగు లోపలఁ గొల్పుమ! వేణు గోప! 27.

చ:- కనఁ రమణీయమౌ కవుల జ్ఞానము నీవయి  గాంచఁ జేసినా

     వ నుపమమౌన్. గనన్ రవియు నారయ లేనివి రాజిలంగ తో

     చిన; సుమనోజ్ఞమౌ రచన చేయు మహాద్భుత రాణ నిస్తి. యొ

     ప్పు నది; హరీ! భువిన్ వెలయు పుణ్యము నీవెగ! వేణు గోపకా! 28.

క:- రమణీయమౌ కవుల జ్ఞా  -  నము నీవయి  గాంచఁ జేసినావ నుపమమౌన్. 

    సుమనోజ్ఞమౌ రచన చే  -  యు మహాద్భుత రాణ నిస్తి. యొప్పు నది; హరీ! 28.

గీ:- కవుల జ్ఞానము నీవయి  గాంచఁ జేసి  -  రవియు నారయ లేనివి రాజిలంగ 

    రచన చేయు మహాద్భుత రాణ నిస్తి. -  వెలయు పుణ్యము నీవెగ! వేణు గోప! 28.

చ:- మది వసియించు దుర్ వ్యధలు ; మాన, సుధామతు లంతరింప; నా

     యెదఁ గనితిన్. మహిన్ బుధుల నెల్ల రసాకృతి మూలకేగుఁగా!

     మది వసుధేశుఁడా కరుణ మానస! గాంచుమ. కట్టడించు నా

     వ్యధను హరీ! సదా వినుచు  హాయి నొసంగుమ ! వేణు గోపకా! 29.

క:- వసియించు దుర్ వ్యధలు ; మా -  న, సుధామతు లంతరింప; నాయెదఁ గనితిన్. 

    వసుధేశుఁడా కరుణ మా  -  నస! గాంచుమ. కట్టడించు నావ్యధను హరీ! 29.

గీ:- వ్యధలు ; మాన, సుధామతు లంతరింప;  -  బుధుల నెల్ల రసాకృతి మూలకేగుఁ!

    కరుణ మానస! గాంచుమ. కట్టడించు  -  వినుచు  హాయినొసంగుమ ! వేణు గోప! 29.

చ:- పలు ఘనతల్ గనన్ మధుర భాషణ చాతురి మంబునీయ; సం

     తుల మతితో నిలన్ సుకవి తోషణఁ గూర్చెడి సూక్తి నీయ;కో!

     పిల ఎనలేనిదౌ కుకవి భీషణ వాగ్ ఝరి కూర్మినీయ; సం

     దడియె హరీ! ననున్ వెలయఁ దారిని గొల్పితె? వేణు గోపకా! 30.

క:- ఘనతల్ గనన్ మధుర భా  -  షణ చాతురి మంబునీయ; సంతుల మతితో 

    ఎనలేనిదౌ కుకవి భీ  -  షణ వాగ్ ఝరి కూర్మినీయ; సందడియె హరీ!  30.

గీ:- మధుర భాషణ చాతురి మంబునీయ;  -  సుకవి తోషణఁ గూర్చెడి సూక్తి నీయ;

    కుకవి భీషణ వాగ్ ఝరి కూర్మినీయ;  -  వెలయఁ దారిని గొల్పితె? వేణు గోప! 30.

చ:- పర నవ తేజమా! సుజన బాంధవ! నీదగు శోభఁ జూడనా?

     వర మదియే కదా! కుజన పాళి కసాద్యము గోపబాలకా!

     వర జవ మీవయై ప్రజల బాధ వరిష్ఠుఁడ! బాపవయ్య! దై

     త్య రిపు! హరీ! మతిన్ విజయతల్ సమ కూర్చుమ! వేణు గోపకా! 31.

క:- నవ తేజమా! సుజన బాం  -  ధవ! నీదగు శోభఁ జూడనా? వర మదియే! 

    జవ మీవయై ప్రజల బా  -  ధ వరిష్ఠుఁడ! బాపవయ్య! దైత్య రిపు! హరీ! 31.

గీ:- సుజన బాంధవ! నీదగు శోభఁ జూడ  -  కుజన పాళి కసాద్యము గోపబాల!

    ప్రజల బాధ వరిష్ఠుఁడ! బాపవయ్య!  -  విజయతల్ సమ కూర్చుమ! వేణు గోప! 31.

ఉ:- నీ పదపద్మముల్ కనిన నిత్య దరిద్రము కాలిపోవ దా?

     కోపహరీ! నినున్ వినిన కోప ప్రకంపన వీగి పోవ; ధా

    తా! పదిలంబుగా హరి పదం బది చేయదె; యాత్మ నుండి? పా

    పాపహరీ! సదా వినుత భాగ్య ప్రదీపక! వేణు గోపకా! 32.

క:- పదపద్మముల్ కనిన ని  -  త్య దరిద్రము కాలిపోవదా? కోపహరీ! 

    పదిలంబుగా హరి పదం  -  బది చేయదె; యాత్మ నుండి? పాపాపహరీ! 32.

గీ:- కనిన నిత్య దరిద్రము కాలిపోవ ? -  వినిన కోప ప్రకంపన వీగి పోవ; 

    హరి పదం బది చేయదె; యాత్మ నుండి? -  వినుత భాగ్య ప్రదీపక! వేణు గోప! 32.

చ:- మము కరుణించరా! అలుక మానర! మాపయి నంబుజాక్ష! న్యా

   యము కనరా! కృపన్ వర దయామయ! సత్కళ భాగ్యమిమ్మురా!

   సుమ పరిపూజ్యుఁడా! అమర సూక్తి రసస్ఫురణాదులిమ్ము! ది

   వ్య ముగ హరీ! సదా! విజయ వర్ధనఁ జేయర! వేణు గోపకా! 33.

క:- కరుణించరా! అలుక మా  -  నర! మాపయి నంబుజాక్ష! న్యాయము కనరా! 

    పరిపూజ్యుఁడా! అమర సూ  -  క్తి రసస్ఫురణాదులిమ్ము! దివ్య ముగ హరీ! 33.

గీ:- అలుక మానర! మాపయి నంబుజాక్ష! -  వర దయామయ! సత్కళ భాగ్యమిమ్ము!

    అమర సూక్తి రసస్ఫురణాదులిమ్ము! -  విజయ వర్ధనఁ జేయర! వేణు గోప! 33.

ఉ:- మా సిరి వల్లభా! పలుకుమా! దరి చేరితి పల్కరింప. ధా

     మా! సరిగా. రమా రమణ! మానస చోరుఁడ! రక్ష సేయవా !

     నీ సరి వానిగా భువిని నిన్నరయున్ గద; పూజ్యు లెల్ల హం

     సా! సుహరీక్షణా! విజయ సారధి వీవెగ! వేణు గోపకా! 34.

క:- సిరి వల్లభా! పలుకుమా! -  దరిచేరితి పల్కరింప. ధామా! సరిగా. 

    సరి వానిగా భువిని ని  -  న్నరయున్ గద; పూజ్యు లెల్ల హంసా! సుహరీ 34.

గీ:- పలుకుమా! దరి చేరితి పల్కరింప. -  రమణ! మానస చోరుఁడ! రక్ష సేయ !

    భువిని నిన్నరయున్ గద; పూజ్యు లెల్ల  -  విజయ సారధి వీవెగ! వేణు గోప! 34.

ఉ:- శ్రీ మహనీయుఁడా! సుజన చిత్త హరీ! నినుఁ జూడనిమ్ము; ధా

     త్రీ మనుజుల్ నినున్ కొలుచు రీతి సుధామతిఁ గొల్పుమయ్య! కో

      రే మహితాత్మకుల్ ఘనత శ్రీ మహనీయతఁ గల్గఁ జేయు మా

      రామ హరీ! సదా  వినుత ప్రస్ఫుట రూపక! వేణు గోపకా! 35.

క:- మహనీయుఁడా! సుజన చి  -  త్త హరీ! నినుఁ జూడనిమ్ము; ధాత్రీ మనుజుల్ 

    మహితాత్మకుల్ ఘనత శ్రీ  -  మహనీయతఁ గల్గఁ జేయుమా రామ హరీ! 35.

గీ:- సుజన చిత్త హరీ! నినుఁ జూడనిమ్ము;  -  కొలుచు రీతి సుధామతిఁ గొల్పుమయ్య!

    ఘనత శ్రీ మహనీయతఁ గల్గఁ జేయు  -  వినుత ప్రస్ఫుట రూపక! వేణు గోప! 35.

చ:- నిను కని భక్తితో మదుల నిల్పు నిరామయ! మాన్యపాళిఁ బొం

      దను శిలలే సదా ఎదురు తప్పక చూచెడు; నెన్ని  చూడ; బా

     ధను మనమందునన్ నిలిపి తాము నిరంతర నిశ్చలాత్మమున్

     గనవె?  హరీ! సదా వెలయఁ గల్గును; నీ కృప! వేణు గోపకా ! 36.

క:- కని భక్తితో మదుల ని  -  ల్పు నిరామయ మాన్యపాళిఁ బొందను శిలలే 

    మనమందు నిన్ నిలిపి తా  -  ము నిరంతర నిశ్చలాత్మము న్గనవె?  హరీ! 36.

గీ:- మదుల నిల్పు నిరామయ మాన్యపాళిఁ  -  ఎదురు తప్పక చూచెడు; నెన్ని  చూడ; 

    నిన్ నిలిపి తాము నిరంతర నిశ్చలాత్మ  -  వెలయఁ గల్గును; నీ కృప! వేణు గోప ! 36.

చ:- పలకల లోపలన్ కనగ బండల లోపల కల్గు దీవు. ట

     క్కులు సరిలే! భువిన్ కనుల కుం దగఁగా మముఁ గాన రావు. లో

     కుల పలు మాటలన్ మదులు కొందలమందెడు మమ్ము జూడు. ద

     ర్పిలఁగ హరీ! సదా వినుత ప్రేమ గుణావృత! వేణు గోపకా! 37.

క:- కల లోపలన్ కనగ బం  -   డల లోపల కల్గు దీవు. టక్కులు సరిలే! 

    పలు మాటలన్ మదులు కొం  -  దలమందెడు మమ్ము జూడు. దర్పిలఁగ హరీ! 37.

గీ:- కనగ బండల లోపల కల్గు దీవు. -  కనుల కుం దగఁగా మముఁ గాన రావు. 

    మదులు కొందలమందెడు మమ్ము జూడు. -  వినుత ప్రేమ గుణావృత! వేణు గోప! 37.

చ:- దశ దిశలందునన్ పరగు ధర్మ శతహ్రద భాష్యమీవ! మా

     వశమగుదే? మహా మహిత భావ పరంపర మాన్యుడీవ! మా

     దశ భృశమై కనన్ కనుల దాగి; శయించెడి కాంతి వీవ! కృ

     ష్ణ! శివ హరీ! మహా వినుత శౌర్య పరాత్పర! వేణు గోపకా! 38.

క:- దిశలందునన్ పరగు ధ  -  ర్మ శతహ్రద భాష్యమీవ! మావశమగుదే? 

    దశ భృశమై కనన్ కనుల దా  -  గి; శయించెడి కాంతి వీవ! కృష్ణ! శివ హరీ! 38.

గీ:- పరగు ధర్మ శతహ్రద భాష్యమీవ!  -  మహిత భావ పరంపర మాన్యుడీవ! 

    కనుల దాగి; శయించెడి కాంతి వీవ!  -  వినుత శౌర్య పరాత్పర! వేణు గోప! 38.

చ:- భవ జనులందునన్ పరమ పావన  భక్తుల పాద ధూళి ప్రా

     భవమలరన్ గ తా శిరము పైనను దాల్చిన; చిత్ర మొప్ప గా

      నివి  ఘనతన్ మహా వరము లిచ్చును  కొల్చిన భక్తి తోడ; చూ

     డవయ హరీ! మహా విదితుఁడా! యిది నీ కృప; వేణు గోపకా! 39.

క:- జనులందునన్ పరమ పా  -  వన  భక్తుల పాద ధూళి ప్రాభవమలరన్ 

    ఘనతన్ మహా వరము లి  -  చ్చును  కొల్చిన భక్తి తోడ; చూడవయ హరీ! 39.

గీ:- పరమ పావన  భక్తుల పాద ధూళి -  శిరము పైనను దాల్చిన; చిత్ర మొప్ప 

    వరము లిచ్చును  కొల్చిన భక్తి తోడ; -  విదితుఁడా యిది నీ కృప; వేణు గోప! 39.

చ:- హరి పరమాత్ముఁడా! సుమధురాక్షర రూపముఁ జూడ నీదెగా !

     మురహరుఁడా! కనన్; నికర మోక్ష రమాకృతి నీవె గాదె! శ్రీ

     హరి సుర సేవితా! సుమధురాక్షర హారతి చూడ నీకెగా!

     శరణు హరీ! మహావినుత! ఛంద సుగోచర! వేణు గోపకా! 40.

క:- పరమాత్ముఁడా! సుమధురా  -  క్షర రూపముఁ జూడ నీదెగా !మురహరుఁడా! 

    సుర సేవితా! సుమధురా  -  క్షర హారతి చూడ నీకెగా!శరణు హరీ! 40.

గీ:- సుమధురాక్షర రూపముఁ జూడ నీదె ! -  నికర మోక్ష రమాకృతి నీవె గాదె! 

    సుమధురాక్షర హారతి చూడ నీకె!  -  వినుత!  ఛంద సుగోచర! వేణు గోప! 40.

చ:- ముని జనముల్ గనే త్రి గుణముల్ విన నీవగు దివ్యతేజ! పే

     దను కనుమా! కృపన్ సుగుణ ధైర్యములొప్పుగ చూచి యిమ్మురా!

     విని కనుమా దయన్. నిగమ వేద్య నిధానమ! నిర్మలాత్మ హా

     యి నిడు హరీ! దయన్ పిలిచి యిమ్ముర నింపుగ! వేణు గోపకా! 41. 

క:- జనముల్ గనే త్రి గుణముల్  -  విన నీవగు దివ్యతేజ! పేదను కనుమా! 

    కనుమా దయన్. నిగమ వే  -  ద్య నిధానమ! నిర్మలాత్మ హాయి నిడు హరీ! 41. 

గీ:- త్రి గుణముల్ విన నీవగు దివ్యతేజ! -  సుగుణ ధైర్యము లొప్పుగ చూచి యిమ్ము!

    నిగమ వేద్య నిధానమ! నిర్మలాత్మ -  పిలిచి యిమ్ముర నింపుగ! వేణు గోప!  41. 

చ:- పరి తపమేలనో కనఁగ భక్త పటిష్ఠుఁడు కానిపించు తా

     శరణముగా! తగన్. మహిని శాశ్వతమిద్దని మాయఁ గొల్పు. తే

     లెర!  ఉపలబ్ధుడా!  విడువ లేనె! పరాత్పర! వెల్గు నిన్నునే

     ధరను హరీ! సదా వినుత ధర్మ పరాశ్రయ! వేణు గోపకా! 42. 

క:- తపమేలనో కనఁగ భ  -  క్త పటిష్ఠుఁడు కానిపించు తా శరణముగా! 

    ఉపలబ్ధుడా!  విడువ లే  -  నె! పరాత్పర! వెల్గు నిన్ను నే ధరను హరీ! 42. 

గీ:- కనఁగ భక్త పటిష్ఠుఁడు కానిపించు  -  మహిని శాశ్వతమిద్దని మాయఁ గొల్పు. 

    విడువ లేనె! పరాత్పర! వెల్గు నిన్ను  -  వినుత ధర్మ పరాశ్రయ! వేణు గోప! 42. 

చ:- అల ఘన పాద! నీ కరములంట నయాచిత జ్ఞాన మొందుట   

     ల్లల మృదు వై న నీ పదములంట నయాచిత భాగ్య మొందుటల్.                      

     అల గుణ గణ్యమౌ నయనమంట నయాచిత న్యాయ మొందుటల్.

     కలుఁగు హరీ! యిటుల్ వెలయఁ గల్గుట నీ కృప వేణు గోపకా!  43.

క:- ఘన పాద! నీ  కరములం  -  ట నయాచిత జ్ఞాన మొందుటల్లల మృదు వై 

     గుణ గణ్యమౌ నయనమం  -  ట నయాచిత న్యాయ మొందుటల్ కలుఁగు హరీ!  43.

గీ:- కరములంట నయాచిత జ్ఞాన మొందు -  పదములంట నయాచిత భాగ్య మొందు.                      

     నయనమంట నయాచిత న్యాయ మొందు. -  వెలయఁ గల్గుట నీ కృప వేణు గోప!  43.

చ:- శుభ వసుధాస్థలిన్ చినుకు చుక్క సముద్రము చేతువీవెగా!

     అభయ దుడా! వినన్ పలుకు లందున తేనెలు పాఱఁ జేతువే?

     అభి వసియింతుమా - జననమంద ససేమిర సల్పనీవు ధై

     వభవ హరీ! కృపన్ వెలయ భక్తుల కాచెడి వేణు గోపకా!  44.

క:- వసుధాస్థలిన్ చినుకు చు  -   క్క సముద్రము చేతువీవెగా! అభయదుడా! 

     వసియింతుమా  జననమం  -   ద ససేమిర సల్పనీవు ధైవ భవ హరీ!  44.

గీ:- చినుకు చుక్క సముద్రము చేతువీవె! -  పలుకులందున తేనెలు పాఱఁ జేతు?

     జననమంద ససేమిర సల్పనీవు  -  వెలయ భక్తుల కాచెడి వేణు గోప!  44.

చ:- ధర కరుణాలయా!  కనగ దాపరికం బెఱుగంగఁ జాల భా 

     స్కర సదృశా! నినున్ కనుల గాంచగ కోరిక; కాంచఁ జేసి; శ్రీ

      ధర తెరువున్ గనన్ కనుల దాల్చి రహింపుచు కాచుమయ్య!  శ్రీ

    వరద హరీ! మహా విజయ భాగ్య ప్రదాయక! వేణు గోపకా! 45.

క:- కరుణాలయా!  కనగ దా  -  పరికం బెఱుగంగ జాల భాస్కర సదృశా! 

    తెరువున్ గనన్ కనుల దా  -  ల్చి రహింపుచు కాచుమయ్య! శ్రీవరద హరీ! 45.

గీ:- కనగ దాపరికం బెఱుగంగఁ జాల  -  కనుల గాంచగ కోరిక; కాంచఁ జేసి; 

    కనుల దాల్చి రహింపుచు కాచుమయ్య!  -  విజయ భాగ్య ప్రదాయక! వేణు గోప! 45.

ఉ:- జీవన సారధీ!  మములఁ జే కొనవా కని మంచిఁ జూపి;  గో

     సేవకుఁడా! మహా ఘనుఁడ! శ్రీ పద ధూళిని కల్గఁ జేసి; శ్రీ

     శా! వనమాలివే! మములఁ జక్కన జేయవె మాన్యులట్లు క్ష్మా;

     దేవ హరీ! సదా వినుత తేజ ప్రకల్పక! వేణు గోపకా! 46.

క:- వన సారధీ!  మములఁ జే  -  కొనవా కని మంచిఁ జూపి;  గో సేవకుఁడా!

    వనమాలివే! మములఁ జ  -  క్కన జేయవె మాన్యులట్లు క్ష్మా దేవ హరీ! 46.

గీ:- మములఁ జే కొనవా కని మంచిఁ జూపి?  -  ఘనుఁడ! శ్రీ పద ధూళిని కల్గఁ జేసి; 

    మములఁ జక్కన జేయవె మాన్యులట్లు  -  వినుత తేజ ప్రకల్పక! వేణు గోప! 46.

ఉ:- నే వినుతింతు నా హృదయ నిత్య నివాసుఁడ! ఈప్సితార్థ దా!

     శ్రీ వరుఁడా! సదా మధువుఁ జిందెడి సత్కృతి మాకుఁ గొల్పు! రా 

     నా వనమాలివై విరుల నందన శోభలఁ వెల్గనిమ్ము తత్

     భావ హరీ! దయన్ వెలయు పద్యము లీవుగ! వేణు గోపకా! 47.

క:- వినుతింతు నా హృదయ ని  -  త్య నివాసుఁడ! ఈప్సితార్థ దా! శ్రీ వరుఁడా! 

    వనమాలివై విరుల నం  -  దన శోభలఁ వెల్గనిమ్ము తత్భావ హరీ! 47.

గీ:- హృదయ నిత్య నివాసుఁడ! ఈప్సితార్థ -  మధువుఁ జిందెడి సత్కృతి మాకుఁ గొల్పు! 

    విరుల నందన శోభలఁ వెల్గనిమ్ము! -  వెలయు పద్యము లీవుగ! వేణు గోప! 47.

చ:- మృదు మధురాక్షరా! కరుణ నీ వ్యధ లెన్నుచుఁ గాంచు చుందువా!

     బుధ వినుతా! మహా కృపను బుద్ధుల సద్గతి నిచ్చి చూచి మా 

     మది మృదు భావనల్; సుగుణ మాన ధనంబులఁ శోభఁ గూర్చు నా

     యెదను హరీ! సదా! విచలితేక్షణ! మ్రొక్కెద! వేణు గోపకా! 48.

క:- మధురాక్షరా! కరుణ నీ -  వ్యధ లెన్నుచుఁ గాంచు చుందువా! బుధ వినుతా! 

    మృదు భావనల్; సుగుణ మా  -  న ధనంబులఁ శోభఁ గూర్చు నాయెదను హరీ! 48.

గీ:- కరుణ నీ వ్యధ లెన్నుచుఁ గాంచు చుందు! -  కృపను బుద్ధుల సద్గతి నిచ్చి చూచి !

    సుగుణ మానధనంబులఁ శోభఁ గూర్చు -  విచలితేక్షణ! మ్రొక్కెద! వేణు గోప! 48.

చ:- తిరుపతి! నీ శుభా కృతులఁ దీప్తి తెఱంగుల నెన్నఁ జాలుదే?

     పరిపరి నే. నినున్ విమల భావన గొల్పగ వేడుకొందుగా!  

     ధర నుతిఁ గాంచగా సుఫల దైవత కార్యము చూడఁ జేయు భా

     సురుఁడ! హరీ! మహా వినుత  శోభల వెల్గెడి వేణు గోపకా! 49. 

క:- పతి! నీశుభా కృతులఁ దీ  -  ప్తి తెఱంగుల నెన్నఁ జాలుదే?పరిపరి నే. 

    నుతిఁ గాంచగా సుఫల దై  -  వత కార్యము చూడఁ జేయు భాసురుఁడ! హరీ! 49. 

గీ:- కృతులఁ దీప్తి తెఱంగుల నెన్నఁ జాలు -  విమల భావన గొల్పగ వేడుకొందు!  

    సుఫల దైవత కార్యము చూడఁ జేయు -  వినుత  శోభల వెల్గెడి వేణు గోప! 49. 

చ:- తడఁబడి లోనఁ గాంచితిని దౌరడ యుండుట చిత్రమౌనురా!

    శిలగ నిలన్ సదా యతుల సృష్టిగ నుండెద వన్నిచోట్లలో

    నిలు కడదాక! నిన్ గనగ నేర్చి; లసద్గుణ గణ్యులెంచు శ్రీ

    శుఁడిగ హరీ! కృపన్ వెలయు శోభయె నీవుగ; వేణు గోపకా! 50.

క:- బడిలోనఁ గాంచితిని దౌ  -  రడ యుండుట చిత్రమౌనురా! శిలగ నిలన్ 

    కడదాక నిన్ గనగ నే  -  ర్చి లసద్గుణ గణ్యులెంచు శ్రీశుఁడిగ హరీ! 50.

గీ:- చితిని దౌరడ యుండుట చిత్రమౌను!  -  యతుల సృష్టిగ నుండెద వన్నిచోట్ల

    గనగ నేర్చి లసద్గుణ గణ్యులెంచు  -  వెలయు శోభయె నీవుగ; వేణు గోప! 50.

ఉ:- ఆ వసు; దేవకీ సుతుడవై వసుధాస్థలి శోభ పెంచి భా

    గ్యావనిగా! మహా ఘనతఁ గాంచఁగఁ జేసితి కాంక్ష తీరగా!

    నీ వసమైతిగా! కనుమ నీవ! సమాశ్రయు గౌరవించి ప్రా

    గ్దేవ హరీ! భువిన్ వెలయు తీరుగఁ మమ్ముల వేణు గోపకా!  51.

క:- వసు; దేవకీ సుతుడవై -  వసుధాస్థలి శోభ పెంచి భాగ్యావనిగా! 

    వసమైతిగా! కనుమ నీ  -  వ! సమాశ్రయు గౌరవించి ప్రాగ్దేవ హరీ! 51.

గీ:- సుతుడవై వసుధాస్థలి శోభ పెంచి -  ఘనతఁ గాంచఁగఁ జేసితి కాంక్ష తీర!

    కనుమ నీవ! సమాశ్రయు గౌరవించి -  వెలయు తీరుగఁ మమ్ముల వేణు గోప!  51.

చ:- పుర ధర! నిన్నుగా! మునులు పొంది రహింతురు మున్ను జూచి; దే

     వర వనుచున్! మదిన్ కనుల పండువుగా నినుఁ గాంచఁ జేసెగా?

     ధర వర మీవయై మనుజ తన్వు రహించిన మమ్ము బ్రోచు! నో

     వరిని హరీ! సదా వినుత భాగ్య విధాతవు వేణు గోపకా! 52.

క:- ధర నిన్నుగా! మునులు పొం  -  ది రహింతురు మున్ను జూచి; దేవర వనుచున్! 

    వర మీవయై మనుజ త  -  న్వు రహించిన మమ్ము బ్రోచు! నోవరిని; హరీ!  52.

గీ:- మునులు పొంది రహింతురు మున్ను జూచి; -  కనుల పండువుగా నినుఁ గాంచఁ జేసె

      మనుజ తన్వు రహించిన మమ్ము బ్రోచు! -  వినుత భాగ్య విధాతవు వేణు గోప!  52.

ఉ:- మా గుణ దోషముల్; కలుగు మాదు నవాంచిత కాంక్షలెన్ని తో?

     శ్రీ గుణుఁడా! కృపన్ కలుగఁ జేయుము దేవర! కాంక్ష తీరగా!

     నీ గణనీయులన్ కనెడి నేర్పును జూపుమ! గాంచి మమ్ము; మున్

     వేగ హరీ! భువిన్ వెలయు విజ్ఞతఁ గొల్పుమ! వే్ణు గోపకా!  53.

క:- గుణ దోషముల్; కలుగు మా  -  దు నవాంచిత కాంక్షలెన్ని తో? శ్రీ గుణుఁడా! 

    గణనీయులన్ కనెడి నే  -  ర్పును జూపుమ! గాంచి మమ్ము; మున్ వేగ హరీ!  53.

గీ:- కలుగు మాదు నవాంచిత కాంక్షలెన్ని -  కలుగఁ జేయుము దేవర! కాంక్ష తీర!

    కనెడి నేర్పును జూపుమ! గాంచి మమ్ము; -  వెలయు విజ్ఞతఁ గొల్పుమ! వే్ణు గోప!  53.

ఉ:- ఆ నవనీతమే చెలఁగి యాదవు లింట వసించు నీకు తా

     ప్రాణమయెన్ గదా! కలుగ రాదన రాదుగ! గౌరవంబు తో

     డై నవ నీతులన్ గొలుపుటల్సవిధంబుగ కూర్మిఁ జేయు స  

     న్మాన హరీ! మహిన్ విమల మాన్యుల కెల్లను వేణు గోపకా! 54.

క:- నవనీతమే చెలగి యా  -  దవు లింట వసించు నీకు తాప్రాణమయెన్.

    నవ నీతులన్ గొలుపుట  -  ల్సవిధంబుగ కూర్మిఁ జేయు సన్మాన! హరీ!  54.

గీ:- చెలగి యాదవు లింట వసించు నీకు  -  కలుగరాదనరాదుగ! గౌరవంబు

    గొలుపుటల్సవిధంబుగ కూర్మిఁ జేయు -  విమల మాన్యుల కెల్లను వేణు గోప!  54.

చ:- గమికొనుచున్ భువిన్ ఘడియ కాయను గోవుల కష్టమయ్యు య

     జ్ఞ మనెదవే కదా! యిలను కాసెడి నీకది యిష్ట మాయెగా!

     సమ కొనగాఁ దగున్ పరమ సత్వ నయాన్విత భాగ్య! మమ్ము; భా

    రమొకొ? హరీ! కృపన్ వినుత! రాజిలఁ జేయుమ! వేణు గోపకా!  55.

క:- కొనుచున్ భువిన్ ఘడియ కా  -  యను గోవుల కష్టమయ్యు యజ్ఞ మనెదవే? 

    కొనగాఁ దగున్  పరమ స  -  త్వ నయాన్విత  భాగ్య!  మమ్ము భారమొకొ? హరీ!  55.  

గీ:- ఘడియ కాయను గోవుల కష్టమయ్యు  -  యిలను కాసెడి నీకది యిష్ట మాయె

    పరమ సత్వ నయాన్విత  భాగ్య!  మమ్ము -  వినుత!  రాజిలఁ జేయుమ! వేణు గోప!  55.

చ:- మొర వినవేమిరా! సరసముల్ గనఁ జాలను. శంకఁ గల్గెఁగా!

     ముర హరుఁడా! దయా వరుఁడ! మోక్షముఁ గోరుదు. ప్రాణ మీవె! శ్రీ

     కర! కన నీకు నే పరుఁడఁ గానె? నయంబుగ పట్టి వీఁడ నీ

     కరము; హరీ! సదా విజయ కారణ పాదుఁడ! వేణు గోపకా! 56.

క:- వినవేమిరా! సరసముల్ -  గనఁ జాలను. శంకఁ గల్గెఁగా! ముర హరుడా! 

    కన నీకు నే పరుఁడ  కా  -  నె నయంబుగ పట్టి వీడ నీకరము. హరీ! 56. 

గీ:- సరసముల్ గనఁ జాలను. శంకఁ గల్గె. -  వరుఁడ! మోక్షముఁ గోరుదు. ప్రాణ మీవె! 

    పరుఁడ  కానె? నయంబుగ పట్టి వీఁడ. -  విజయ కారణ పాదుఁడ! వేణు గోప! 56.

చ:- వర చరణాబ్జముల్ సకల భక్తి రహస్యము చాటి చెప్పు. ధీ

    వరులకిలన్. సదా! వసుధ వర్ధిల చేయును భక్తిఁ గల్గగా.

    వర కరుణాన్వితా! గొలుపవా! చరణంబులు కోరి పట్ట; స

    ద్గురుఁడ! హరీ! మహా వినుత ! కూర్మిని గాంచుమ వేణు గోపకా! 57

క:- చరణాబ్జముల్ సకల భ  -  క్తి రహస్యము చాటి చెప్పు. ధీవరులకిలన్. 

    కరుణాన్వితా! గొలుపవా! -  చరణంబులు కోరి పట్ట; సద్గురుఁడ! హరీ! 57.

గీ:- సకల భక్తి రహస్యము చాటి చెప్పు. -  వసుధ వర్ధిల చేసెడు భక్తిఁ గల్గ.

    గొలుపవా! చరణంబులు కోరి పట్ట;  -  వినుత! కూర్మిని గాంచుమ వేణు గోప! 57.

ఉ:- ఆ వన జాతమై మురళి; అద్రి నయావృత; ముందె తాను బృం

     దావనమున్ నినున్. అసమ ధైర్యద! నీ యధ రామృతంబు నే

     తా వన ధారగా తెలిసి త్రాగను చేరెను తృప్తినొందగా!

     మోవి హరీ! భువిన్ వెలసె ముచ్చట తీరగ వేణు గోపకా! 58.

క:- వన జాతమై మురళి; అ  -  ద్రి నయావృత; ముందె తాను బృందావనమున్ 

     వనధారగా తెలిసి త్రా  -  గను చేరెను తృప్తినొందగా! మోవి హరీ!  58. 

గీ:- మురళి; అద్రి నయావృత; ముందె తాను  -  అసమ ధైర్యద! నీయధరామృతంబు

    తెలిసి త్రాగను చేరెను తృప్తినొంద  -  వెలసె ముచ్చట తీరగ; వేణు గోప!  58.

చ:- చను వడిఁ గల్గుచున్; వని వసంతుఁ డదెట్టుల వచ్చి పోవునో?

    ఘృణి నిలయా! దయా నిలయమీవని నీవని నిశ్చయించెనో?

    కని కలగా వనిన్ కలుగు కాము డయాచిత కల్పనంబు పూ

     నెనుగ?హరీ! యటుల్ విరియ నెమ్మి యొనర్చెను వేణు గోపకా! 59.

క:- వడిఁ గల్గుచున్; వని వసం  -  తుఁ డదెట్టుల వచ్చి పోవునో? ఘృణి నిలయా! 

    కలగా వనిన్ కలుగు కా  -  ము డయాచిత కల్పనంబు పూనెనుగ?హరీ! 59.

గీ:- వని వసంతుఁ డదెట్టుల వచ్చి పోవు?  -  నిలయ మీవని నీవని నిశ్చయించె?

    కలుగు కాము డయాచిత కల్పనంబు -  విరియ నెమ్మి యొనర్చెను వేణు గోప!  59.

చ:- మొలకల కైవడిన్ పుడమి మూర్ఖు  లదెట్టులఁ బుట్టు నయ్యరో?

     యిడుమలిడన్. భువిన్ వెలయనీయక యడ్డుమ! విశ్వ రక్షకా!

     యిల పలుమార్లు నిన్ వినయ మేర్పడ మ్రొక్కెద  వింగడించి; పా

    ప లయ! హరీ! సదా విపుల వాఙ్మయ గోచర! వేణు గోపకా! 60.

క:- కల కైవడిన్ పుడమి మూ  -  ర్ఖులదెట్టులఁ బుట్టు నయ్యరో? యిడుమలిడన్. 

    పలుమార్లు నిన్ వినయ మే  -  ర్పడ మ్రొక్కెద  వింగడించి పాప లయ! హరీ! 60.

గీ:- పుడమి మూర్ఖు  లదెట్టులఁ బుట్టు నయ్య!  -  వెలయనీయక యడ్డుమ! విశ్వ రక్ష!

    వినయ మేర్పడ మ్రొక్కెద  వింగడించి; -  విపుల వాఙ్మయ గోచర! వేణు గోప! 60.

చ:- నట విట లంపటుల్; కలిగినారట దుష్టులు కల్మిఁ జేసి? రా

     వట భయముల్. కృపన్ దురిత భావనఁ బాపుమ దుష్టులందు; నే

    నిట నటనల్ గనన్; నిలుపుమీవటు గూర్పుమ నేర్పు మీర ప్రా

    కటము హరీ! సదా వెలయఁ గావుమ జ్ఞానుల వేణు గోపకా! 61  

క:- విట లంపటుల్; కలిగినా  -  రట దుష్టులు కల్మిఁ జేసి; రావట భయముల్

    నటనల్ గనన్; నిలుపుమీ  -  వటు గూర్పుమ నేర్పు మీర ప్రాకటము హరీ! 61.

గీ:- కలిగినారట దుష్టులు కల్మిఁ జేసి? -  దురిత భావనఁ బాపుమ దుష్టులందు; 

    నిలుపుమీవటు గూర్పుమ నేర్పు; మీర  -  వెలయఁ గావుమ; జ్ఞానుల వేణు గోప! 61  

చ:- అట ఒక పట్టున న్నిచట నౌ నొక పట్టున; నెన్ని చూతు నో

     నటన హరీ్ నినున్. చెపుమ నాకు వసింతువు చెన్ను నేడ? నే

     నిట నికటంబునం కనుల నెన్ని కనుంగొన కాచి యుంటి నే!

     పటలి హరీ! కృపన్ వినుమ పట్టుగ నామొర. వేణు గోపకా! 62.

క:- ఒక పట్టున న్నిచట నౌ -  నొక  పట్టున నెన్ని చూతు నో నటన హరీ! 

    నికటంబునం కనుల నె  -  న్ని కనుంగొన కాచి యుంటి నే! పటలి హరీ! 62.

గీ:- ఇచట నౌ నొక  పట్టున నెన్ని చూతు. -  చెపుమ నాకు. వసింతువు చెన్ను నేడ? 

    కనుల నెన్ని కనుంగొన కాచి యుంటి! -  వినుమ పట్టుగ నామొర. వేణు గోపకా!  62.

చ:- గుణ గణనంబుచే కలిమి కోరిన తీరున గాంచ లేను. ప్రే

     మను మెలగన్; సదా మదిని మన్నికఁ నిన్ గన మాన్యు నౌదుగా!

     గుణ వినయంబులన్; కలిమిఁ గూర్చిన నీ కృప గాంచ నౌనె? శ్రీ

     వినుత హరీ! సదా విజయ వృద్ధిని గొల్పుమ! వేణు గోపకా! 63.

క:- గణనంబుచే కలిమి కో  -  రిన తీరున గాంచ లేను. ప్రేమను మెలగన్; 

    వినయంబులన్; కలిమిఁ గూ  -  ర్చిన నీ కృప గాంచ నౌనె? శ్రీ వినుత హరీ! 63.

గీ:- కలిమి కోరిన తీరున గాంచ లేరు. -  మదిని మన్నికఁ నిన్ గన మాన్యు నౌదు!

    కలిమిఁ గూర్చిన నీ కృప గాంచ నౌనె? -  విజయ వృద్ధిని గొల్పుమ! వేణు గోప! 63.

చ:- మృదు మదిరేక్షణల్ మదుల మిమ్ము దలంచుట మాయ గాదె? మో

     క్ష దుఁడ! కనన్. వినన్ విపుల జ్ఞానమయం బని విజ్ఞులంద్రు గా!

     యెద సదసద్‍జ్ఞతల్‍ కనెడి యెల్ల దయామయ జ్ఞానులందు డా

     గెదవు హరీ! కృపన్ విజయ కృష్ణులఁ గాచిన వేణు గోపకా! 64.

క:- మదిరేక్షణల్ మదుల మి  -  మ్ము దలంచుట మాయ గాదె? మోక్షదుఁడ! కనన్. 

    సదసద్‍జ్ఞతల్‍ కనెడి యె  -  ల్ల దయామయ జ్ఞానులందు డాగెదవు హరీ! 64.

గీ:- మదుల మిమ్ము దలంచుట మాయ గాదె? -  విపుల జ్ఞానమయం బని విజ్ఞులంద్రు !

    కనెడి యెల్ల దయామయ జ్ఞానులందు -   విజయ కృష్ణులఁ గాచిన వేణు గోప! 64.

ఉ:- నీ యభిమానమున్ సుగుణ! నీ శుభ దర్శన శోభ నొంది; శో

     భా యశులై; మదిన్ వినుచు పాపముఁ బాసెడి వృద్ధు లెల్లరున్

     నీ యభయంబునే మనుట నీ ప్రభ! నిత్యుఁడ! మమ్ము చూడరా!

     జ్ఞేయ హరీ! కృపన్ వెలయఁ జేయను; నిల్చిన వేణు గోపకా! 65.

క:- యభిమానమున్ సుగుణ! నీ -  శుభ దర్శన శోభ నొంది; శోభా యశులై

    యభయంబునే మనుట నీ -  ప్రభ! నిత్యుఁడ! మమ్ముచూడరా! జ్ఞేయ హరీ! 65.

గీ:- సుగుణ! నీ శుభ దర్శన శోభ నొంది; -  వినుచు పాపముఁ బాసెడి వృద్ధులెల్ల

    మనుట నీ ప్రభ! నిత్యుఁడ! మమ్ము చూడ! -  వెలయఁ జేయను నిల్చిన వేణు గోపకా!  65.

ఉ:- నా కను పాపవై కనగ నా కను ముందర కాచి యుండగా!

     నాకము గాన నే! వినగ నా చెవి నీ కథ విన్చు నుండగా

    నే; కన గోరెదన్. హితులు నే కన నీవని యెంచి చూడగా!

    శ్లోకి హరీ! ననున్ విజయ లోకముఁ జేర్చర వేణు గోపకా! 66.

క:- కను పాపవై కనగ నా -  కను ముందర కాచియుండగా నాకముగా! 

    కన గోరెదన్ హితుల నే -  కన నీవని యెంచి చూడగా! శ్లోకి! హరీ! 66.

గీ:- కనగ నా కను ముందర కాచియుండ!  -  వినగ నా చెవి నీ కథ విన్చు నుండ;

    హితులు నే కన నీవని యెంచి చూడ!  -  విజయ లోకముఁ జేర్చర వేణు గోప! 66.

చ:- పరవశమైతి నిన్ కనుచు; భవ్య శరీరముఁ గల్గఁ జేసి భ

     క్తి రగులగా మతిన్ వెలయు తీరును  గొల్పెదు. విశ్వ తేజ!  ధీ 

    వర! యశమున్ గొనన్ మదిని భాగ్య శుభాన్వితమై వెలుంగగా

    భరమ? హరీ! దయన్ వెలసి భాసిలు నన్ గని వేణు గోపకా! 67.

క:- వశమైతి నిన్ కనుచు; భ  -  వ్య శరీరముఁ గల్గఁ జేసి భక్తి రగులగా 

    యశమున్ గొనన్ మదిని భా  -  గ్య శుభాన్వితమై వెలుంగగా భరమ? హరీ ! 67.

గీ:- కనుచు; భవ్య శరీరముఁ గల్గఁ జేసి -  వెలయు తీరును  గొల్పెదు విశ్వ తేజ!   

     మదిని భాగ్య శుభాన్విత మై వెలుంగ; -  వెలసి భాసిలు నన్ గని వేణు గోప! 67.

చ:- అల సదుపాయమున్ హృదయ మందు దయాస్థితి నిచ్ఛ నుండెదో?

     యడరుకొనన్ దగన్ పదిలమై సుధ లొల్కగ పల్కఁ జేసి! శో

     భల మధుసూదనా! మధుర భావ దయాదుల మంచినిచ్చి; బ్రాఁ

    తిలగ హరీ! దయన్ వెదకు తీవగ  చేరితె? వేణు గోపకా! 68.

క:- సదుపాయమున్ హృదయ మం  -  దు దయాస్థితి నిచ్ఛ నుండెదో? యడరుకొనన్! 

     మధుసూదనా! మధుర భా  -  వ దయాదుల మంచినిచ్చి; బ్రాఁతిలగ! హరీ! 68.

గీ:- హృదయ మందు దయాస్థితి నిచ్ఛ నుండె!  -  పదిలమై సుధ లొల్కగ పల్కఁ జేసి; 

    మధుర భావ దయాదుల మంచినిచ్చి;  -  వెదకు తీవగ  చేరితె? వేణు గోప! 68.

చ:- రహిఁ దయచూపరా!  సుగుణ రాశి! యొసంగర  సూక్ష్మ బుద్ధి  శ్రీ

    సహచరుడా! కృపన్ నిగమ సార! యొనర్చర! నిశ్చితమ్మురా!

    ఇహ భయమేదుచున్నఘము లెన్ని;  యడంచర; యాశ తీర్చి నీ                 

     వె; హరి హరీ! మహా వినుత వేద్యముఁ దెల్పర! వేణు గోపకా! 69.

క:- దయచూపరా! సుగుణ రా  -  శి! యొసంగర సూక్ష్మ బుద్ధి శ్రీసహచరుడా! 

    భయమేదుచున్నఘము లె  -  న్ని; యడంచర; యాశ తీర్చి; నీవె; హరి హరీ! 69. 

గీ:- సుగుణ రాశి! యొసంగర సూక్ష్మ బుద్ధి!  -  నిగమ సార! యొనర్చర నిశ్చితమ్ము! 

    అఘము లెన్ని; యడంచర; యాశ తీర్చి!  -  వినుత వేద్యముఁ దెల్పర! వేణు గోప! 69.

చ:- మది సుమనోహరా! నిను సమస్తము నామది నిల్పి యుంచ; సౌ

     ఖ్య దము గదా! మహా ఘనతఁ గాంచగఁ జేయగ; గౌరవించ; సౌ

     మ్యద! సమ వర్తి! నీ అభయ హస్తము నీయర ఆది దేవ! సా

     కెదవ హరీ కృపన్? విజయ కృత్యము నేర్పెడి వేణు గోపకా! 70.

క:- సుమనోహరా! నిను సమ  -  స్తము నామది నిల్పి యుంచ; సౌఖ్య దము గదా! 

    సమ వర్తి! నీ అభయ హ  -  స్తము నీయర ఆది దేవ! సాకెదవ హరీ? 70.

గీ:- నిను సమస్తము నామది నిల్పి యుంచ; -  ఘనతఁ గాంచగఁ జేయగ గౌరవించ; 

    అభయ హస్తము నీయర ఆది దేవ! -  విజయ కృత్యము నేర్పెడి వేణు గోప! 70.

ఉ:- శ్రీ వరలక్ష్మియున్ తమను చేరి రహించెను తత్వ వేత్త ప్రీ

     తా వహమై. సుధా మతుల ధైర్య రహస్యము మాన్య! నీవెరా!

     ధీ వరు నాత్మలో కలుగ తేజరిలున్ గద గారమొప్ప; స

     ద్భావ హరీ! సదా వినయ భావము నిచ్చెడి వేణు గోపకా! 71.

క:- వరలక్ష్మియున్ తమను చే  -  రి రహించెను తత్వ వేత్త ప్రీతా వహమై. 

    వరు నాత్మలో కలుగ తే  -  జరిలున్ గద గారమొప్ప సద్భావ హరీ! 71.

గీ:- తమను చేరి రహించెను తత్వ వేత్త! -  మతుల  ధైర్య రహస్యము మాన్య! నీవె

    కలుగ తేజరిలున్ గద గారమొప్ప . -  వినయ భావము నిచ్చెడి వేణు గోప! 71.

చ:- భవ! సు విధానమున్ విమల భక్తి విధేయత వెల్లి గొల్పితే?

     దివిజ నుతా! మతిన్ సుజన దీప్తి  విశిష్టత చూడఁ గొల్పితే?

     భవ రవి తేజమై అభయ భావ సుశక్తుల నందఁ గొల్పితే.

     యవని హరీ! మహా వినుత యద్భుత మైతివి! వేణు గోపకా! 72.

క:- సు విధానమున్ విమల భ  -  క్తి విధేయత వెల్లి గొల్పితే? దివిజ నుతా!  

    రవి తేజమై అభయ భా  -  వ సుశక్తుల  నందఁ గొల్పితే యవని హరీ! 72.

గీ:- విమల భక్తి విధేయత వెల్లి గొల్పి?  -  సుజన దీప్తి    విశిష్టత చూడఁ గొల్పి?

    అభయ భావ  సుశక్తులనందఁ గొల్పి.  -  వినుత యద్భుత మైతివి! వేణు గోప! 72.

చ:- తిరుపతి కొండపై అలసితేసతి సేవల నంది నీవు? స

    ద్వరుఁడవొకో? అటన్ కలియు భామల నేలనొ కాంక్ష తీర్చి? శ్రీ

    తిరు సతి నేలనో? కనగ ధీరత చాలకొ? గౌరవించి! రా

    వరద హరీ! కనన్. విన స్వభావ విరిద్ధమొ? వేణు గోపకా! 73.

క:- పతి! కొండపై అలసితే  -  సతి సేవల నంది నీవు? సద్వరుఁడవొకో? 

    సతి నేలనో? కనగ ధీ  -  రత చాలకొ? గౌరవించి! రా వరద హరీ! 73. 

గీ:- అలసి తేసతి సేవల నంది నీవు? -  కలియు భామల నేలనొ కాంక్ష తీర్చి?  

    కనగ ధీరత చాలకొ? గౌరవించి! -  విన స్వభావ విరిద్ధమొ? వేణు గోప! 73.

చ:- నవ భవనాలలో అలసినాడవు; పూజల నందుచుండుటన్.

    నవ జవనా లతో వెలసినాడవు; గుండెల వెల్గు లీన మా 

    నవ సవనాలలో సొలసినాడవు; భక్తుల శోభఁ గూర్చుటన్.

    ధవుఁడ! హరీ కృపన్ వినక తప్పదు నా మొర వేణు గోపకా! 74.

క:- భవనాలలో అలసినా  -  డవు;  పూజల నందుచుండు టన్ నవ జవనా! 

    సవనాలలో సొలసినా  -  డవు భక్తుల శోభఁ గూర్చుటన్  ధవుఁడ! హరీ! 74.

గీ:- అలసినాడవు; పూజల నందుచుండు.  -  వెలసినాడవు; గుండెల వెల్గు లీన.

    సొలసినాడవు; భక్తుల శోభ గూర్చు. -  వినక తప్పదు నామొర వేణు గోపకా! 74.

చ:- తొలి విశదంబుగా అల చతుర్దశ లోక విహారి వీవురా!

     యలఘు హరీ! భువిన్ గన మహర్దశ నీకృపగా తలంతు. జ్ఞా 

     తుల భృశ భావనల్ క్షణిక దుర్దశ;  బాపను చాలు దీవురా!

     ఫలద హరీ! కృపన్ వినుచు భవ్యుఁడ కావర! వేణు గోపకా! 75.                 

క:- విశదంబుగా అల చతు  -  ర్దశ లోక విహారి వీవురా! యలఘు హరీ! 

    భృశ భావనల్ క్షణిక దు  -  ర్దశ; బాపను చాలు దీవురా! ఫలద హరీ! 75.

గీ:- అల చతుర్దశ లోక విహారి వీవు!  -  గన మహర్దశ నీకృప గా తలంతు.  

    క్షణిక దుర్దశ  బాపను చాలు దీవు!  -  వినుచు భవ్యుఁడ కావర! వేణూ గోప! 75.       

చ:- చిఱు నగు మోముతో సుధలు చిందు గురూత్తము సూక్తు లెల్లనున్

     మఱి  వినినన్ మహా ఘనత; మాన్యత; తప్పక కల్గఁ జేయు నీ

     తఱి సుగుణాకరా! తమరి ధైర్య గుణాదులె తాను చెప్పునా

     ఉఱియ; హరీ! గురున్ వినగ నొప్పెద వీవట! వేణూ గోపకా! 76.

క:- నగు మోముతో సుధలు చిం  -  దు గురూత్తము సూక్తు లెల్లనున్ మఱి  వినినన్ 

    సుగుణాకరా! తమరి ధై  -  ర్య గుణాదులె తాను చెప్పునా ఉఱియ; హరీ! 76.

గీ:- సుధలు చిందు గురూత్తము సూక్తు లెల్ల  -  ఘనత; మాన్యత; తప్పక కల్గఁ జేయు 

    తమరి ధైర్య గుణాదులె తాను చెప్పు!  -  వినగ నొప్పెద వీవట! వేణూ గోప! 76.

ఉ:- హే కరుణాకరా! హితుఁడ! హే హరి! పావన! హే దయాబ్ధి! అ

     స్తోక శుభా వహా! సకల శోక వినాశక! సద్గుణాఢ్య! దే

     వా! కరుణించవా! సకల భాగ్య రమా ధవ! సన్నుతాంగ! జ్ఞా

     నైక హరీ! కృపన్ విజయ మేర్పడ గొల్పర! వేణుగోపకా! 77. 

క:- కరుణాకరా! హితుఁడ! హే  -  హరి! పావన! హే దయాబ్ధి! అస్తోక శుభా! 

     కరుణించవా! సకల భా -  గ్య రమా ధవ! సన్నుతాంగ! జ్ఞానైక హరీ!  77.

గీ:- హితుఁడ! హే హరి! పావన! హే దయాబ్ధి! -  సకల శోక వినాశక! సద్గుణాఢ్య! 

      సకల భాగ్య రమా ధవ! సన్నుతాంగ! -  విజయ మేర్పడ గొల్పర! వేణుగోప!  77.

ఉ:- భాసుర! లోకమున్ మదుల భాసురమౌ పరమాత్మవీవ. శో

      భాసరణిన్. వినన్ మృదుల భాషణలో నినుమించ లేనురా!

      నీ సరివారలే? ప్రజలు? నీసరి వారని పల్కుచుండ్రి స

      త్పోష హరీ! దయన్ వినర!  పూజ్యుడ వీవెర! వేణు గోపకా! 78.

క:- సుర లోకమున్ మదుల భా  -  సురమౌ పరమాత్మవీవ. శోభాసరణిన్. 

      సరివారలే ప్రజలు? నీ  -  సరి వారని పల్కుచుండ్రి  సత్పోష హరీ! 78.

గీ:- మదుల భాసురమౌ పరమాత్మవీవ. -  మృదుల భాషణలో నినుమించలేను!

     ప్రజలు? నీసరి వారని పల్కుచుండ్రి  -  వినర! పూజ్యుడ వీవెర! వేణు గోప! 78.

ఉ:- అందరివాడ! నే కనెద నందరిలో నిను! కాంక్ష తీరదా?

     సుందరుఁడా! దయా సుగుణ సుందర మీవెర! సూక్ష్మ రూప! న

     న్నుం దరి చేర్చరా! కనగ నూత్న రహస్యము కానిపించు. న

     న్నొందు హరీ! మదిన్ వెలసి యుండెడి దీవెర! వేణు గోపకా! 79.

క:- దరివాడ నే కనెద నం  -  దరిలో నిను! కాంక్ష తీరదా? సుందరుఁడా! 

     దరి చేర్చరా! కనగ నూ  -  త్న రహస్యము కానిపించు నన్నొందు హరీ!  79.

గీ:- కనెద నందరిలో నిను కాంక్ష తీర; -  సుగుణ సుందర మీవెర! సూక్ష్మ రూప! 

      కనగ నూత్న రహస్యము కానిపించు. -  వెలసి యుండెడి దీవెర వేణు గోప!  79.

ఉ:- సుందరహాసమే ఫలము చూడర; సాదర ! వాంఛ తీర. లౌ

     ల్యందనమున్ నినున్ కనుల హాయిగ చూడము గర్వమబ్బ. ని

     న్నుందరి జేర్చుచున్ మదిని నోచి రహించుట మన్ననంబ చే

     కొందు హరీ! నినున్. వినర కూర్మిని నామొర వేణు గోపకా! 80.

క:- దరహాసమే ఫలము చూ  -  డరసాదర వాంఛ తీర. లౌల్యందనమున్ 

     దరి జేర్చుచున్ మదిని నో  -  చి రహించుట మన్ననంబ చేకొందు హరీ! 80.

గీ:- ఫలము చూడరసాదర వాంఛ తీర. -  కనుల హాయిగ చూడము గర్వమబ్బ. 

      మదిని నోచి రహించుట మన్ననంబ -  వినర కూర్మిని నామొర వేణు గోప!  80.

ఉ:- ఈ యుగ ధర్మమీ కలుష సృష్టిగ దైవమ! గాంచ లేము శ్రీ

      శా! యశమా! యిటుల్ తమరు సల్పుట? ధర్మము తప్పుటే గదా?

      ఏ యుగ ధర్మమున్ తలప నీశుఁ గనంబడు తత్వమేది? స్తో

      త్రీయ హరీ!  మదిన్ విషయ తృప్తి యదేలర? వేణు గోపకా!  81.

క:- యుగ ధర్మమీ కలుష సృ  -  ష్టిగ దైవమ గాంచలేము శ్రీశా! యశమా! 

     యుగ ధర్మమున్ తలప నీ  -  శుఁ గనంబడు తత్వమేది? స్తోత్రీయ హరీ!  81.

గీ:- కలుష సృష్టిగ దైవమ! గాంచలేము -  తమరు సల్పుట? ధర్మము తప్పుటేగ?

     తలప నీశుఁ గనంబడు తత్వమేది? -  విషయ తృప్తి యదేలర? వేణు గోప!  81. 

చ:- నుత సుగుణాలయా! అట నినుం దగ పూజల హాయి గొల్పు దై

     వత క్రతువుల్ సుధా మధుర వాక్యసమృద్ధిని మాన్యు లెన్ని; య

     ద్భుత! ప్రగణింపగా యతనముం దగఁ జేతురు ధ్యాస నిల్పి; ద

     క్షతను హరీ! కృపన్ వెలయ గానవి చూడుమ! వేణు గోపకా!  82.

క:- సుగుణాలమా! అట నినుం -  దగ పూజల హాయి గొల్పు దైవత క్రతువుల్ 

      ప్రగణింపగా యతనముం -  దగఁ జేతురు  ధ్యాస నిల్పి; దక్షతను హరీ!  82.

గీ:- అట నినుం దగ పూజల హాయి గొల్పు -  మధుర వాక్యసమృద్ధిని మాన్యు లెల్ల 

      యతనముం దగఁ జేతురు  ధ్యాస నిల్పి; -  వెలయ గానవి చూడుమ! వేణు గోప!  82.

చ:- పలు జతనంబులన్  నిలిచె పండిత మండలి నిండుగాను టీ

      కలఁ దెలుపెన్ గదా కనుల కామిత మేర్పడ గాంచఁజేయ. లీ

      లలు సుతి మెత్తగా  కవిత లక్ష్యతఁ జెప్పెడు; గాంచి నిన్ను క

      న్నులను హరీ! మహా వినుత నూత్న పథంబిది! వేణు గోపకా! 83.

క:- జతనంబులన్  నిలిచె పం  -  డిత మండలి నిండుగాను టీకలఁ దెలుపెన్ 

     సుతి మెత్తగా  కవిత ల  -  క్ష్యతఁ జెప్పెడు; గాంచి నిన్ను కన్నులను హరీ! 83.

గీ:- నిలిచె పండిత మండలి నిండుగాను -  కనుల కామిత మేర్పడ గాంచఁజేయ. 

      కవిత లక్ష్యతఁ జెప్పెడు; గాంచి నిన్ను -  వినుత నూత్న పథంబిది! వేణు గోప! 83.

చ:- శుభ ఫల మందగా కొలుతు; శోభిలఁ జేయఁగ కోరుచుందు. ప్రీ

     తి భజనలన్ నినున్ పిలుతు దీనుల గావగ ప్రేమఁ జూపి. స

     త్శుభ తలపున్ గొనన్ వలతు చూడ; లసత్శుభ వర్ణనీయ! ల

     క్ష్య భవ హరీ! కృపన్ వెలసి కాంక్షను తీర్చర వేణు గోపకా!  84.

క:- ఫల మందగా కొలుతు; శో  -  భిలఁ జేయఁగ కోరుచుందు. ప్రీతి భజనలన్ 

     తలపున్ గొనన్ వలతు చూ  -  డ లసత్శుభ వర్ణనీయ! లక్ష్య భవ హరీ!  84.

గీ:- కొలుతు; శోభిలఁ జేయఁగ కోరుచుందు. -  పిలుతు దీనుల గావగ ప్రేమఁ జూపి.

    వలతు చూడ లసత్శుభ వర్ణనీయ! -  వెలసి కాంక్షను తీర్చర వేణు గోప! 84.

చ:- సమ తుల లేని; యీ  సతియు; సంతులు; బంధులు; చక్కఁ బల్క; నొ

     చ్చి; మనమునన్ గనన్  నిజము చెప్పగ నిద్దని నే తలంతు. భా

     గ్యమ? చలియించితిన్. నిజము. కాంతుల నిన్ గన నేర్పవయ్య! దు

     ర్గముఁడ! హరీ! మహా వినుత! గౌరవ రక్షక! వేణు గోపకా!  85.

క:- తుల లేని యీ  సతియు సం  -  తులు బంధులు చక్కఁ బల్క నొచ్చి; మనమునన్ 

     చలియించితిన్ నిజము. కాం  -  తుల నిన్ గన నేర్పవయ్య! దుర్గముఁడ! హరీ! 85.

గీ:- సతియు సంతులు బంధులు చక్కఁ బల్క -  నిజము చెప్పగ నిద్దని నే తలంతు.

     నిజము కాంతుల నిన్ గన నేర్పవయ్య! -  వినుత! గౌరవ రక్షక! వేణు గోప!  85.

చ:- అల చనువొప్పగా కరములందున యుండిన కారణంబు;నో

     ముల ఫలమే కదా! యటన్ పరగ మోవిని తాకెడు భాగ్య మెన్నవే

     ల్పుల ఘన భాగ్యమా మురళి పొందిన పుణ్యము; మోక్షమద్ది. ని

     క్కలయ హరీ! యెటన్ వినగ; కాంచగ; నీ దయ. వేణు గోపకా! 86.

క:- చనువొప్పగా కరములం  -  దున యుండిన కారణంబు; నోములఫలమే

     ఘన భాగ్యమా మురళి పొం  -  దిన పుణ్యము; మోక్ష మద్ది. నిక్కలయ హరీ! 86.

గీ:- కరములందున యుండిన కారణంబు;  -  పరగ మోవిని తాకెడు భాగ్య మెన్న

    మురళి పొందిన పుణ్యము; మోక్షమద్ది. -  వినగ; కాంచగ; నీ దయ వేణు గోప! 86.

చ:- ఘనతలఁ గాంచితిన్. నెమలి కన్నులు కానగ  నెత్తి కెక్కె; నో 

     చెనొ? సుకృతిన్ గనన్. మురళిఁ చెక్కిలి నద్దియు మోవిఁ జేరె .క్రే

     ణిని; వలపించుచున్ కమల నేత్రలు చేరిరి కౌగిలించ; ర

     మ్య! నరహరీ! నినున్ వెదకు మార్గముఁ జూపుమ! వేణు గోపకా! 87.

క:- తల గాంచితిన్. నెమలి క  -  న్నులు కానగ  నెత్తి కెక్కె ; నోచెనొ? సుకృతిన్

    వలపించుచున్ కమల నే  -  త్రలు చేరిరి కౌగిలించ  రమ్య నరహరీ! 87.

గీ:- నెమలి కన్నులు కానగ  నెత్తి కె -  క్కె. మురళిఁ చెక్కిలి నద్దియు మోవిఁ జేరె 

     కమల నేత్రలు చేసిరి కౌగిలించ!  - వెదకు మార్గముఁ జూపుమ! వేణు గోప! 87.

చ:- అల పరమాణువున్ మహదనంత రసాదిక మండలంబుతా

     తలపగ నేర్వనే! అటుల ధాత్రిని నిల్పిన యట్లెనిల్పితే!

      పలు వర భావనల్ సుధలు పంచ రసాదిగ చొక్కఁ జేతు; స

      త్ఫలద హరీ! ఎటుల్ వెలయ దక్షతఁ జేతువు? వేణు గోపకా! 88.

క:- పరమాణువున్ మహదనం  -  త రసాదిక మండలంబు తా తలపగ నేర్వనే! 

    వర భావనల్ సుధలు పం  -  చ రసాదిగ చొక్కుఁ జేతు; సత్ఫలద హరీ!  88.

గీ:- మహదనంత రసాదిక మండలంబు  -  అటుల ధాత్రిని నిల్పిన యట్లెనిల్పి!

     సుధలు పంచ రసాదిగ చొక్కఁ జేతు!  -  వెలయ దక్షతఁ జేతువు; వేణు గోప!  88.

ఉ:- శ్రీ మతిఁ గొల్పితే! పరవశించితిఁ నిన్ గని భక్తిఁ గొల్చి; చిత్

      శ్రీ మత మాత్రుకా విభవ రీతి తలంచితి; ప్రీతి తోడ నే.

      శ్రీ మతి మాలి నిన్ కొలువఁ జేరి తదేకతఁ గొల్వ నేర. శ్రీ

      ధామ! హరీ! కృపన్ విజయ ధామముఁ జేర్చర! వేణు గోపకా! 89.

క:- మతిఁ గొల్పితే! పరవశిం  -  చితిఁ నిన్ గని భక్తిఁ గొల్చి; చిత్ శ్రీమతమా!

     మతి మాలి నిన్ కొలువఁ జే  -  రి తదేకతఁ గొల్వ నేర. శ్రీ ధామ! హరీ!  89.

గీ:- పరవశించితిఁ నిన్ గని భక్తిఁ గొల్చి; -  విభవ రీతి తలంచితి ప్రీతి తోడ నే.

      కొలువఁ జేరి తదేకతఁ గొల్వ నేర. -  విజయ ధామముఁ జేర్చర! వేణు గోప్! 89.

చ:- నులి పలు మారులా పురిటి నొప్పులు దేవకి పొందఁ జేసి; భూ  

      స్థలిని కృపన్ సదా పుడమి చాలగ నిన్ గని పొంగఁ జేసి; ల

      గ్న డబడబల్ గనన్ సుఖము నందులు; భక్త యశోద యందఁ దో

      డ్పడిన హరీ! యిటుల్ వెలయ భావ్యమొ? చెప్పుమ! వేణు గోపకా! 90.

క:- పలు మారులా పురిటి నొ  -  ప్పులు దేవకి పొందఁ జేసి; భూస్థలిని కృపన్ 

      బడబల్ గనన్; సుఖము నం  -  దులు; భక్త యశోద యందఁ దోడ్పడిన హరీ! 90.

గీ:- పురిటి నొప్పులు దేవకి పొందఁ జేసి; -  పుడమి చాలగ నిన్ గని పొంగఁ జేసి; 

     సుఖము నందులు; భక్త యశోద యంద; -  వెలయ భావ్యమొ? చెప్పుమ! వేణు గోప! 90.

ఉ:- శ్రీ సుగుణాకరా! కరుణఁ జేరగ నీయవ? కాంచ వేమిరా?

      నీ సుతుఁడన్ గదా! కృపను నీ దరిఁ జేర్చుమ! క్షేమ మీయగా!

      మా సుగతిన్ నినున్ గొలువ మానగ నీయక కొల్పుమయ్య నా

      యాస హరీ! దయన్! విపుల హర్ష ప్రకల్పక! వేణు గోపకా!  91.

క:- సుగుణాకరా! కరుణఁ జే  -  రగ నీయవ? కాంచ వేమిరా?నీ సుతుఁడన్ !

      సుగతిన్ నినున్ గొలువ మా  -  నగ నీయక కొల్పుమయ్య నాయాస హరీ!  91.

గీ:- కరుణఁ జేరగ నీయవ? కాంచ వేమి?  -  కృపను నీ దరిఁ జేర్చుమ! క్షేమ మీయ!

     గొలువ మానగ నీయక కొల్పుమయ్య  -  విపుల హర్ష ప్రకల్పక! వేణు గోప!  91.

చ:- నిను మనసార నే తలతు నిన్ గనఁ గోరుచు, తాల్మి తోడ గా

     తును మహితాత్ముఁడా! మదికి తోచెద వీవు సమైక్య వర్తిగా.

     నను మనమందునన్. ప్రణవ నాద నయస్థితి ప్రాప్తిఁ; గొల్పు; ధ

     న్యునిగ హరీ! దయన్!  విపుల యోగ ప్రదీపక! వేణు గోపకా!  92.

క:- మనసార నే తలతు నిన్ -  గనఁ గోరుచు, తాల్మి తోడ గాతును మహితా .

      మనమందునన్. ప్రణవ నా  -  ద నయస్థితి ప్రాప్తిఁ; గొల్పు ధన్యునిగ హరీ!  92.

గీ:- తలతు నిన్ గనఁ గోరుచు, తాల్మి తోడ -  మదికి తోచెద వీవు సమైక్య వర్తి.

     ప్రణవ నాద నయస్థితి ప్రాప్తిఁ గొల్పు; -  విపుల యోగ ప్రదీపక! వేణు గోప!  92.

ఉ:- శ్రీ శివ మూర్తివో? పరగు శ్రీధవు డీవొకొ? బ్రహ్మ వీవొ? దై

     వేశుడవో? ననున్ కరుణఁ నెన్నుచు గాచెడి కన్న తండ్రివై

      తే! శివభావనన్ సకల తేజ విరాజిత సర్వ మీవొ? స

      ర్వేశ హరీ!  కృపన్ వెలయు మిప్పుడె నామది వేణు గోపకా!  93.

క:- శివ మూర్తివో? పరగు శ్రీ -  ధవు డీవొకొ? బ్రహ్మ వీవొ? దైవేశుడవో? 

      శివభావనన్ సకల తే  -  జ విరాజిత సర్వ మీవ! సర్వేశ హరీ!  93.

గీ:- పరగు శ్రీధవు డీవొకొ? బ్రహ్మ వీవొ?  -  కరుణఁ నెన్నుచు గాచెడి కన్న తండ్రి!

      సకల తేజ విరాజిత సర్వ మీవొ? -  వెలయు మిప్పుడె నామది వేణు గోప!  93.

చ:- శ్రిత భువనైకమై  చెలగి శ్రీ భువి జీవుల జీవమీవె.  బ్రో

      వ తగుదువే సదా! అరయ పావులు చేయుచు ఆడు దీవె. పొం

      దితి భవదీయమౌ సుగుణ తేజ వరిష్ఠముఁ జూడనిమ్ము. స

      మ్మతిని హరీ! కృపన్ విజయ మార్గముఁ జూపుచు వేణు గోపకా! 94.

క:- భువనైకమై  చెలగి శ్రీ  -  భువి జీవుల జీవమీవె. బ్రోవ తగుదువే! 

      భవదీయమౌ సుగుణతే  -  జ వరిష్ఠముఁ జూడనిమ్ము. సమ్మతిని హరీ! 94.

గీ:- చెలగి  శ్రీభువి జీవుల జీవమీవె. -  అరయ పావులు చేయుచు ఆడు దీవె.

      సుగుణతేజ వరిష్ఠముఁ జూడనిమ్ము. -  విజయ మార్గముఁ జూపుచు వేణు గోప!  94.

చ:- మనుప; రమాత్ముడా! కృపను మాధురి యొప్పగ గీత చెప్పి; త్రో

      వను తెలుపన్; ప్రభూ!  నుదుటి వ్రాతను మార్చితి నొప్పి బాపి. ద

      ర్శన వరమిచ్చి మా  అఘము సత్వర మొప్పుగ నార్పినావు ధా

      త్రి; నుత హరీ! కృపన్  విమల తేజము  నిల్పితి; వేణు గోపకా!  95.

క:- పరమాత్ముడా! కృపను మా  -  ధురి యొప్పగ గీత చెప్పి; త్రోవను తెలుపన్; 

     వరమిచ్చి మా  అఘము స  -  త్వర మొప్పుగ నార్పినావు ధాత్రి; నుత హరీ!  95.

గీ:- కృపను మాధురి యొప్పగ గీత చెప్పి; -  నుదుటి వ్రాతను మార్చితి నొప్పి బాపి. 

     అఘము సత్వర మొప్పుగ నార్పినావు. -  విమల తేజము  నిల్పితి; వేణు గోప!  95.

ఉ:- మా మదిఁ భద్రమా! అనుపమాన దయా! మది నాశఁ జేరినా

      వా మహిమన్? సదా సుఖద !  పావన దేవళ శోభఁ గూర్చి దే

      వా!  ముదమార నీ వెలుఁగ; భాగ్య దశ స్థితిఁ వెల్గి తేము. హా!

      రామ హరీ! మదిన్ వెలుగు ప్రాణమె నీవుగ! వేణు గోపకా! 96.

క:- మది భద్రమా! అనుపమా  -  న దయా! మది నాశఁ జేరినావా మహిమన్? 

      ముదమార నీ వెలుఁగ; భా  -  గ్య దశ స్థితిఁ వెల్గి తేము. హా! రామ హరీ! 96.

గీ:- అనుపమాన దయా! మది నాశఁ జేరి  -  సుఖద! పావన దేవళ శోభఁ గూర్చి 

      వెలుఁగ; భాగ్య దశ స్థితిఁ వెల్గి తేము. -  వెలుగు ప్రాణమె నీవుగ! వేణు గోప! 96.

చ:- బుడుతడవేలరా కొనగ? పూజలు; చేసెడు గొప్ప వారు! చ

      క్క; లలితమౌన్ గదా! తనివి గాంచగ నీమది తత్వమెన్ని; సా

      పడ కడు చక్కనౌ యడవి పండెడి పండుల నాశఁ బెట్టెడిన్

      గొలిచి హరీ! కృపన్ వినుమ! క్రోలిన బాగుర! వేణు గోపకా! 97.   

క:- తడవేలరా కొనగ? పూ  -  జలు; చేసెడు గొప్ప వారు! చక్క; లలితమౌన్. 

     కడు చక్కనౌ యడవి పం  -  డెడి పండుల నాశఁ బెట్టెడిన్  గొలిచి హరీ!  97. 

గీ:- కొనగ పూజలు; చేసెడు గొప్ప వారు! -  తనివి గాంచగ నీమది తత్వమెన్ని 

     యడవి పండెడి పండుల నాశఁ బెట్టె  -  వినుమ! క్రోలిన బాగుర! వేణు గోప! 97.   

చ:- గుడి గుడి లోన నీ  వెలుగు కోరెడి రీతిగ వెల్వరించి; కృ

      ష్ణుడి వయితే? సదా కరుణ శోభిలఁ గూర్చుమ కామితమ్ము; భృ

      త్యుఁడ! వడి నే నినున్ కనగ తోచెడు. కన్పడి కాంక్ష తీర్చు శ్రీ

      వలయు హరీ! కృపన్ వినుమ వారిజ నేత్రుఁడ! వేణు గోపకా!  98.

క:- గుడి లోననీ వెలుగు కో  -  రెడి రీతిగ వెల్వరించి; కృష్ణుడి వయితే? 

     వడి నే నినున్ కనగ తో  -  చెడు. కన్పడి కాంక్ష తీర్చు శ్రీవలయు హరీ! 98.

గీ:- వెలుగు కోరెడి రీతిగ ; వెల్వరించి; -  కరుణ శోభిలఁ గూర్చుమ కామితమ్ము; 

      గనగ తోచెడు.కన్పడి కాంక్ష తీర్చు -  వినుమ వారిజ నేత్రుఁడ! వేణు గోప!  98.

చ:- పలు పలు రీతులన్ ప్రబల భావలసద్గుణ భాగ్య మిచ్చి; భ

      క్తులఁ గనుదే! మమున్ తలచి; ఘోర కుయుక్తులఁ తప్పఁ ద్రోచి; నీ

      చుల పలు దౌష్ట్యముల్ కనుచు శోభిల దౌష్ట్యము కాల్తు వీవు. భృ

     త్యులను హరీ! కృపన్ వినగ యుక్తము నీ పని వేణు గోపకా! 99. 

క:- పలు రీతులన్ ప్రబల భా  -  వలసద్గుణ భాగ్య మిచ్చి; భక్తులఁ గనుదే! 

     పలు దౌష్ట్యముల్ కనుచు శో  -  భిల దౌష్ట్యము కాల్తు వీవు. భృత్యులకు హరీ! 99.

గీ:- ప్రబల భావలసద్గుణ భాగ్య మిచ్చి! -  తలచి; ఘోర కుయుక్తులఁ తప్పఁ ద్రోచి; 

     కనుచు శోభిల దౌష్ట్యము కాల్తు వీవు.  -  వినగ యుక్తము నీ పని వేణు గోప! 99. 

చ:- మది మది నీవెరా! విజయ మార్గ దివాకర! ప్రేమ రూపకా!

     సదయుఁడవే కదా! కవుల సాంద్ర ప్రభావన గాంచ నీవెరా!

      మది సుధలొల్క నా కవిత మార్గ దిశాదులఁ గాంచఁ జేతుగా

     సదయ హరీ! సదా విజయ సాధన నీ కృప వేణు గోపకా!  100.

క:- మది నీవెరా! విజయ మా  -   ర్గ దివాకర! ప్రేమ రూపకా! సదయుఁడవే! 

     సుధలొల్క నా కవిత మా  -  ర్గ దిశాదులఁ గాంచఁ జేతుగా! సదయ హరీ! 100.

గీ:- విజయ మార్గ దివాకర ప్రేమ రూప!  -  కవుల సాంద్ర ప్రభావన గాంచ నీవె!

      కవిత మార్గ దిశాదులఁ గాంచఁ జేతు!  -  విజయ సాధన నీ కృప వేణు గోప!  100.

చ:- తొలి చిగురాకులో మృదువు తూఁగగ సృష్టిని మేలొనర్చి; కా

      చెడి ప్రభువా! కృపన్ మధువు చిందెడి వృక్ష సుమాలఁ గొల్పి; నీ

      విల సుగుణాకృతిన్ సుజను నేలగ నిల్చితొ? శుభ్ర దేహ! ల

      బ్ధుఁడవె హరీ! దయన్ వెలసి; పూజ్యత నిల్చిన వేణు గోపకా! 101.

క:- చిగురాకులో మృదువు తూఁ  -  గగ సృష్టిని మేలొనర్చి; కాచెడి ప్రభువా! 

      సుగుణాకృతిన్ సుజను నే  -  లగ నిల్చితొ? శుభ్ర దేహ! లబ్ధుఁడవె హరీ! 101.

గీ:- మృదువు తూఁగగ సృష్టిని మేలొనర్చి; -  మధువు చిందెడి వృక్ష సుమాలఁ గొల్పి; 

     సుజను నేలగ నిల్చితొ? శుభ్ర దేహ!  -  వెలసి; పూజ్యత నిల్చిన వేణు గోప! 101.

చ:- నను మది నేలరా! పరమ నైష్ఠ్య! దిగంతుఁడ!; భవ్య తేజ!  ప్రా 

      ర్థన వినుమా మదిన్.  బహుళ ధన్యతఁ గొల్పెడి భవ్యమూర్తి! నన్

      కను ముదమారగా ధరణిఁ గాచు దయాంభుధి! తత్వ మెన్నుచున్

      గనర హరీ! దయన్! విపుల కామిత పూరక! వేణు గోపకా! 102.

క:- మది నేలరా! పరమ నై  -  ష్ఠ్య! దిగంతుఁడ!; భవ్య తేజ!  ప్రార్థన వినుమా! 

      ముదమారగా ధరణిఁ గా  -  చు దయాంభుధి! తత్వ మెన్నుచున్ గనర హరీ! 102.

గీ:- పరమ నైష్ఠ్య! దిగంతుఁడ!; భవ్య తేజ!  -  బహుళ ధన్యతఁ గొల్పెడి భవ్యమూర్తి! 

      ధరణిఁ గాచు దయాంభుధి! తత్వ మెన్ను -  విపుల కామిత పూరక! వేణు గోప!  102.

చ:- వినఁ పటు నైపుణుల్ ప్రణుత వేంకట సన్యసి రామ తండ్రి గా

      రును;  కనగా సుధీవర గురుండు; ప్రగణ్యులు! భవ్య మూర్తి తా.

      వినఁ పటు భక్తురాల్ జనని వేంకట రత్నము జన్మ నిచ్చి, గా

      చెనుర హరీ! ననున్ పెనిచె చిత్తముఁ జేరిచి వేణు గోపకా!  103.

క:- పటు నైపుణుల్ ప్రణుత వేం  -  కట సన్యసి రామ తండ్రి గారును;  కనగా 

      పటు భక్తురాల్ జనని వేం  -  కట రత్నము జన్మ నిచ్చి, గాచెనుర! హరీ! 103.

గీ:- ప్రణుత వేంకట సన్యసి రామ తండ్రి  -  వర గురుండు; ప్రగణ్యులు! భవ్య మూర్తి. 

     జనని వేంకట రత్నము జన్మ నిచ్చి,  -  పెనిచె చిత్తముఁ జేరిచి వేణు గోప! 103.

ఉ:- ఓ యరి నాశకా! రచన నోర్చి రచించితి రామ కృష్ణ చిం

      తా; యను నే; నిటన్ నెనరు; దర్పము; దెల్పగ నీ ప్రశస్తి;  ప్రా 

      పై యరమున్.  గనన్ కెలయు బంధుర కందము గీత మిందు తో

      డాయె హరీ! కృపన్ వినుమయా శతకంబును వేణు గోపకా!  104.

క:- యరి నాశకా! రచన నో  -  ర్చి రచించితి రామ కృష్ణ చింతా; యను నే

     యరమున్ గనన్  కెలయు బం  -  ధుర కందము గీత మిందు తోడాయె హరీ!  104.

గీ:- రచన నోర్చి రచించితి రామ కృష్ణ  -  నెనరు; దర్పము; దెల్పగ నీ ప్రశస్తి.  

     కెలయు బంధుర కందము గీత మిందు  -  వినుమయా శతకంబును వేణు గోపకా!  104.

ఉ:- శ్రీ గుణ ధాముఁడా! వినగ ప్రేరణ భద్రము వేణు గోపరా!

      భాగవతాఢ్యుఁడౌ బుధుఁడు వఝ్ల నృసింహుని బోధనంబు కాన్;

      తా గణనీయమై చెలఁగు ధారణ కల్గి రచించి తేను; రా

      వేగ; హరీ! కృపన్ వినర ప్రీతిగ నియ్యది; వేణు గోపకా!  105.

క:- గుణ ధాముఁడా! వినగ ప్రే  -  రణ భద్రము వేణు గోపరా! భాగవతా! 

      గణనీయమై చెలఁగు ధా  -  రణ కల్గి రచించి తేను; రావేగ; హరీ! 105.

గీ:- వినగ ప్రేరణ భద్రము వేణు గోప .-  బుధుఁడు వఝ్ల నృసింహుని బోధనంబు ;

      చెలఁగు ధారణ కల్గి రచించి తేను;  -  వినర ప్రీతిగ నియ్యది; వేణు గోప! 105.

చ:- దొర! నగ ధారి! మా అఖిల దోష గుణంబుల నాపుమయ్య!సా  

     దరముగ నన్ తగన్ కనుమ దారిని చూపుచు కాంక్ష తీర; స

     చ్చిర సుగుణాకృతిన్ వరలఁ జేయగ నీకది భావ్య మయ్య! ఆ

     సురుఁడ! హరీ! కృపన్ వినర! చూడర! నాకృతి! వేణు గోపకా! 106.

క:- నగ ధారి! మా అఖిల దో  -  ష గుణంబుల నాపుమయ్య సాదరముగ! నన్ 

     సుగుణాకృతిన్ వరల జే  -  యగ నీకది భావ్య మయ్య! ఆసురుఁడ! హరీ! 106.

గీ:- అఖిల దోష గుణంబుల నాపుమయ్య! -  కనుమ దారిని చూపుచు కాంక్ష తీర 

     వరల జేయగ నీకది భావ్య మయ్య!  -  వినర! చూడర! నాకృతి! వేణు గోప! 106.

చ:- సుమ మధురీతిగా వినినచో ప్రథమంబుగ వేణు గోప ప

     ద్యములు; కృపన్ సదా శతక మందు కనంబడి; క్షామ మంతటిన్;

     తమ వ్యధలన్నిటిన్ తరిమి;  తన్మధురంబగు తత్వ మిమ్ము! నా

     డె మను హరీ! భువిన్. విదితుడే నిను గాంచును వేణు గోపకా! 107.

క:- మధురీతిగా వినినచో  -  ప్రథమంబుగ వేణు గోప! పద్యములు; కృపన్ 

      వ్యధలన్నిటిన్ తరిమి;  త  -  న్మధురంబగు తత్వమిమ్ము. నాడె మను హరీ! 107.

గీ:- వినినచో ప్రథమంబుగ వేణు గోప  -  శతక మందు కనంబడి; క్షామ మంత;

      తరిమి;  తన్మధురంబగు తత్వమిమ్ము!  -  విదితుడే నిను గాంచును వేణు గోప!  107.

ఉ:- మంగళ మందుమా! మధుర మంగళ  గీతుల మంగళంబుగా!

      మంగళుఁడా! సుధా మధుర మంగళ కందపు మంగళంబురా! 

     మంగళ మందుమా! మధుర మంగళ వృత్తుల మంగళంబుగా;  

      మంగ హరీ! సదా వినుత మంగళ రూపుఁడ! వేణు గోపకా! 108.

క:- గళ మందు; మా మధుర మం  -  గళ  గీతుల మంగళంబు గా! మంగళుఁడా! 

    గళ మందుమా! మధుర మం  -  గళ వృత్తుల మంగళంబు గా!  మంగ హరీ! 108.

గీ:- మధుర మంగళ  గీతుల మంగళంబు!  -  మధుర మంగళ కందపు మంగళంబు! 

    మధుర మంగళ వృత్తుల మంగళంబు!  -  వినుత మంగళ రూపుఁడ! వేణు గోప! 108.

     

శ్రీమత్కాణ్వశాఖీయులైన చింతా వేంకట రత్నం, సన్యాసి రామా రావు  పుణ్య దంపతుల పుత్రుండును, శ్రీమాన్ కల్వపూడి వేంకట వీర రాఘవాచార్యుల వారి ప్రియ శిష్యుఁడును, శ్రీ షిరిడీశ దేవ శతక, శ్రీ శివాష్టోత్తర శత పంచ చామరావళి నామంబునంబరగు శివ శతక, వృద్ధ బాల శిక్ష శతక, రామ కృష్ణ శతక కర్తయు,ఆంధ్రామృతం బ్లాగు నిర్వాహకుండునగు చింతా రామ కృష్ణా రావు విరచిత  శ్రీ వేణు గోప కంద గీత గర్భ చంపకోత్పలశతకము  సంపూర్ణము.

మంగళం                                   మహత్                                     శ్రీశ్రీశ్రీశ్రీశ్రీ

కవి  చింతా రామకృష్ణారావు. జననము. తే. 06 - 10 - 1951.

వేట్లపాలెం. తూర్పుగోదావరి జిల్లా.

తల్లి. కీ.శే. చింతా వేంకటరత్నమ్.

తండ్రి. కీ.శే. చింతా సన్యాసి రామారావు.

గురుదేవులు. కీ.శే. కల్వపూడి వేంకట వీర రాఘవాచార్యులు.

స్వస్థలము. సర్వసిద్ధి గ్రామము. విశాఖపట్టణం జిల్లా.

నివాసము. మియాపూర్, భాగ్యనగరము.

దూరవాణి సంఖ్య. 8247384165.

ఈ మెయిల్ ఐడీ. < chinta.vijaya123@gmail.com > 

నిర్వహిస్తున్న బ్లాగు.. ఆంధ్రామృతమ్.

కృతికర్త.  

భాషాప్రవీణ., చిత్రకవితాసమ్రాట్., కవికల్పభూజ., పద్యకవితాభిరామ,  చిత్రకవితా సహస్రఫణి,  

పుంభావ భారతీ , చింతా రామ కృష్ణా రావు. P.O.L., M.A., 

విశ్రాంత ఆంధ్రోపన్యాసకుఁడు.

ఫ్లాట్ నెం. A 601. శిల్పాస్ ఆర్వీధర్మిష్ఠ... డీమార్టుకు ఎదురుగా.. మియాపూర్, హైదరాబాద్. 49.

తెలంగాణా. భారత దేశము. చరవాణి 8247384165 

రచనలు.

 1) అనంత ఛందము౨౨౦౦ కొఱకు శతకము.

 2) అశ్వధాటి సతీ శతకము.( ప్రాస నియమముతో, ప్రతీపాదమునా మూడు     

    ప్రాసయతులతో ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

 3) ఆంధ్రసౌందర్యలహరి.

 4) ఆంధ్రామృతమ్,  పద్యవిపంచి, యువతరంగమ్. బ్లాగులలో అనేక స్వీయ రచనలు.

 5) కాళిదాసు కాళీ అశ్వధాటికి తెలుఁగు పద్యానువాదము.

 6) క్షీరాబ్ధిపుత్రీరమా! శతకము.

 7) చంపక భారతీ శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

 8) నేరెళ్ళమాంబ సుప్రభాతమ్.(సంస్కృతంలో)

 9) పురుష సూక్త ఆంధ్ర పద్యానువాదము.

10) ప్రజ పద్య సీస గర్భిత ఆటవెలది కృష్ణ శతకము.

11) బాలభావన శతకము.

12) మూకపంచశతి పద్యానువాదము.

13) మేలిమిబంగారం మన సంస్కృతి. సంస్కృత సూక్తిశ్లోకములకు తెలుఁగు పద్యానువాదము.

14) రమాలలామ శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

15) రాఘవా! శతకము.

16) రామకృష్ణ శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

17) రుద్రమునకు తెలుగు భావము.

18) లలితా శ్రీచంద్రమౌళీశ్వర శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

19) వసంతతిలక సూర్య శతకము.

20) విజయభావన శతకము.

21) వృద్ధబాలశిక్ష శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

22) వేదస్తుతి, షోడశ చిత్రకవితలు. 

23) శ్రీ అవధానశతపత్రశతకము.

24) శ్రీచక్రబంధ అష్టలక్ష్మీ స్తోత్రము.

25) శ్రీచక్ర బంధ సప్తస్వర సర్వమంగళాష్టకము.

26) శ్రీచక్రబంధ మంగళాష్టకము.

27) శ్రీచక్రబంధ శ్రీరామ దశకము.

28) శ్రీమదాంధ్రభగవద్గీత చింతా(తనా)మృతం.

29) శ్రీమద్యాదాద్రి శ్రీనృసింహ శతకము.(అష్టోత్తరశత నృసింహనామాంచిత 

      118 ఛందో గర్భ చిత్ర సీసపద్య శతకము.)

30) శ్రీమన్నారాయణ శతకము.(ద్విత్వనకార ఏక ప్రాసతో)

31) శ్రీమన్నారాయణీయ పద్యానువాదము.

32) శ్రీయాజ్ఞవల్క్య శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

33) శ్రీ లక్ష్మీ సహస్ర నామాంచిత సహస్రపద్యదళ పద్మము.

34) శ్రీలలితా సహస్ర నామాంచిత పద్యసహస్రదళపద్మము.

35) శ్రీవేణుగోప కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల శతకము. (బంధచిత్రకృతి ఒకే శతకమున 

      మూడు మకుటములతో మూడు శతకములు.) 

36) శ్రీ శిరిడీశ దేవ శతకము,(వారం రోజులలో వ్రాసినది.)

37) శ్రీశివాష్టోత్తరశతపంచచామరావళి (శివశతకము.) (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

38) శ్రీ శివాష్టోత్తరశతనామాన్వితాష్టోత్తరశత విభిన్నవృత్త శివశతకము.

39) సుందర కాండ.(రామాన్వయముగా కందపద్యములు, సీతాన్వయముగా తేటగీతి 

    పద్యములు, హనుమదన్వయముగా ఉత్పలమాలలుతో సుందరోత్పల నక్షత్రమాల.)

40) సురగవి నవ రత్నమాలిక. (చిత్రకవితా ప్రసూనములు.)

41) సువర్ణమాలా స్తుతి. శంకరులశ్లోకములకు పద్యానువాము.

42) స్వతంత్ర భారత వజ్రోత్సవము సందర్భముగా రకార ప్రాసతో అష్టోత్తర శత పాద    

    ఉత్పలమాలిక.

43) శ్రీరామ పట్టాభిషేకం. తేదీ. 10 - 3 -2025 మరియు 11 - 3 - 2025.తేదీల మధ్యవిరచితము.

44) శాంభవీ శతకము.(మధ్యాక్కర గర్భ చంపకోత్పలాలు.)( ఏకదిన విరచితము) 20 – 4 – 2025.

జైహింద్.

అష్టదళబంధ ఉత్పలమాల..... శ్రీ వల్లభ.

 జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.

చంపకభారతీశతకము రచన. చింతా రామ కృష్ణా రావు.

జైశ్రీరామ్. 

చంపకభారతీశతకము

రచన. చింతా రామ కృష్ణా రావు.

సరస్వతీ నమస్తుభ్యమ్.

చంపకభారతీశతకము.

రచన. చింతా రామకృష్ణారావు

చ. అనయమునా గజాననుని, యాతనిఁ గాంచిన పార్వతీసతిన్,

ప్రణవమహత్స్వరూపుఁడగు భక్తవశంకరు శంకరున్, కృపా

మణియగు శ్రీహరిన్, రమను, మాన్య చతుర్ముఖునిన్, మహిన్ నినున్

బ్రణుతులు చేసి మ్రొక్కెదను భక్తిని నిల్పగ నన్ను. భారతీ! ౧  

భావము.  ఓ సరస్వతీమాతా! ఆ గజాననుని, అతని తల్లియగు పార్వతిని, ప్రణవ 

స్వరూపుఁడయిన శంకరుని, కృపామణియగు శ్రీహరిని, ఆలక్ష్మీమాతను, 

చతుర్ముఖుఁడయిన బ్రహ్మను, నిన్ను నన్ను భక్తిమార్గమున నిలుపగోరి 

మ్రొక్కెదనమ్మా!

చ. అజముఖ వేద్య! యీ సృజనమౌ సకలంబును నీ యధీనమై

ప్రజనితమౌట నిక్కము,. ప్రపంచమునందలి జీవరాశులన్

సృజనము చేయు బ్రహ్మయును చేకొను నీ మహనీయ శక్తి,. నీ

నిజమగు శబ్దశక్తియె వినిర్మితి హేతువు చూడ భారతీ!   ౨. 

భావము. శ్రీమద్బ్రహ్మ ముఖమున తెలియఁబడుచున్నట్టి ఓ మహాభద్రా మాతా! 

సృష్టింపఁబడుచున్నట్టి ఈ సృష్టి అంతయు నీచే పుట్టించఁబడుచుండుట 

నిజము. జీవులను పుట్టించు బ్రహ్మయు నీ యొక్క గొప్ప శక్తిని నీ నుండి 

పొందుచుండును. నీ యొక్క నిజమయిన శబ్ద శక్తియే ఈ సృష్టికి మూలము.

చ. సరగున పొంగివచ్చెనిట చంపక భారతి సద్విభాతి నే

డరుదగు నూరుపద్యము లహర్నిశమాత్రములోన. నేను సు

స్థిర మతినై రచించెద ప్రసిద్ధము కాగ విధాతృ రాజ్ఞి సుం

దర దరహాస సత్ఫల సుధా మధురంబునుఁ దెల్ప భారతీ! ౩.

భావము. ఓ మహామాయామాతా! మంచిచే ప్రకాశించు చంపకవృత్తములలో 

భారతీ శతకము వేగముగా పొంగుచూ ఈ ఒక్క రోజులో నా కలము నుండి 

జాలువారినది. శారదా సుందర దరహాస సత్ ఫలసుధ యొక్క మాధుర్యమును ప్ర

సిద్ధమగునట్లు నేను సుస్థిర చిత్తుఁడనై రచించెదను.

చ. వదనము నుండి వెల్వడు ప్రభావము చూపెడి శబ్దశక్తియే

యెదలను సంస్పృశించు నదియే కద మూలము  మంచి చెడ్డలన్ 

మదులను పాదుకొల్పఁగను. మంచిగ పల్కినఁ, జెడ్డ పల్కినన్                                    

వదనమునుందు వీవెకద. వాఙ్మయ రూప! యనంతభారతీ! ౪. 

భావము. వాఙ్మయ స్వరూపవయిన ఓ వరప్రదా! మానవుల ముఖములనుండి 

వచ్చెడి ప్రభావమును చూపెడి మాటలే వినువారి మనసులకు తాకును. అదే వారి 

మనస్సులలో మంచిగానైనా చెడ్డగానైనా  భావించునటు చేయును. కదా. 

అది మంచయినను చెడ్డయినను అది నీ వలననే మాటలరూపమున 

ప్రకాశమగును. అది నీవే సుమా.

చ. పలుకక యుంట నేరమగు, పల్కిన నేరము, పల్కు పల్కునం

బలుపలు భావనావళులు మానవులందు సముద్భవించుచున్

గొలిపెడు మంచి చెడ్డలను, కోరని చెడ్డయొ, కోరు మంచియో,

నిలువక మాన దబ్బుచు. గణింపుచు కావుమ మమ్ము భారతీ! ౫.

భావము. ఓ శ్రీప్రదా! పలుకకుండా ఉండుట నేరముగా గణింపఁబడును. అటులని 

ఒక్కొక్కప్పుడు పలుకుటయు నేరము. మా పలుకుల వలన అనేక అర్థములు 

మానవులకు తోచుచుండును.. ఆవిధముగ కలుగజేసెడి మంచిచెడ్డలలో కోరే 

మంచియో కోరని చెడ్డయో తప్పక కలుగుచుండును. ఆ విషయమును గిర్తించి 

మమ్ము కాపాడుము.

చ. కనుప నకారమాద్యవయి కల్పన చేయుదువన్ని నీవెయై 

మనుప నుకార మధ్యవయి మన్ననతో నడిపింతు విన్నిటిన్.

దునుప మకారమంతమయి దోయిలిఁ బట్టి గ్రహింతువన్నిటిన్,

నినుఁ గన నోంకృతిన్ మునులు నిత్యము గొల్తు రనంత భారతీ! ౬.

భావము. ఓ పద్మనిలయా! అకార స్వరూపవై సృష్టిని చేయుచుంటివి. ఉకార 

స్వరూపవై నడుపుచుంటివి. మకార రూపవయి నీలో కలుపుకొనుచుంటివి. అందు

వలననే నిన్ను చూచుట కొఱకు భక్తులు ఓం కార రూపమున నిన్ను నిత్యము 

కొలుచుచుందురు.

చ. పలుకుల తల్లివీవు. పరిపాలనఁ జేసెద వెల్ల లోకముల్,

మెలకువ తోడ పల్కినను మేలును గూర్తువు మాకు నట్టి మా

పలుకులలోన దోషములు వచ్చుట నీ దయ లేకపోవుటన్.

పలుమరు వేడుకొందు. వర భాషణ భాగ్యము నిమ్ము భారతీ! ౭.

భావము. ఓ పద్మాక్షీ! నీవు పలుకులమ్మవు. లోకములను పాలించుదువు. మేము 

స్పృహ కలిగి మాటాడినచో మంచి చేయుదువు. ఆ విధముగా పలికే మా మాటలలో 

దోషములు నీ కృప లేకపోయినప్పుడే వచ్చును. మాచేత మంచిగా మాటాడ

చేయుమని నిన్ను వేడుకొందునమ్మా.

చ. పరుల మనంబులన్నిలువ, పట్టుగ వారికి శోభఁ గూర్పఁగా,

వరమగు భాషణం బెలమి వారి మనంబులు మెచ్చు మాటలున్,

నిరుపమ సాధు వృత్తి, మహనీయతయున్ భవదీయ సత్కృపన్

వరముగఁ గల్గినన్ గలుఁగు. భాగ్యమదే కద మాకు భారతీ! ౮.

భావము. ఓ పద్మవక్త్రా!! నీ కృపావరముననే ఇతరుల మనస్సులలో స్థానము 

సంపాదించుట, వారికి శోభను కొల్పఁగలుగుట, శ్రేష్టమైన భాషణము, వారి 

మనసునకానందము కలిగించు విధముగ మాటాడుట, సాటిలేని మంచి ప్రవర్తన, 

మహనీయత, అనునవి మాకు లభించునమ్మా.అదే కదా మాకు భాగ్యము.

చ. ఇహ పర సాధకంబగు మహీస్థలి వాక్ పరి భూషణంబు. స

న్నిహితముగా పరాత్పరుని నేర్పునఁ జూడఁగఁ జేయు. భాషణం

బిహమున శాంతి సౌఖ్యము లహీన పరాత్పరుచింతనంబునున్

మహిమను గొల్పునమ్మ. కనుమా! వర భాషణ మిచ్చి భారతీ! ౯.

భావము. ఓ శివానుజా! మాటలాడుట అనెడి గొప్ప అలంకారము మానవులకు 

ఇహపర సాధక సాధనము. పరాత్పరుని నిపుణతతో సమీపమునుండి 

చూచునట్లు చేయును. మాటయనెడిది ఐహికముగా శాంతిని, అంతులేని 

పరాత్పర చింతనమును, మహిమను కలుగజేయును తల్లీ.

చ. మనమున హావ భావములు మాటలఁ గానఁగఁ జేయుచుండ నా

వినెడి మనంబులం గలుఁగు భిన్న వివేచనఁ జేసి మంచిగా

కనఁబడు, చెడ్డ కానఁబడు, కాంచెడివారి మనంబు సాక్షిగా,

వినఁబడ మంచిగా పలుకఁ బ్రీతిని జేయుమ మమ్ము భారతీ! ౧౦.

భావము.  ఓ పుస్తకభృతా! మాట యనునది మానవుని మనసులోని 

హావభావములను ముఖములో కనఁబడునట్లు చేయును. వినెడివారి వివేకమును 

పట్టి వినెడి మాటలు మంచిగా అనిపించవచ్చును, లేదా చెడ్డగా అనిపించ 

వచ్చును. మమ్ములను చూచువారి మనసులకు మేము మంచిగా అనిపించుకొను 

విధముగా పలుకునట్లు మమ్మనుగ్రహింపుము.

చ. వరగుణ గణ్య వాఙ్మధుర భవ్య మనోజ్ఞ సుధాస్రవంతిగా,

నిరుపమ మాతృమాధురి పునీత మనస్స్థితి మాన్య మూర్తిగా

చరణములంటి మ్రొక్కను, ప్రశాంతిగఁ గొల్వను తోచుటొప్పు నే

తరుణిని జూచినన్. వనిత తత్త్వము నట్లొడఁగూర్చు. భారతీ! ౧౧.

భావము. ఓ జ్ఞానముద్రా! ఏ తరుణిని చూచిననూ మంచి గుణగణ్యగా, వాగమృత 

ప్రవాహముగా, సాటిలేని మాతృమూర్తిగా భావించి ఆమె పాదములనంటి 

మ్రొక్కవలెనని, ప్రశాంత చిత్తముతో ఆమెను కొలువ వలెనని, అనిపించుట 

ఒప్పిదముగనుండును. వనితలను అందుకు తగిన తత్వముతో ఒప్పువారిగా 

చేయుమమ్మా.

చ. శరణు సరస్వతీ! సుకవి సన్నుత! సత్కమనీయ కావ్య సం

భరిత హితోక్తి మాధురి! ప్రపంచ వివర్ధిత బ్రహ్మ తేజమా!

నిరుపమ జ్ఞానతేజ మహనీయత మాకొడఁ గూర్చి నిత్యమున్

స్మరణము చేయఁ జేయుము సమర్థత నా విధి నెంచి, భారతీ! ౧౨.

భావము. ఓ రమామాతా! ఓ సరస్వ! తీశరణు తల్లీ! ఓ సుకవి సన్నుత! మంచి 

కమనీయ కావ్యములలోని మంచిమాటల రూపమున నిండియున్న తల్లీ! ప్రపంచ

మంతటను వ్యాపించియున్న ఓ బ్రహ్మ తేజమా! సాటి లేనిజ్ఞానము వలన కలిగెడి 

తేజస్సు యొక్క మహనీయతను మాకు సంభవింపఁ జేయుచు నిత్యమూ మా వ్రాత 

నెంచుచు నిన్ను స్మరించునట్లు చేయుము.

చ. ఇహ పర మెన్న శబ్ద చయమే కద మూలము సృష్టికంతకున్.

మహితుఁ డజుండు వాణి కృప మన్నికఁ గొంచు రచించునంతె. యీ

మహిమయు, మన్ననన్ గనఁగ మా వర వాణియె యోగ్య యందురే

సుహిత మనస్కులౌ కవులు, శోభిలు పండితు లెల్ల భారతీ! ౧౩.

భావము. ఓ పరా మాతా! ఇహమునందు పరము నందు ఈ సృష్టి మొత్తమునకు 

శబ్దమే మూలము. గొప్పవాఁడయిన బ్రహ్మ నీ కృపను సంపాదించి ఈ సృష్టి 

చేయునంతే. పండితులు, కవులు ఈ సమస్త మహిమ మన్నన అంతయు 

నీదే అందురు.

చ. నలువ ముఖాబ్జ సంభవ మనంత నిరంత వసంత సంతతుల్.

వెలుఁగులు చీకటుల్, మహిని వెన్నెల రాత్రులు, కాళ రాత్రులున్,

పలుకుల రాణి వాసమటు పర్విడఁ జేయును సృష్టినింతయున్.

కొలువయి యుండి నీ నలువ గొప్పను పెంచితివొక్కొ? భారతీ! ౧౪.

భావము. ఓ కామరూపా! బ్రహ్మ ముఖము నుండి సృష్టింపఁబడిన అనంత 

నిరంతర వసంతములు, చీకటి వెలుగులు, వెన్నెల రాత్రులు కాళ రాత్రులు, 

నీ నివాసమయిన బ్రహ్మ ముఖము సృష్టిని పరుగుపెట్టించునునీవు ఆ బ్రహ్మ 

ముఖమున కొలువుతీరి ఇంత గొప్పగా చేసి బ్రహ్మ కీర్తిని పెంచుచుంటివి.

చ. క్షరములె యక్షరమ్ములగు,  సాధన సత్కవితామృతంబగున్.

భరములె భాగ్య రాశులగు, భారత భారతి భవ్య తేజ సు

స్థిర కరుణా కటాక్ష ఫల తేజమునన్ విధి పత్ని పాద సు

స్థిర మతులైన వారికిని  దివ్య శుభ స్థితిఁ గొల్పు భారతీ! ౧౫.

భావము.  ఓ మహావిద్యా! దివ్య శుభ స్థితిని కలుఁగ జేసే ఓ భారతీ! నీ పాదముల

నమోఘ భక్తితోనాశ్రయించువారికి నీ యొక్క సుస్థిరమైనటువంటి కరుణా 

కటాక్షము వల్ల కలిగిన తేజము చేత నీ కృపతో క్షరములే అక్షరములగును, 

సాధనచే సత్కవితామృతమే ఉద్భవించును కదా. బరువులే భాగ్య రాశులగును. 

చ. సుమధుర భావనాంబర సుశోభిత మూర్తి యనంత కృష్ణ తే

జమును గనంగ సాధ్యమగు సద్వర భావ ప్రపూర్ణ దివ్య చి

త్త మహితులైన వారికిల, తత్పరతన్ నిజ తైజసంబునన్.

ప్రముదముతోడ వారి మది వర్తిలుచుందువు నీవు భారతీ! ౧౬.

భావము.  ఓ మహాపాతకనాశినీ! మంచి శ్రేష్ఠమైన భావప్రపూర్ణులైన గొప్పవారికి 

మంచి మధురమైన భావనాకాశములోవిహరించువాడయిన కృష్ణుని యొక్క 

అనంతమైన తేజమును చూచుటకు సాధ్యపడును ఏలననగా నీవు అటువంటి 

వారి మనస్సులలో సంతోషముతో వసించుచున్నందుననే.

చ. నిరుపమ శాంతి తత్వము, వినిర్మల చిత్తము, సత్ప్రవృత్తి, నీ

సురుచిర సుందరాక్షర విశుద్ధ ఫలంబులనొందువారికిన్

వరములుగా లభించును. సభాసదు లెల్లెడఁ బ్రస్తుతింప. నీ

చరణములంటి మ్రొక్కెదఁ, బ్రశాంతముగా నను గాంచు. భారతీ! ౧౭.

భావము. ఓ మహాశ్రయా! నీ సాటిలేని అందమయిన అక్షర ప్రసూనము

లొందగలిగినవారికినిర్మల ప్రశాంత చిత్తము, మంచి నడవడిక ఫలములుగా 

లభించును,  అంతటనూ నన్ను సభాసదులు ప్రశంసించున్నతరి నేను నీ 

పాదములను మనసుచేత తాకి మ్రొక్కుచుందునమ్మా. నన్ను ప్రశాంతునిగా 

కాపాడుము.

చ. జగతికి మూలమెద్ది కన? శబ్దమె కాఁదగు. నక్షరాకృతిన్

సుగతికి సాధకంబునయి చూడఁగఁ జేయు ననంత తైజసం

బగు పరమాత్మ తత్వమును. భక్తి, స్వశక్తి ప్రయుక్త మార్గమున్

భగవ దనుగ్రహంబు మురిపంబునఁ గొల్పఁగ నీవు భారతీ! ౧౮.

భావము. ఓ మాలినీమాతా! ఆలోచింపగా ఈ జగతికి మూలము శబ్దమే అగును. నీవు 

మాకు స్వశక్తి ప్రయుక్త మార్గమును భగవదనుగ్రహమును కల్పించిననాడు అది 

అక్షరాకృతిలో సుగతికి మార్గమయినఅనంత తేజోరూపమయిన పరమాత్మ 

తత్వమును చూచునట్లు చేయును.

 

చ. క్షరమగు సృష్టిఁ బుట్టి, ఘన కర్కశ వృత్తులు చేతఁ బట్టి, య

స్థిర మగు జీవితంబున గతించెడి కాలము విస్మరించి, సం

కర మతులైన వారికిని గల్గినఁ గల్గును గాదె నీదు సుం

దర చరణాబ్జ మందుటయు, ధాత్రిని ధన్యులు వారు, భారతీ! ౧౯.  

భావము. ఓ మహాభోగామాతా! నశించెడి ఈ సృష్టిలో పుట్టి, కర్కశమైన వృత్తులను 

జీవితము గడుపుటకు ఎంచుకొని, స్థిరము కాని ఈ జీవితమున గడిచిపోయే కాలం 

గుర్తించకకలుషిత మతులైన వారికి కూడా నీ పాద పద్మదర్శనభాగ్యము నీ 

అనుగ్రహముచే కలుగవచ్చునమ్మా.వారెంతటి అదృష్టవంతులో కదా.  

                                          

చ. కటిక కసాయి బోయకు ప్రకాశముఁ గొల్పఁగ నారదుండు ప్రా

కటముఁగఁ జెప్పరామిని ప్రకల్పనఁ జేసి మరా యటంచు సం

కటములు బాపు వర్ణములు గాఢముగా మది కెక్కఁ జెప్పఁగా

కటిక కసాయి సాధువయి కావ్యమునే విరచించె భారతీ! ౨౦.

భావము. ఓ మహాభుజా! కటిక కసాయి అయిన బోయవానికి జ్ఞానము కలిగించ గోరి 

నారదుడు వానికి సంకటములు బాపు రామ శబ్దమును మరా అని ఉపదేశించగా 

ఆ కసాయి ఆ జపము చేసి సిద్ధిపొంది నీ అనుగ్రహమున రామయణ కావ్యమునే 

వ్రాసెను.

చ. కనులకుఁ గానిపించునవి కావు మహీస్థలి శాశ్వతంబు లీ

కనులను మూసి జ్ఞానమను కంటికిఁ గన్పడు కాంచఁ గల్గినన్

వినుత పరాత్పరాక్షర సువేద్య మహత్వ కవిత్వ తత్వ సం

జనిత మయూఖజృంభణము. జక్కఁగ కానగనిమ్ము భారతీ! ౨౧.

భావము. ఓ మహాభాగా! ఈ కనులకు కనిపించునవి అశాశ్వితము.. జ్ఞాన నేత్రముతో 

చూడఁ గల్గినచో గొప్ప కవిత్వ తత్వమునుండి ఉద్భవించిన పొగడబడెడి 

పరాత్పరుని యొక్క అక్షయమైన సువ్యక్తమయే కాంతి విజృంభణ కన్బడును... 

దానిని చక్కగా చూచునట్లు చేయుమమ్మా.

చ. అజుఁడు సృజింపనోపునె సహాయము నీ వొనరింపకున్నచో,

ప్రజలు రహింపఁ గల్గుదురె? వాగ్వర మీవయి లేకపోయినన్,

సుజనులు శోభలొందుదురె? సూక్తిచయంబయి నీవు లేనిచో

నిజము వచింప నీవ మహనీయ జగత్క్రయ భాతి, భారతీ! ౨౨.

భావము. ఓ మహోత్సాహా! నీవు సహాయము చేయనిచో బ్రహ్మ ఈ సృష్టి చేయఁ

గలఁడా. మాటాడుట అనే వరముగా నీవు దక్కకున్నచో ప్రజలు రహింపఁ గలరా. 

సూక్తిచయమై నీవు లేనిచో సుజనులు కీర్తి కాంచఁ గలరా. నిజము 

చెప్పవలెనన్నచో ముల్లోకములందు కాంతిగా నున్నది నీవే సుమా.

చ. శుక పిక శారికా వితతి చూపులలో పరిభాష లేమిటో?

ప్రకటన చేయఁ బల్కు పలు భాషలలోఁగల భావమేమిటో?

సకల జగంబు భావనలు చక్కఁగ వాగ్వరమార్గమందునే

ప్రకటనఁ జేయుఁ గాదె. మది భావనవీవె కదమ్మ. భారతీ! ౨౩.

భావము. ఓ దివ్యాంగామాతా!పక్షుల చూపులలో పరిభాష యేమిటయి 

యుండును? అవి ప్రకటించే పలుకులలోని భావములేమిటయి యుండును? 

సృష్టి అంతటా భావనలను శ్రేష్ఠమైన పలుకులతోనే ప్రకటన చేయును కదా. 

మదులందు భావ రూపముననున్నది నీవే కదమ్మా.

చ. విదితము చేయు దైవమును వేదములెల్ల గ్రహింపఁ గల్గినన్.

విదిత మదెట్లగున్? సుగుణ పేశల చిత్త సరోజ వర్తివై

పదిలముఁగాఁగ నిన్నునిచి భక్తిని కొల్చిన వేద్యమౌను. సం

పదవు, మనః ప్రకాశ వర భాస్కర తేజవు నీవు. భారతీ! ౨౪.

భావము. ఓ సురవందితా! గ్రహించ గలిగినచో వేదములన్నియు దైవమును 

వ్యక్తమ గునట్లు చేయగలవు. ఐతే ఏవిధముగా వ్యక్తము కాగలవనిన సుగుణ 

పేశల చిత్త మనోజ్ఞవర్తివయిన నిన్ను మనస్సులో నిలిపి కొలిచినచో అది 

సాధ్యమగును. నీవే మా సంపద్సవు. మనస్సులో ప్రకాశించే శ్రేష్ఠుడయిన 

భాస్కర తేజస్సుతో నీవే ఒప్పి యుందువు.

చ. కదలదు లోక మించుకయు కాదని నీవు నిరాకరించినన్.

మెదలదు భూమి నీ సుగుణ మేదుర వర్ణ చయంబు లేనిచో,

వదలదు దుర్గుణార్ణవము భద్రము నీవయి లేకపోయినన్

మదుల వికాసమై వరలు మానిత మూర్తివి నీవు భారతీ! ౨౫.

భావము. ఓ మహాకాళీమాతా! కాదు అని నీవు నీ సహాయమును నిరాకరించినచో 

ఈ లోకము కొంచెమైనను ముందుకు సాగదమ్మా. నీ మంచి గుణములతో 

ప్రకాశించే వర్ణసమామ్నాయము లేనిచో భూగోళము ఇంచుకైనను కదలదు సుమా. 

నీ భద్రత లేనినాడు దుర్గుణార్ణవము కబళించక విడిచిపెట్టదు. మదులలో 

ప్రకాశమై వరలే మహనీయ మూర్తివమ్మా నీవు.

చ. అసదృశమంచు వస్తువుల నాదరణంబొనరింత్రు కొన్నిటిన్,

విషమముగా తలంచెదరు భీతిని కొందరు కొన్నిటిన్, భువిన్

విషయము స్పష్టమాయె,  కలప్రీతికి భీతికి హేతు వీవె(యం) యో 

(చసమ పరాత్పరీ! మదిమహాద్భుత భావన నీవె భారతీ!) 

ధిషణ నిధానమా! కృపను తేజముఁ గొల్పెడి దివ్య భారతీ! ౨౬.

భావమ. ఓ మహాపాపాశామాతా! సాటి లేనివిగా తలచి కొందరు కొన్ని వస్తువులను 

అతిగా ఆదరింతురు. కొందరు కొన్నింటిని విషమముగా భావించి భయపడు

చుందురు. ఇట్టి భావనలన్నింటికినీ నీవే కారణము. నీవు హృదయములలో 

కలిగించు ప్రేరణయే ఇన్నిటికీ మూలము. సాటిలేని ఓ భారతీమాతా! 

మహాద్భుతమైన భావనలను మా హృదయములందు కల్పింపుము.

చ. క్షరము గణింప నీ జగతి. గౌరవ సన్మహనీయ గాధలన్

సురుచిరమై వెలుంగుటది చూడగ హేతువు నీవె కాదె? నీ

వరగుణ వర్ణ సంచయ మవారిత రీతిని నిల్పు నీ కథల్.

పరమ వివేక మీ జగతి భాసిలఁ జేయునదీవె భారతీ! ౨౭.

భావము. ఓ మహాకారా! ఈ లోకము నశించునదే. అట్టి యీ జగతిలో గౌరవపూరిత 

గాథలు ప్రకాశించుచుండుటకు కారణము నీవేకదా. వరగుణభాసితమైన నీ 

స్వరూపమైన వర్ణ సంచయము నీ మహనీయ గాథలను శాశ్వితముగా నిలుపు

నమ్మా. ఈ ప్రపంచమున పరమ వివేకమును భాసిలఁ జేయునది నీవేకదా.

చ. జగతి ననంత సాక్షి గుణ సన్నుత పాళికి, దుష్ప్రజాళికిన్.

సుగణిత సచ్చరిత్రకులు శోభిలు గాధలలోన, నీ కృపన్

నిగమ సువేద్య దైవమటు నిర్భర కీర్తి మనోజ్ఞ చంద్రికల్,

సొగసులు, భూమిపై వెలుఁగ సుస్థిరులై మనుచుంద్రు భారతీ! ౨౮.

భావము. ఓ మహాంకుశామాతా! సద్గుణములచే పొగడఁబడు మంచివారి 

సమూహమునకైనను, దుర్మార్గులకైనను వారి చరిత్రలకు ఈ లోకమే సాక్ష్యము. 

నీ కృప వలన గొప్పగా గుర్తింపఁబడెడి మంచిగా ప్రవర్తించు మహనీయులు 

వారి గాధలలో ప్రకాశించుచుందురు. వేదములందెఱుగఁబడు దైవము వలె వారి

యొక్క పూర్తిగా నిండిన మనోజ్ఞమైనకీర్తికాంతి యొక్క సొగసులు భూమిపై 

ప్రకాశించుచుండగా ఆ కీర్తి రూపమున భూమిపై స్థిరముగ నిలిచిపోవుదురు. 

అన్నిటికీ నీ కృపయే కారణము.. 

చ. మగనికి సృష్టి కర్త యను మన్ననఁ గొల్పితివీవె కాదె? నీ

మగని ముఖాబ్జమున్ నిలిచి మన్నికతో ‘సృజియించు కార్యమున్  

దగిన విధంబుగా సలిపి, తత్ప్రభ భర్త పరంబు చేయుదీ

వగణిత భావనా భరిత! అక్షర రూప విలాస భారతీ! ౨౯.

భావము. ఓ అగణిత భావనాభరిత! ఓ అక్షర రూపా! ఓ పీతామాతా! నీ భర్తయగు 

బ్రహ్మకు సృష్టికర్త యనెడి గౌరవమును నీవే కొలిపితివి కదా. నీ భర్త యొక్క 

ముఖపద్మమున నీవు వసించియుండి, గౌరవముతో సృష్టి చేయు పనిని చేసి, 

ఆ కీర్తిని భర్తకు కలిగించుచుంటివికదా.

చ. హరి జగతిన్ వహించియు నహర్నిశలున్ మదిఁ జింతనొందు. నీ

వరయుచు భాషణాధ్వర మహావ్రతమున్గృప సేయకున్నచో

జరుగునదెట్లు లోకమని. చక్కని వాఙ్మహనీయ భాగ్యమై

నిరుపమ లోకమాతవయి నిత్యము వర్తిలుదీవు భారతీ! ౩౦.

భావము. ఓ విమలామాతా! లోకభారమును శ్రీహరి భరించుచు, అన్నియు 

నీవు చూచుచు భాషణాధ్వర మహావ్రతమును నీవు కృపతో చేసియుండనిచో 

నేను ఈ పనిని ఏవిధముగా చేయ గలిగి యుండెడివాడిని? ఈ లోకము 

ఏ విధముగా జరుగును అనుచు నిత్యమూ ఆలోచించుచుండును. నీవు 

సాటిలేని మహనీయమైన వాగ్రూపములో మాకు లభించిన భాగ్యముగా నిలిచి 

ప్రవర్తించుదువమ్మా.

చ. పలుకుల లోన మాధురులు, పంచఁగ నేర్చిన పండితాళికిన్

సలుపుదురెల్ల లోకులును సత్కృతు లెన్నుచు సంస్తుతించుచున్

గలుష వినాశివై సుగుణ కారణమై యిల కాచుచున్నచో

వెలుగుదు రందరున్ భువిని వేల్పుగ నిన్ మదిఁ గొల్త్రు భారతీ! ౩౧

భావము. ఓ విశ్వమాతా! మాటలలోని మధురిమలను పంచెడి పండితుల

నందరూ గుర్తించి గౌరవించుదురు.నీవు కలుషములు బాపుచుమా సుగుణ

కారకురాలివగుచు ఉన్నచో అందరూ ప్రకాశించుచు నిన్ను నిత్యము 

కొలుచుచుందురు. దయతో నీవావిధముగా చేయుచు మమ్ము కాపాడుము.

చ. వినుటకు వీనులిచ్చితివి విజ్ఞత నిచ్చితి విన్నవెన్నఁగన్.

గనుటకుఁ గన్నులిచ్చితివి. కాంచినవాటిని మన్నికెన్నగా.

ననుటకు నోటినిచ్చితివి. హాయిగ పల్కఁగ సత్యమెన్నుచు.న్.

మనుటకు మంచిమార్గమిడి మమ్ము కృపం గనుమమ్మ! భారతీ! ౩౨.

భావము. ఓ విద్యున్మాలామాతా! వినుటకు చెవులొసంగితివి. విన్నవాటిలో మంచి

చెడ్డలరయుటకు విజ్ఞతనిచ్చితివి. చూచుటకు చూచిన వాటిలో మంచిచెడ్డ

లెఱుఁగుట కొఱకు కన్నులనిచ్చితివి. సత్యమును గ్రహించి సుఖముగా 

పలుకుటకు నోటినిచ్చితివి. జీవించుటకు మంచి మార్గమును కల్పించి 

మమ్ములను కృపతో చూడుమమ్మా.

చ. అభయము నిచ్చి భాషణ ననంత శుభాస్పద మార్గ వేద్య స

త్ప్రభవ విశేష శక్తియుత ధార్మిక వర్గ నిరంత వర్తనన్ 

శుభములు గొల్ప జేయఁ గదె! సుస్వరభాగ్యమనోజ్ఞ వాఙ్మయీ!

విభునికి వేల్పు వైతివిగ. విజ్ఞత నొప్పుటఁ జేసి భారతీ! ౩౩.

భావము. ఓ వైష్ణవీమాతా! మంచి స్వరమనెడి భాగ్య స్వరూపమైన ఓ వేదమాతా! 

నీవు విజ్ఞతతో ఒప్పుచుండుట చేసి నీ భర్తకే దేవతవైతివమ్మా. మాకు అభయము

నిచ్చి, భాషణ చేత అంతులేని శుభములకు నెలవైన మార్గము తెలిసిన, మంచిని 

పెంచగలుగు అధికమైన శక్తితో కూడిన ధర్మప్రవర్తకుల నిరంతర ప్రవర్తన 

మూలముగాశుభములను కలుఁగునట్లు చేయువచ్చును కదా తల్లీ.

చ. కదలిక లేని జన్మలకు గౌరవమెద్ది? విధాత సృష్టిలో

మదిని కదల్చు మార్గమది మాన్యతనొప్పెడి భాషణంబు. స

న్మధుర వచోవిలాసముగ మాన్యులు మెచ్చ వచించు టొప్పగున్.

వదులక నా కొసంగుమది. వర్ధిలఁ జేయఁగ నన్ను భారతీ! ౩౪.

భావము. ఓ చంద్రికామాతా! బ్రహ్మ సృష్టిలో చైతన్యము లేని జన్మలకు 

మనస్సులను కదల్చ గలిగినది గౌరవముతో కూడిన భాషణమే. అందు చేతనే 

మధురమైన వచో విలాసముగా గొప్పవారు మెచ్చునట్లు పలుకుట ధర్మము. 

నన్ను వర్ధిల్ల చేయుటకు నీవు నాకు అట్టి వచోవిలాసమును కలిగించుము తల్లీ. 

చ. జగతిని కల్గు దైవమది సద్విభవంబయి వెల్గుచుండు, నీ

యగణిత సత్ప్రభావుల కహర్నిశలున్ శుభ చింతనంబె. లో

జగతి వెలుంగు దైవమును చక్కఁగ నంతట చూడ నేర్తు రీ

ప్రగణిత మూర్తులిద్ధర నిరంతరమున్ నినుఁగొల్త్రు భారతీ! ౩౫.

భావము. ఓ చంద్రవదనా! మంచివారి యొక్క వైభవము రూపములో దైవ

మీలోకమున వెలుఁగుచుండును.. ఈ గొప్ప మంచిప్రభాపూర్ణులకు 

అహర్నిశలూ మంచిని గూర్చియే ఆలోచన ఉండును. తమలోనున్న 

ప్రపంచమును చక్కగ చూచుచు వీరు నిన్నే కొలుచుదురుకదా.  

చ. మునుమును పాడు లోకమున పూజ్యులు దుర్భర జీవనంబుతో

మనుటకు మూలమన్నటుల మంచిని దుష్టులు దూరుచుంట, స

జ్జనులను దుఃఖపెట్టుట, విషాద పరిస్థితి గొల్పనోమొ,. నీ

వనిశము మంచివారికి మహర్దశఁ గొల్పుచు నేలు, భారతీ! ౩౬.

భావము. ఓ చంద్రలేఖావిభూషితా! రాబోవు రోజులలో ఈ పాడగుచున్న 

లోకములో సజ్జనులు భరింపరాని కష్టమయ జీచితము గడపుటకు మూలము 

వీరే అనే విధముగాదుర్మార్గులు మంచి పనులను తిట్టుకొనుచు,మంచివారిని 

దుఃఖపెట్టుట విషాద పరిస్థితిని కల్పించుటకేమో. మంచివారికెల్లప్పుడు నీవు 

మహర్దశనే కలిగించుచు పాలించుమమ్మా.

చ. మనమున భక్తి భావమును మాకు నొసంగిన లోటు రాదుగా?

ఘనముగ మా లలాటమున కర్మలు వ్రాసిన గౌరవంబెగా?

గుణగణనీయ మూర్తులుగ గొప్పగ చేసిన మమ్ము నొప్పుగా?

(గణనము చేయుమా జనని!) 

కని మము చేయుమట్టులనె గౌరవమొందఁగ జేయు భారతీ! ౩౭.

భావము. మేము గౌరవింపఁబడునట్లు చేయు ఓ సావిత్రీమాతా! మా మనస్సులలో 

భక్తిభావమును నీవు నెలకొల్పినచో నీకేమీ లోటు రాదుకదా. మా నుదుటి వ్రాత 

బాగుగా ఉండునట్లు వ్రాసినచో నీకు గౌరవమే కదా.మమ్ములను గుణగణులుగా 

చేసిన ఒప్పిదముగనే ఉండును కదా. నా మాటలను గణించి ఆ విధముగా 

చేయుము.

చ. సునిశితమైన తత్వమును శోభను గాంచ నొసంగితీవు. మా

కనిశము తోడు నీడగ భవార్ణవ మీదఁగఁ జేయ నిల్చితే.

మనమున సంశయార్ణవము మాపవదేల త్వదీయ శక్తి నే

ఘనమని నమ్మి కొల్వఁగను గాంచఁగ వేడెద నిన్ను భారతీ! ౩౮.

భావము. ఓ సురసామాతా! మేము శోభించుటకు సునిశిత తత్వమునిచ్చితివి.

ఈ సంసార సాగరము ఈదుటకుమాకు తోడుగా బలమునిచ్చితివి. అట్టి నీవు 

మా మనస్సులో సంశయమనెడి మహార్ణవమును పోగొట్టవేమి? నీ శక్తినే గొప్పగా 

నమ్మి నిన్ను కొలుచుటకై నేను నిన్ను చూడవలెననివేడుకొనుచున్నానమ్మా.

చ. మొరవినుమా! దయా సరసి! పూజ్యుల నే కొలువంగఁ జేయుమా!

నిరతమనంత భక్తిమతి నిర్జర పాళి భజింపఁ జేయుమా!

కరుణ దయార్ద్ర చిత్తమున గాంచఁగఁ జేయు మనంతు నెల్లెడన్.

సరి యెవరమ్మ నీకు. విలసన్నుత మంగళ దాయి భారతీ! ౩౯.

భావము. విలసన్నుత మంగళములను కలిగించు ఓ దేవీమాతా! ఓ దయాపరా! 

మా మొర వినుము. మేము పూజ్యులయిన వారినే సేవించునట్లు చేయుము. 

దేవతలను భక్తితో ఎల్లప్పుడూ కొలుచునట్లు చేయుము.ఆ అనంతుని కరుణతో 

దయార్ద్ర చిత్తముతో అంతటా చూచునట్లు చేయుము.

చ. పలుకులు భావముల్ భవుఁడు పార్వతి రూప మనంగ వచ్చు నా

పలుకును వీడి భావమును భావము కల్గని పల్కులుండునే?

పలుమరు చింతితుండనయి పట్టుగ గాంచగ శారదాంబయే

పలుకును, భావమై వరలు భవ్యుఁడు పార్వతి యెన్న. భారతీ! ౪౦.

భావము. ఓ దివ్యాలంకార భూషితా! వాగర్థాలు పార్వతీ పరమేశ్వరులనవచ్చును.

వారి వలెనే వాగర్థములు ఒకదానిని విడిచి మరొకటి ఉండనేరదు.ఆలోచింపగా 

వాగర్థములు శారదా స్వరూపములే అనగా నీవే పార్వతీ పరమేశ్వర స్వరూపము. 

చ. గగన తలంబునన్ వెలుఁగు కాంతిమయుండగు సూర్య దేవుఁడీ

జగతికి వెల్గులిచ్చినను సన్నుతినీ జగమంత నిల్వగా

నగణిత శబ్ద జాతమున కాద్యము నీవయి నిండియుండుటన్   

నిగమ సువేద్యు సృష్టికి సునిశ్చిత సుస్థితి కల్గె భారతీ! ౪౧.                                                              

భావము. ఓ వాగ్దేవీ! ఆకాశమునుండి సూర్యుఁడు వెలుగులిచ్చుచున్నప్పటికి 

ఈ సృష్టి మొత్తము నిలుచుటకు శబ్దమునుండి నీవుద్భవించుచుండుట చేతనే 

ఆ పరమేశ్వర సృష్టినిశ్చితమైన స్థితితో నొప్పఁగలుగుచున్నదమ్మా.

చ. కనులకుఁ గానిపించునవి కల్గు టబద్ధము. జ్ఞాన చక్షువున్

గనఁబడు టాత్మ తత్వమది కర్మ ఫలంబునఁ గల్గు. నిక్కమై

వినఁబడునట్టి శబ్దముల విస్తృత మైనది నిత్య సత్యమో

మ్మను ప్రణవాక్షరం బొకటి, హత్తెను మన్మతిలోన భారతీ! ౪౨.

భావము. ఓ వసుధామాతా! ఈ కనులకు కనిపించునవి అబద్ధము,.జ్ఞాన 

నేత్రమునకు ఆత్మతత్వము కనఁబడుట కర్మ ఫలితముననే కలుఁగును. 

నిజముగ వినఁబడునట్టి శబ్దములలో ఓం అను ప్రణవాక్షరము నిత్య సత్యమై 

విస్త్రుతమైనది. ఆ ఓమ్ నామదిలో హత్తుకొనెనమ్మా., 

చ. జయములనిచ్చు తల్లివి,  ప్రజన్ గృపఁ గాచెడి కల్పవల్లివై

భయహర తేజమై నిలిచి భద్రముఁ గొల్పెడి భద్రమూర్తివై.

నయమును, నేర్పు,  నేర్పుచును, నా మది వర్తిలు శారదాంబవై

రయమున పద్యరూపమున ప్రస్ఫుటమైతివి నాకు భారతీ! ౪౩.

భావము. ఓ తీవ్రా మాతా! ప్రజలను కాపాడు కల్పవల్లివై జయములనిచ్చుదానవు.. 

భయమును పోఁగొట్టుదానివయి,మనసులలో నిలిచి బ్రద్రతను కల్పించెడి 

భద్రమూర్తివయి, న్యాయము, నైపుణ్యము నేర్పుచు, నా మనసున వసించు 

వాగీశ్వరివై వేగముతో కూది పద్యరూపములలో నీకు స్పష్టమైతివమ్మా.

చ. తలపులలోన నిల్పుమిక తత్పరతత్వము. దైవ మార్గమున్.

తెలిపెద భావనా చయము, తెల్పగ భాష నమేయ రీతిలో

గొలుపుము. నీ పదాబ్జ నుత గోచర దీప్తులు దుర్మదాంధమున్

నిలపడనీక మాపు నిక. నీ దయ నా కభయంబు భారతీ! ౪౪.

భావము. ఓ మహాభద్రా! దైవ మార్గమును తత్పరత్వమును నా ఆలోచనలలోని 

నేను నా భావనలను తెలిపెదను. ఆవిధముగ తెలుపుటకు భాషను నాలో 

నిలుపుము. నీ పాద దీప్తులు దుర్మదాంధమును పారద్రోలును.నీ దయయే నాకు 

అభయమమ్మా.

చ. మదికి పురాణముల్ కథలు, మార్గ సుదర్శకమెట్టులౌను? స

ద్బుధజన వాక్ప్రభా కలిత బోధక వాఙ్మహనీయ సారమే

మదిని రహించి నిల్చు. వర మాతృకలై వికసించుచుండు. సం

పదలవి మాకునెల్లెడల భాసిత సత్కృతులమ్మ. భారతీ! ౪౫.

భావము. ఓ మహాబలా! పురాణములు కథలు మార్గదర్శకములగుటకు పెద్దలు 

చెప్పెడివే మా మనసులలో నిలుచును. రచనకు మాత్రుకలై వికసించు

చుండును. అవియే మాకు సంపదలు. భాసించు సత్కృతులవేనమ్మా.

చ. చదువుల జోలికేగుటది సాధ్యము కానిది నీవు లేక. సం

పదలకు నేగుటన్నయది వర్ధిలఁ జేయదు నిన్ను వీడ. నే

కదలక నీ మహత్వమును కావ్యగతిన్ విరచింపఁ జూచినన్

వదులవవెల్ల నన్ను. వరవాఙ్మయ భాగ్య విభాతి భారతీ! ౪౬. 

భావము. గొప్ప వాఙ్మయమనెడి భాగ్యమున ప్రకాశించు ఓ భోగదాయీ! నీవు మాలో 

లేకపోయినచో చదువుకొనుట అసాధ్యము. నిన్ను వదిలి సంపాదనకు 

ప్రయత్నించినను అది వర్ధిల్లఁ జేయదు. నేను కదలకుండ ఉండి నీ గొప్పఁ

దనమును కావ్యముగా రచింపఁ బూనినను ఆ సంపాదనా తత్పరత మున్నగునవి 

నన్ను వదలకున్నవి.

చ. తనయుఁడ నేను. తల్లివి. నితాంతము నీ మహనీయ భావనా

ధనమును కోరుచుండెదను. తప్పక నా కమనీయ కల్పనా

గుణ గణనాభిజాతమయి కోరిన నీమహనీయ తేజమే

మనముల సుస్థిరంబగుచు మన్ననఁ గొల్పును గాదె భారతీ! ౪౭.

భావము. ఓ భారతీ! నేను సుతుఁడను. నీవు తల్లివి. ఎల్లప్పుడు నిన్ను గూర్చిన 

భావనాగుణము యనెడి ధనమునే నేను కోరుదును. తప్పకుండా నీకమనీయమగు

కల్పన చేసెడి గుణమునెన్నుట నుండి జనించుచు నేను కోరెడి నీ మహనీయ 

తేజస్సే నా మదిలో సుస్థిరమయి నాకు గౌరవమును కొలుపునమ్మా.

చ. ప్రణవమె నీవు. మద్ధృది విరాజిత భవ్య ప్రబంధ (శారదా) వాణి! సు

(జననివి) స్వనమది  నీవు. సంస్కృత ప్రశస్త కవీశ్వర తేజమీవు. స

ద్గుణ గణవీవు. నీ మహిమ తోచెడు భక్త కవీశ్వరాళికిన్.

జననిరొ! సంస్తుతించెదను, సద్గుణ భావనఁ గొల్పు. భారతీ! ౪౮.

భావము. ఓ భామామాతా! ప్రణవస్వరూపమే నీవు! నా హృదయమున విరాజిల్లెడి 

దివ్య ప్రబంధమమ్మా నీవు. సంస్కృత కవుల ప్రశస్తమైన తేజస్సు నీవే నమ్మా. 

నీవు సద్గుణ గణనవే. భక్తులకు నీ మహిమయే మనసునకు తోచునమ్మా. అమ్మా! 

నిన్ను స్తుతింతును నాకు సద్గుణభావననే ప్రసాదించుము.

చ. జగతిని కొల్పునప్పుడె ప్రజన్ సుగుణాళిగఁ గొల్ప వచ్చుగా!

ప్రగతికి మూల కారణము భద్ర విరాజిత భావ భాగ్యమౌ

నగణిత భవ్య భాష. సుగుణాకరమౌ వర భాష గొల్పినన్

ప్రగణితులే వసుంధరను భవ్యముగా ప్రభవింత్రు భారతీ! ౪౯.

భావము. ఓ గోవిందమాతా! సృష్టించునప్పుడే ప్రజల మేలునే ఆలోచించవచ్చును

కదమ్మా. భవ్యమైన భాష భద్రతా గుణముచే ప్రకాశించెడి భావమనెడి భాగ్యము

నకు దాని అభివృద్ధికి మూలము. సుగుణములకు మూలమైన భాషను కొల్పినచో 

భూమిపై గొప్పవారే గొప్పఁగా పుట్టుదురమ్మా.

చ. ననుఁ గను. రామకృష్ణ కవి నాన్ రహియింతు, ననన్య సాధ్యమై

తనరెడు చిత్ర బంధ కవితా మహిమాన్విత మార్గమీవెగా,

గొనకొని కల్వపూడి వర కోవిద రాఘవు శిష్యరేణు వే

ననగ ప్రవర్ధమానుఁడ, మహార్తిని నిన్ వినుతింతు భారతీ! ౫౦.

భావము. ఓ గోమతీ! నన్ను చూడుము. రామకృష్ణ కవిగా రహింతును తల్లీ. అనన్య 

సాధ్యమయి ఒప్పెడి చిత్ర బంధ కవిత్వముల మహిమతో కూడిన మార్గము నీవే 

కదా. నేను శ్రీమాన్ కల్వపూడి వేంకట వీర రాఘవాచార్యులవారి శిష్యపరమాణు

వనునట్లుగా వర్ధిల్లుదును. గొప్ప ఆర్తితో నిన్ను వినుతించుచుంటినమ్మా.

చ. స్వరములలోన నోంకృతిని, స్వాదుశుభాస్పద భాషణంబునున్,

నిరుపమ నిర్మలాత్మను, వినీతి ప్రవృత్తిని, నిర్వికల్పమున్,

గరువముఁ బెంచు కావ్యకృతి, గౌరవనీయుల సన్నిధానమున్, 

దొరలఁగఁ జేయు మెల్లెడలఁ దోచగనిమ్ము శుభాళి, భారతీ! ౫౧. 

భావము. ఓ వంద్యామాతా! ఓంకార శబ్దమును, మధుర శుభంకరభాషణమును 

సాటిలేని నిర్మలమైన ఆత్మను,నైతిక ప్రవృత్తిని, నిర్వికల్ప జ్ఞానమును, అందరూ 

ప్రశంసించు కావ్యనిర్మాణ దక్షతను, గౌరవనీయుల సాన్నిధ్యము, ఎల్లెడలా 

అనుభవింపఁ జేయుము.శుభసంహతినే నా మనసునకు తోచునట్లు చేయుము.

చ. ధ్వని జనియింప భావమును, తత్వము, నెన్నసుసాధ్యమౌను, త

ధ్వనియె రహస్య సృష్టికిల దారులు కొల్పెను ప్రస్ఫుటంబుగా

ననితర సాధ్య సాధక మహాధ్వని యోంకృతి నీదు రూపమే

మనమున మారుమ్రోగు నది, మాన్యత నొప్పెడి దివ్య భారతీ! ౫౨.

భావము. మన్ననతో ఒప్పెడి ఓ జటిలా! శబ్దము పుట్టినచో భావమును, తత్వమును, 

తెలుసుకొనుట సాధ్యమగును. అట్టి ధ్వనియే ఈ రహస్యమైన సృష్టికిమార్గము 

లేర్పరచెను. అట్టి ధ్వనులలో అనితర సాధ్యమైనది ఓంకార నాదము. అది నీ 

పూర్ణ రూపమేనమ్మా. అది నా మనస్సులో మారుమ్రోగుచూ ఉండునమ్మా.

చ. సురుచిర బ్రహ్మ దృష్టిని వసుంధర నెల్ల సృజంబులయ్యె సు

స్థిరమన స్థావరాదులు. వశీకరణంబయి మాయ చేతికిన్

నరకము చూచుచుండెను, వినాశనమే కనిపించునెల్లెడన్,

గరుణను  జూపి కావు మిల. కామిత దాయిని! దివ్య భారతీ! ౫౩.

భావము. కోరికలను పండించు మనోజ్ఞవయిన ఓ వింధ్యవాసా! మిక్కిలి కాంతివంత

మయిన బ్రహ్మ చూపు తగిలినంత మాత్రము చేతనే భూమిపై స్థావరాదులన్నియు 

స్థిరములనుకొను విధముగా సృజింపఁబడినవి. మాయకు చిక్కి నరకము

ననుభవించుచున్నవి. ఎక్కడ చూచినను వినాశనమే గోచరమగుచున్నది. 

నీవు కరుణించి కాపాడుమమ్మా.

చ. ప్రగతిని కోరువారలకు భాగ్యము నీ కృప, భద్ర మార్గమున్

సుగమము చేయునమ్మ. మధుసూదనుఁడైనను మెచ్చు నీదు సత్

ప్రగణిత భావనా కృతిని వర్ధన శక్తిని. లోక బాంధవీ!

నిగమ సువేద్యుఁడౌ విధికి నేర్పుగ నీ గతి నేర్పు భారతీ! ౫౪.

భావము. ఓ వింధ్యాచల విరాజితా! వేదములందెఱుఁగబడు బ్రహ్మకు నీ 

సుగతిని నిపుణతతో నేర్పెడి లోక బాంధవీ! ప్రగతి పథమున చరించువారికి 

నీ కృపయే భాగ్యము. భద్రమార్గమును సుకరముగా లభింపఁ జేయునుకదా. 

నీ యొక్క ప్రశంసనీయమైన భావనాధన వివృద్ధి చేయు శక్తిని మధుసూదనుఁడు

నూ  మెచ్చునమ్మా.

చ. జగతికి వెల్గువీవె. విరజాజుల సౌరభమీవె.  వెల్గుదీ

వగణిత భావ బోధన నహర్నిశలున్ వర శబ్దజాలమై. 

సుగమము చేసి సాధకుల సుందర స్వప్నము మోక్షసిద్ధి. సత్

ప్రగతిని సాగఁ జేయుము నిరంతరసాధన నిచ్చి భారతీ! ౫౫.

భావము. ఓ చండికా మాతా! లోకమునకు వెలుగువు నీవే. విరజాజుల సువాసన 

నీవే. గొప్ప జ్ఞానమును కలుగఁజేయుశబ్దరూపమున నీవు ఎల్లప్పుడూ ప్రకాశింతువు. 

సాధకుల సుందర స్వప్నఫలమైన మోక్షసిద్ధిని సుగమము చేయుము.నిరంతర 

సాధననిచ్చి మంచి ప్రగతిమార్గమున నడిపించుమమ్మా.

చ. క్షణములలోన పద్యములు కమ్మగ వ్రాయు కవీశులందు, సద్

వినుత వధానముల్ సలుపు  విజ్ఞతనొప్పు వధానులందు, ని

న్ననయము గొల్చు భక్తుల మహాద్భుత భావవిలాసమందు నీ

వనయము గొల్వు తీరెడి మహాద్భుత శక్తివి చూడ భారతీ! ౫౬.

భావము. ఓ వైష్ణవీ మాతా! అలవోకగా పద్యములు కమ్మగా వ్రాయు కవీశ్వరులందు, 

అవధానము సునాయాసముగా చేయు అవధానులందు, నిన్ను ఎల్లప్పుడూ కొలిచే 

భక్తులు గొప్ప అద్భుతమైన భావ విలాసమున నీవెల్లప్పుడుకొలువుతీరి

యుందువమ్మా.నిజముగా నీవు మహాత్మ వరేణ్యవుమ్.

చ. నిరుపమ సాధనా పటిమ నిన్ను గ్రహింపఁగఁ జేయు. నీదు సుం

దర దరహాస చంద్రిక ముదంబును గూర్చును మాకు నిత్యమున్.

మరి మరి వేడుకొందు ననుమానము శూన్యముఁ జేసి నిన్ మదిన్

స్థిరముగనుండఁ జేయునటు చేయుము నాకు మనోజ్ఞ భారతీ! ౫౭.

భావము. మనోజ్ఞమైన ఓ బ్రాహ్మీ! సాటిలేని భావనా బలము నిన్ను గ్రహించు

నట్లుగా మమ్ము చేయును.నీ అందమైన చిఱునగవు మాకు నిత్యమూ సంతోష

మును కూర్చునమ్మా.నాలో అనుమానమును పోవునట్లు చేసి, మనస్సు నిన్ను 

స్థిరముగా లోన ఉంచుకొనునట్లు  చేయుమని మరీ మరీ ప్రార్థించుచున్నాను.

చ. వరముగ నీవె దక్కితివి వర్ధిలఁ జేయగ మమ్ము తల్లివై

నిరుపమ మార్గదర్శివయి నేర్పెదవీవు చరించు పద్ధతిన్,

గురువయి కూర్మి చూపెదవు కోరిన విద్యలనెల్ల నేర్పుచున్.

భరముగ నెంచవెన్నడును భక్తులనో మహనీయ భారతీ! ౫౮.

భావము. మహనీయవైన ఓ బ్రహ్మజ్ఞానైకసాధనా! మమ్ము వృద్ధి చేయు తల్లివై 

మాకు వరముగా నీవు లభించితివమ్మా. సాటిలేని మార్గదర్శిగా ఉండి నీవు 

మాకు ప్రవర్తనా విధానమును మప్పెదవమ్మా. మేము కోరుకొనెడి విద్యలు 

నేర్పు గురువుగా ఉండి ప్రేమను చూపించుదువుకదా.నీ భక్తులను ఎప్పుడూ 

భారముగా తలపోయని తల్లివమ్మా!

చ. సరియెవరమ్మ నీకు మనసా వచసా భవదీయ పాద సం

స్మరణము చేయు భక్తులను మానసమందు వసించి కాచుటన్?

జరిపెదవీవమోఘమగు సత్కృతులన్ కవికావ్య కాంతికిన్

వరగుణ మేధకున్,  ధృతినవారిత రీతి నొసంగు భారతీ! ౫౯.

భావము. శ్రేష్ఠమైన గుణములతోనొప్పు మేధా సంపత్తిని అంతు లేని విధముగా 

ప్రసాదించు ఓ సౌదామినీమాతా! త్రికరణ శుద్ధిగా నిన్ను కొలుచు భక్తుల 

మనస్సులలో ఉండి కాపాడుటలో నీకు సాటి ఎవ్వరూ లేరమ్మా. కవియొక్క 

కావ్య ప్రకాశమునకు నీవు సత్కృతి జరిపించుచుందువు కదా. 

చ. గరువము బాపు దేవతవు, కామిత సత్ ఫలదాతవీవు. నీ

చరణము సంస్మరించినను సంస్మృతులెన్నడు చేర రావు. సు

స్థిరముఁగ నిన్ను నామదిని జేర్చి భజింపఁగ శోభ గూర్తువే

నిరుపమ నిర్వికల్పమును నేర్పుగ మన్మది నుంచు భారతీ!  ౬౦.

భావము. ఓ సుధామూర్తీ! నాలోని గర్వమును పోఁగొట్టెడి దేవతవమ్మా నీవు. 

నీ పాద సంస్మరణ మాత్రముననే సంస్మృతులు విడిపోవును. నా మనస్సులో 

సుస్థిరముగా నిన్ను చేర్చి భజించితినేని నాకు శోభను కలుగఁ జేయుదువు. 

సాటి లేని నిర్వికల్పమును నీ నిపుణతతో నా మనస్సులో స్థిరపరచుము తల్లీ.

చ. మనుజులు వ్రాయు వ్రాతలవి మానక నీవయి యుండునెల్లెడన్,

మనుజులు పల్కు భాషలును మానక నీవయి యుండునన్నియున్,

మనుజుల హావ భావములు మానక నీవయు యొప్పి యుండు నీ.

మనుజుల జ్ఞానరూపమయి మన్ననఁగొల్పెదవీవె భారతీ! ౬౧.

భావము. ఓ సుభద్రా మాతా! మానవులువ్రాయునవి, పల్కునవి, ముఖములందు 

వ్యక్తమగు హావభావములు నీవే. జ్ఞానరూపమున మనుజులలోనుండి గౌరవము 

కలిగించునది నీవేనమ్మా.

చ. హృదయపు స్పందనంబుడుగ హృద్వరభావమనంత తేజమై

పదిలము గాత నీదు వర పాదయుగంబున ముక్తినొందగా,

మదికిననంత సాధనము మాతృ పదద్వయ సేవనంబెగా?

మదిఁ గని నిన్నుఁ జేరెదను మన్నికతో ననుగాంచు భారతీ! ౬౨.

భావము. ఓ సుపూజితా మాతా!ప్రాణము పోవు సమయమున హృదయమందలి 

శ్రేష్టమైన భావము శాశ్విత తేజమైనీ పాదయుగళమునందు ముక్తి కొఱకై 

పదిలమగుగాక. మనసునకు అనంతుని సాధించుట యనునదు మాత్రు

పాదద్వయ సేవవలననే సాధ్యము కదా.నా మనసులో నిన్ను చూచుచు నిన్ను 

చేరుదునమ్మా. నన్ను దయతో చూడుము..

చ. మనము విచిత్ర సాధనము, మంచికి, చెడ్డకు మార్గమిద్ది. సద్

గుణముల కాలవాలమయి గొప్పఁగఁ జేయును లోకమందు. దుర్

గుణములనేకముల్ కలిగి  క్రూరునిగా విరచించి చూపు (నీ) యో

(మనమది నీవె కావె? యనుమానము లేదు) 

ప్రణవమ! నీవె నా మనము, వర్ధిలఁజేయు పవిత్ర భారతీ! ౬౩.  

    

భావము. పవిత్రమైన ఓ సువాసినీ మాతా! మనసనునది ఒక వింత పరికరము.

మంచికయినను చెడ్డకయినను మనసే మార్గము. మంచికి స్థానమయి గొప్ప

కార్యములు నిర్వహింపచేయకలదు. చెడ్డకు స్థానమయి దుర్మార్గునిగనూ 

మార్చకలదు.ఈ మనస్సు అనెడిది నీవే కదా. ఇందావంతయు 

అనుమానము లేదమ్మా.

చ. పర మహనీయ బ్రహ్మమది పావన సచ్చరితామృతంబు సు

స్థిరముగఁ గొల్పు  మాకు వరసిద్ధి గణాధిపు సత్కృపాకృతిన్.,

స్థిరమగు భావ భారతికి తేజము గొల్పుననేక సత్పదో

ద్ధరణముఁ జేసి పల్కులిడు, ధార్మికతత్వముకల్గ భారతీ! ౬౪.

భావము. ఓ సునాసా మాతా!వరసిద్ధి వినాయకుని కృపగా మాకు ఆ 

పరబ్రహ్మము పవిత్రమైన సచ్చరిత్రమును సుస్థిరముగా నిమ్ము. ధార్మిక 

తత్వము కలుగు విధముగ అనేక సత్పదోద్ధరణము చేసి స్థిరమయిన 

భావ భారతికి తేజస్సును కలుగజేసి, చక్కని మాటలను ప్రసాదించుము.

చ. స్మర రిపు నాశ్రయించి, సతి సత్పద ధూళి వహించి, చిత్త సం

చరిత దురంత దుష్టములు సాధనచేసి నశింపఁ జేసినన్, 

మరువఁగ రాని సత్యధన మార్గము నీవె గ్రహింపనిత్తువో

పరమదయాన్వితా! సుగుణ భారతివై మముఁ గాచు భారతీ! ౬౫.

భావము. సుగుణములతో ప్రకాశించుదానివై మమ్ములను కాపాడునట్టి 

ఓ వినిద్రా మాతా! ఓ పరమ దయాన్వితా! ఆ పరమశివునాశ్రయించి, సతీదేవి 

పాదరజము వహించి, సాధనతో దురంత దుర్గుణములు నశింపజేయగా నీవే 

సత్యమార్గమును చూపుదువమ్మా.

చ. సుజనులఁ జేర్చి సచ్చరిత శోభిలఁ గూర్చెడి తల్లివీవు. నా

విజయపరంపరన్ వెలుఁగు విశ్వవిధాతవు వేదమాత! నీ

వజునకు రాణివీవయి శుభావహవైతివి వానికమ్మరో!.

ప్రజలకు మేలుగూర్చుమిల పాపవిదూరులఁ జేసి. భారతీ! ౬౬. 

భావము. ఓ పద్మ లోచనా! మంచి ప్రవర్తనను సుజనులందు చేర్చి వారిని 

శోభిల్లునట్లు చేసెడి తల్లివమ్మా. ఓ వేదమాతా! నీవు నా విజయ పరంపరలో 

ప్రకాశించు సృష్టినున్న బ్రహ్మ పదార్థము నీవేనమ్మా. బ్రహ్మరాణివైనావు. 

అతని శుభములకు మూలమైనావు. ప్రజలను పాపములనుండి దూరముగా 

ఉంచి మేలుకూర్చుమమ్మా. 

చ. కవన సుధాపయోధిని ప్రకాశితమౌనటు, కావ్యరాజమే

నివసనమై రహిన్ నిలుచు నిత్య శుభాస్పద శారదాంబ! చి 

ద్భవ నుత బంధ సత్కవిత భావన చేసెడు సత్కవీశులే

జవమును గల్గు సత్కృతులు సన్నుతి వ్రాయఁగ నేర్త్రు, భారతీ! ౬౭. 

భావము. ఓ విద్యారూపా! కవనసుధాసాగరమున ప్రకాశించునట్లు కావ్యరాజమే 

నివాసముగా కలిగి రహించు నిత్య శుభములకు తావౌన శారదాంబా!  ఆత్మ 

భవమయెడి బంధకవితా సమూహమును భావించెడి మంచి కవీశ్వరులే మంచి 

వేగముతో కవిత్వమును పొగడబడునట్లుగా వ్రాయ నేర్చుదురమ్మా.

చ. మరిమరి వేడుచుంటినని మారము చేసితి నంచు నన్నునే

మరచుట నీకు కాని పని. మద్ధృదిమందిరవాసివైనని 

న్నరయుచు వేడకుండనెటులన్యుల వేడుదు? చెప్పవమ్మ . సు

స్థిరమతి నీయుమమ్మ నిను దీక్షఁగ కొల్చెదనమ్మ, భారతీ! ౬౮. 

భావము. ఓ విశాలాక్షీ! మిక్కిలిగా అడుగుచుంటినని, మారాము చేయుచుంటినని 

నన్ను మరచుట నీకు సాధ్యము కాని పని. నాహృదయ మందిర వాసివైన నిన్ను 

అరసి వేడుట మాని ఇతరుల నెట్లు వేడఁగలనమ్మా? నీవే చెప్పుము. నేను నిన్ను 

స్థిరముగా కొలిచెదను నాకు సుస్థిరమైన మతిని ప్రసాదించుము.

చ. తెలివి యనంగ నేది? యది తెల్లమె నీవని నగ్న సత్యమే.

తెలివి యదేలతప్పు? నది తెల్లమె నీవది వీడిపోవుటన్. 

తెలివిగ నీవు కల్గి నిజ తేజమునన్ మది నిల్చుదేని నే

తెలియఁగ సత్కవిత్వరుచి దిక్కులనింపుదునమ్మ. భారతీ! ౬౯. 

భావము. ఓ బ్రహ్మజా! తెలివి అంటే ఏమిటి?అది నీవే అన్నది స్పష్టమైన నగ్న 

సత్యమేనమ్మా. మరి అటువంటి తెలివి మాకు ఎందుకు తప్పును? అదియు 

స్పష్టమే నీవు మమ్ములను వీడి వెళ్ళిపోవుట వలననే అని.తెలివిగా మాలో నీవే 

ఉండి నీ ప్రకాశముతో మాలో ఉందువేని నేను సత్కవిత్వపు తేజమును అందరికీ 

అర్థమగునట్లుగా దిక్కులనంతటా నింపుదునమ్మా.

చ. విధికి నమస్కరించెదను. విద్యలరాణి కృపాబ్ధినున్ననే

నధిక ధనాఢ్యుఁడౌ హరికి,, నార్త జనావన సాంబమూర్తికిన్,

మధుర మనోజ్ఞ భావన సమాధి యవస్థను నిల్చి మ్రొక్కెదన్

వ్యధలకు దూరమై శుభమహాకృతి కర్తగఁ జేయ. భారతీ! ౭౦. 

భావము. ఓ మహా ఫలా! విద్యలరాణి కృపా సాగరముననోలలాడుచున్న నేను 

వ్యధలకు దూరమైశుభ మహాకృతికర్తగ చేయుట కొఱకు మిక్కిలి ప్రపత్తితో 

విష్ణుమూర్తికి, ఆర్తజనులను కాపాడు శివునకు, బ్రహ్మదేవునకు నమస్కరించెదను.

చ. పరవశమైతి నీ కృపకు భద్రతఁగొల్పెడి భవ్య తేజమా!

నిరుపమ సాధనా పటిమ నీ కృపచేఁ బ్రభవించునమ్మ. నిన్

మరిమరి వేడుకొందు నను మంచిని వీడగనీక కావుమా.

సురుచిర భక్తి తత్పరత శోభిలఁజేయఁగ నిమ్ము. భారతీ! ౭౧.

భావము. ఓ త్రయీమూర్తీ! భద్రతను కలుఁగఁ జేసెడి ఓ తేజస్వరూపమా! నీ కృపకు 

నేను పరవశించితిని. నీ కృప వలననే నిరుపమైన సాధనా పటిమ నాకు లభించిన

దమ్మా. నా నుండి మంచి వీడిపోకుందా కాపాడుమని నేను నిన్ను మరీమరీ వేడు

కొందును. శోభిలుటకు కొఱకు ప్రకాశవంతమయిన భక్తితత్పరతను నాకు 

కలిగించుము తల్లీ.

చ. చదువులతల్లికిన్ శుభము, సద్గురు పూజ్య మహత్వ భారతీ

హృదయ మనోజ్ఞ సత్కవన  సృష్టి విధాతలకెల్ల శోభనం

బధిపతులైన పీఠపతులందరికిన్ శుభసంహితోన్నతుల్ 

పదిలములౌత యంచనెడు పండిత పాళిని కావు. భారతీ! ౭౨. 

భావము. ఓ త్రికాలజ్ఞా! చదువులతల్లికి శుభమగుగాక, సద్గురు పూజ్యులయిన

గొప్ప భారతీదేవి హృదయవర్తులగుకవితా బ్రహ్మలకు,శుభములుపీఠాధిపతులకు

శుభములు అనుచుచూచెడి పండితులనుకాపాడుతల్లీ.                                          

చ. శిశువుల జ్ఞాన సంపదను చిందరవందర చేయుచుండి రీ

పశువుల వోలె వర్తిలెడు పాంసులనాగరికంబు నేర్పుచున్. 

నిశితముగా కనుంగొనుమ. నిత్య దరిద్రుల నుండి కావుమా

శశివదనా! కృపం గనుమ చక్కగ బాలలనెన్ని, భారతీ! ౭౩. 

భావము. ఓ త్రిగుణా మాతా! పశుప్రవృత్తి కలిగిన దుర్మార్గులు అనాగరిక 

ప్రవృత్తిని నేర్పుచు శిశువుల జ్ఞాన సంపదను ధ్వంసము చేయుచున్నారమ్మా.

వీరు నిత్యము దరిద్రపు లక్షణములతో ఉండు దుర్మార్గులు.నీవు నిశితముగా 

చూచి వారిబారినుండి శిశువులను కాపాడుము. 

చ. అణువు కదల్పనౌనె పరమాత్మకునైన భవత్ ప్రతాపమున్ 

గొనకొని స్వీకరింపక, నిగూఢ మహాద్భుత శక్తివీవు, నిన్

వినయముతోడ గొల్చుటనె వేద్యమగున్ బరమాత్మ సృష్టియున్.

సునిశిత దృష్టి నాకునిడి చూపుమ దైవ బలంబు భారతీ! ౭౪. 

భావము. ఓ శాస్త్ర రూపీ! నీవి నిగూఢముగానుండెడి అద్భుతమైన శక్తివమ్మా. 

పరమాత్మునికైననునీ ప్రతాపమును స్వీకరించనినాడుఅణువునైనను 

కదల్చుట సాధ్యమా? నిన్ను గొప్పగా వినయముతో కొలిచినప్పుడే ఈ పరమాత్మ 

సృష్టి అర్థమగునమ్మా.నాకు సునిశిత దృష్టి ప్రసాదించి,దైవబలమును 

కనఁజేయుమమ్మా.

చ. సరసవిదూరమౌ కవిత సద్గురు తేజముఁ జూపఁబోదు.నీ

చరణ పయోరుహంబులను సన్నుతి సేసి భవత్ ప్రతాపమున్

నిరుపమమంచు నెంచి కవి నేర్పున వ్రాయ రసాద్భుతంబగున్

భరమును నీపయిన్ నిలిపి భక్తిగ వ్రాసితినమ్మ. భారతీ! ౭౫.

భావము. ఓ శుంభాసుర ప్రమథినీ! రసహీనమైన కవిత్వము సద్గురువు యొక్క 

తేజస్సును ఏనాడునూ అందుకొనలేదు. నీ పాదపద్మములను నుతించి, నీ 

ప్రతాపమును సాటి లేనిదిగా భావించి నిపుణతతో వ్రాసినచో రసాద్భుతముగా 

ఒప్పునమ్మా. నీపై భారముంచి ఈ శతకమును వ్రాసితినమ్మా.                                               

చ. వలచిన నిన్ను నెంచుచునవారిత రీతిని బ్రహ్మ మోములన్ 

నలుదిశలం గనుంగొనగ నాల్గు పదంపడి యొందియుండు. నీ

తలపులనంత సృష్టికి విధాతగ తోడ్పడునంచు నెంచుటన్.

ఫలితముగా ముఖాబ్జముల భ్రాంతిగ నిన్ వరలించె భారతీ! ౭౬.  

భావము. ఓ శుభదా! నిన్ను గూర్చిన ఆలోచనలే యీ అనంతమైన సృష్టి 

చేయుటకు తనకు తోడ్పడునని అతఁడు భావించియుండుట చేతనే సృష్టికర్త 

యగు బ్రహ్మ నిన్ను వలచి నాలుగు దిక్కులనూ నిన్ను కనుఁగొనుటకు నాలుగు 

ముఖములను పొందియుండును. దీని ఫలితముగనే నిన్ను తన నాలుగు 

ముఖములందును నిన్ను వరలించియుండునమ్మా.

చ. జనని భవాని నీవలెనె సన్నుత శ్రీహరి రాణి నీవలెన్ 

ఘనతరమైన సృష్టి శుభ కార్యము చేయుననంత శక్తితో

ననుపమ సాధనాగరిమనంతయు నీవె యనుగ్రహింపగా.

మనమున ముగ్గురమ్మలకు మాతృకవీవగుదమ్మ భారతీ! ౭౭. 

భావము. ఓ స్వరాత్మికా! సాటి లేని సాధనా సంపత్తిని నీవనుగ్రహింపగా 

లక్ష్మీ పార్వతులు ఈ సృష్టిని నిర్వహించుచున్నారమ్మా.మనస్సులో ఉండే నా 

ముగ్గురమ్మలకు మాతృక నీవేనమ్మా.

చ. వెలుగులవెల్ల నీవలన వెల్గెడి వెల్గులె, వేద రూపిణీ!

కలిగెడివెల్ల నీవలన కల్గెడి కల్ములె సద్విభాసినీ!

పలికెడివెల్ల నీవలన పల్కెడి పల్కులె బ్రహ్మ భామినీ!

తెలియునవెల్ల నీవలన దీప్తమగున్ మహనీయ భారతీ! ౭౮. 

భావము. వేద రూపిణివైన ఓ రక్తబీజ నిహంతీ! వెలుగులవెచ్చట నున్నను 

అవి నీవలననే వెలుగునవి.ఓ సద్విభాసినీ కలిగెడి కలుములు కూడా నీ వలన 

కలిగెడివే కదా.ఓ బ్రహ్మాణీ! పలుకునవన్నియు నీవలన కలిగినవేనమ్మా.ఓ

 మహనీయ భారతీ తెలిసెడివన్నియు నీ వలననే తెలియుచున్నవిసుమా.

చ. సృజనములైన సర్వమును సృష్టిగ ధాత యొనర్చినట్టివే

ప్రజనిత భాగ్య మెల్ల భగవంతుని సృష్టియె. భారతంబునన్

సుజనులు దుర్జనుల్ కలరు చూడుమిదెవ్వరి సృష్టి యౌనొ? నీ

ప్రజలను సన్నుతాత్ములుగ భవ్య మనంబునఁ గాచు భారతీ! ౭౯. 

భావము. ఓ చాముండామాతా! సృజింపఁబడు అన్నింటి సృష్టియు బ్రహ్మ 

చేసినవే. పుట్టింపఁబడిడి భాగ్యమంతయు భగవంతుని సృష్టియే. 

భారతమున మంచివారు, చెడ్డవారూ ఉండిరి. ఎది యెవరి సృష్టి? ప్రజలను

సన్నుతాత్ములుగా భవ్యమనంబుతో కాపాడుమమ్మా.

 

చ. సుజనుఁడె దుర్జనుండగుట చూచుచునుంటిమి. దుర్జనుండె తా

సుజనుఁడునౌటఁ జూచెదము. శోభిలు సజ్జనుఁ డేల దుర్గతిన్

నిజముగ కోరి పొందుటది? నిర్ణయమెవ్వరి చేతనుండు నో

యజుని మనోహరీ? భువి మహాత్ముల సుస్థితి నిల్పు. భారతీ! ౮౦. 

భావము. ఓ అంబికామాతా! మంచివారు చెడ్డవారుగను, చెడ్డవారు మంచివారు

గను అగుచుండుట చూచుచుంటిమి.మంచివారు చెడ్డవారుగా అగుట యనునది 

ఎవరి చేతిలో పని?. మంచివారిమంచిస్థితిని నిలఁబెట్టుమమ్మా.

చ. పరమ రహస్యమై ప్రకృతి వర్ధిలు ప్రాణులలోన ప్రాణమై

నిరుపమ జ్ఞానమై వరలు నిర్మల దైవము నిర్వికల్పుఁడై

మరుగుననుంట వింత. భరమా పరమాత్మను చూపుటన్న? నో

కరుణ సుధాంబుధీ! కనులఁ గానఁగఁ జేయము, దివ్య. భారతీ! ౮౧. 

భావము. ఓ ముండకాయప్రహరణా! ప్రకృతిలో వర్ధిల్లెడి ప్రాణులలో ప్రాణమై, 

సాటి లేని జ్ఞానరూపుఁడై వరలెడి పరమాత్మపరమ రహస్యముగా, నిర్వికల్పుఁడై

చాటుగా మాకు గోచరము కాకుండా ఉండుట వింతగానున్నది. అట్టి పరమాత్ముని 

కనులారా మేము చూచునట్లు చేయుట నీకు భారమా తల్లీ! మా కన్నులతో వానిని 

చూవునట్లు చేయుమమ్మా.

చ. మరువకు మమ్మ నన్ను, గుణమాంద్యము బాపుము. శక్తినిమ్ము. నీ

సురుచిర సుందరాకృతి వసుంధర పొంగ వచింపనిమ్ము. సుం

దర మతి మందిరంబున ముదంబుగ నిన్గని పొంగనిమ్ము. నా

భరమిక నీది. కావుమ. సభక్తిగ నిన్ను నుతింతు భారతీ! ౮౨. 

భావము. ఓ ధూమ్రలోచన మర్దనా! నన్ను మరిచిపోకుమమ్మా.సుగుణ 

మాంద్యమును పోఁగొట్టుము. నాకు శక్తిని ప్రసాదించుము.నీ ప్రకాశవంతమైన 

సుందర స్వరూపమును భూజనులు ఆనందించువిధముగా నన్ను చెప్పనిమ్ము. 

నా అందమైన మనస్సులో నిన్ను చూచుచు నేనుప్పొంగిపోవునట్లు 

అనుగ్రహింపుమమ్మా నా భారమింక నీదేనమ్మా. నిన్ను భక్తిటొ నుతింతును. 

నన్ను కాపాడుము.

చ. నిఖిలము నీవె నిండితివి నిర్మల మానస వీధులందు. స

న్మఖముల జ్వాలలందును  రమాపతి చేయు తపస్సునందునున్

సుఖమయ జీవులన్ గలుగు సుందర భావన భాగ్యమందు. నీ

వఖిలమునై రహించ తగు దద్భుత రీతిని భవ్యభారతీ! ౮౩. 

భావము. ఓ సర్వదేవస్తుతా! నిర్మలమైన మనస్సులలో, గొప్ప యజ్ఞజ్వాలలలో, 

శ్రీమహావిష్ణువు యోగముద్రలో,సుఖనుభూతితో చూచెడి సుందరమైన 

భావనాభాగ్యమునను, అనిఇటియందు నీవు ఒప్పుచు అద్భుతముగా 

ఉండతగుదువమ్మా. సమస్తము నీవే నిండియుంటివమ్మా.

చ. చదువుల తల్లివైన నిను చంపక భారతిఁగా రచించితిన్ 

వదులక నీ గుణంబులను  వర్ణనఁ  జేసితి, భాగ్యవంతులీ

సుధను గ్రహింపనెంచి మది సోక పఠించిన మేలుఁ గొల్పుమా!

వదులక దోషపంకిలము  పాపుమ. భక్తులఁ గాచు భారతీ! ౮౪. 

భావము. భక్తులను కాపాడెడి ఓ సౌమ్యామాతా! విద్యాధిదేవతవైన నిన్ను 

చంపకభారతిగా రచించితినమ్మా. ఉపేక్ష చేయక,నీ గుణములను వర్ణించెడి 

భాగ్యవంతులు ఈ చంపకభారతీ సుధను గ్రహింపఁ గోరి మనసునకెక్కు 

విధముగా చదువుదురేని వారికి తప్పక మేలును కూర్చుమమ్మా.

దోషపంకిలమున్నచో పోఁగొట్టుము.

చ. జననమునొందఁ జేసితివి. చక్కని సంస్కృతి నేర్పినావు. నీ

మననము చేసి సంఘమున మాన్యతనొందఁగ జేసినావు, స

ద్వినయమొసంగినావు. మహి విజ్ఞులలో మనఁజేసినావు. నే

ననయము నీ యధీనమయి, హాయిని పొందితినమ్మ. భారతీ! ౮౫. 

భావము. ఓ సురాసురనమస్కృతా! నన్ను ఈ భువిపై జనింపఁ జేసితివి. మంచి 

సంస్కృతిని నేర్పితివి.నీ మననము చేసెడి నాకు సంఘములో గౌరవము 

కలిగించితివి. మంచి వినయ గుణమును ప్రసాదించితివి. విజ్ఞులచెంత 

నివసించు భాగ్యము కలుఁగఁ జేసితివమ్మా. నేను నీ అధీనమయి యున్న 

భాగ్యముచే సుఖము పొందఁగలిగితినమ్మా.

చ. వరగుణ గణ్యులౌ సుజన వర్గమునన్ కవితామృతంబు నే

మురిపముతోడ పంచునటు పూజ్యులు తృప్తిని పొందునట్లు, నన్

గురువరులెన్నునట్లు, గుణ కోవిదులందు రహించునట్లుగా

సరగున చేయునిన్ను మది చక్కగ నిల్పఁగ చేయు భారతీ! ౮౬. 

భావము. ఓ కాళరాత్రీ!  మంచివారిమధ్య కవిత్వమును చెప్పే విధముగ, అది 

వినిన పూజ్యులు సంతోషించునట్లు, నన్ను వారు గుర్తించునట్లు, ఆ విధముగా 

గుణకోవిదులమద్య నేను ప్రకాశించునట్లు, వేగముగా చేయుచున్న నిన్ను నా 

మనస్సులోచక్కగా నిత్యమూ నిల్పునట్లు చేయుమమ్మా.

చ. మనసును విప్పి చెప్పుటకు మాటలు చాలవు నీ ప్రతాపమున్ 

కనులకుఁ గట్టినట్టులు ప్రకాశము చేయ కవిత్వ శక్తి లే

దనుపమ దేవతామణి వనాది మహాద్భుత శక్తివైన నిన్

మనముననుండఁ గోరుదును. మన్నికనుండుమ జ్ఞానభారతీ. ౮౭. 

భావము. ఓ కళాధారా! నీ గొప్పతనమును మనసారా చెప్పుకొనెదమన్న నాదగ్గర 

ఉన్న మాటలు చాలవమ్మా. ఆ విధముగ కాక నిన్ను కన్నులకు కట్టినట్లుగా 

వర్ణించి చెప్పుటకు నాకున్న కవిత్వ శక్తి చాలదమ్మా. సాటిలేని దేవతామణివమ్మా 

నీవు. అనాదిగా ఉన్న మహాద్భుత శక్తివైన నిన్నునా మనస్సులో ఉండ 

వేడుచున్నాను. నా మనసును విడువక ఉండుము తల్లీ.

చ. ధరణియె నీకు తల్లియొకొ? ధాత్రికి తల్లివి నీవెయొక్కొ? యీ 

ధరణిని నుద్ధరించుటను ధన్యత పొందితి వీవు, కాగ యీ

ధరణియు నీ సముద్ధరణ దక్షతతో నొనరించునద్దిరా!

పరమహితాత్ములిద్దరును. భాగ్యము మాదగునమ్మ భారతీ! ౮౮. 

భావము. ఓ రూపసౌభాగ్యదాయినీ! భూమాత నీకు తల్లియా? కాక భూమాతకే 

నీవు తల్లివా? ఈ భూమిను ఉద్ధరించుట వలన నీవు ధన్యత గాంచినావమ్మా. 

ఈ భూమాత కూడా నీ సమ్ముద్ధతిని ధక్షతతో చేయుచున్నది. మీ యిరువురునూ 

క్షేమమును కోరువారే.ఈ భాగ్యము నిజముగా మాదేనమ్మా.

చ. నిరుపమ కల్వపూడి మహనీయ సదన్వయ రాఘవార్యు సం

స్మరణము ముక్తిదాయకము. మా గురుదేవులు వారు. వారిచే

వరముగ పొందితీ చదువు భాగ్యవశమ్మున భక్తియుక్తిమై

చరణయుగంబునెంచి గురు సన్నుతి చేసెదనమ్మ, భారతీ! ౮౯.  

భావము. ఓ వాగ్దేవీ! నా గురుదేవులు శ్రీ కల్వపూడి వర వంశజులైన వేంకట వీర 

రాఘవాచార్యులవారు. వారిని స్మరించుటయే ముక్తిదాయకము. నా భాగ్యము 

చేత భక్తుతో వారినుండి ఈ విద్యపొందఁ గలిగితినమ్మా. వారి పాదములను 

స్మరించుకొని వారిని సన్నుతింతును తల్లీ.

చ. గురువులు శేషశాయియును, గోపక పాలుడు, కోరినట్లుగా

నిరుపమ సాధనాపటిమ నీదయనొందితి నీదు సత్కృపన్

ధర కవితానురక్తిని ముదంబున గర్భ సు చిత్ర బంధముల్ 

సరసులు మెచ్చునట్టులుగ సన్నుతి వ్రాయుదునమ్మ భారతీ! ౯౦. 

భావము. ఓ వరారోహా మాతా! శ్రీ మానాప్రగడ శేషశాయియు, శ్రీ గోపాలరావును 

నాకు చదువు చెప్పిన గురువులే నిరంతర సాధనతో నీ దయను పొందితిని. 

నీ దయతో కవితానురక్తునై చిత్ర బంధ గర్భ కవిత సరసులు మెచ్చువిధముగా 

వ్రాయుదును తల్లీ.

చ. పరమ దయానిధానయగు పార్వతి,  మాత రమా కృపాబ్ధియున్

నిరుపమవైన నీవును మనీషుల మధ్యను నన్ను నిల్పగా

గరువముతోడ నొప్పితిని. కావ్యరమాసతి కంఠ హారమై

మరువకుడమ్మ ముక్తినిడి మాన్యతఁ నిల్పఁగ భవ్య భారతీ! ౯౧ .

భావము. ఓ వారాహీ! లక్ష్మీదేవియు పార్వతీ మాతయు నీవునుమహనీయుల 

మధ్య నన్ను నిలుపుట చేత ఆత్మ గౌరవముతో కవ్యరమాకంఠహారమై 

రహించితిని. నాకు ముక్తినొసగి గౌరవమును ఇచ్చుట మీరు మరువ

వలదమ్మా.

చ. తెలిసి వచించియుంటినొకొ, తెల్పితొ యేమి యెఱుంగకే. మదిన్

దలచినదెల్లఁ దెల్పితిని, తన్మయతన్,  మహనీయమైన నీ 

సులలిత సుందరోజ్వల విశుద్ధసుపూజ్య గుణాదికంబులన్

దలచుచు నిన్ను నేఁ బలుకఁ దప్పక యుక్తమె యౌను భారతీ! ౯౨. 

భావము. ఓ వారిజాసనా!నిన్ను గూర్చి తెలిసి చెప్పితినో, తెలియక చెప్పితినో,

మనసున భావించినదంతయు తన్మయత్వముతో చెప్పియుంటిని.గొప్పదైన 

నీయొక్కసులలితమైన సుందరమైన ఉజ్వలమైన శుభ్రమైనప్రపూజ్యమైన

గుణములు మున్నహువాన్ని తలచుచు నిన్ను గూర్చి చెప్పినప్పుడు అవి 

యుక్తమైనవే యగునమ్మా.

చ. పదములు రావు నాకు, పరిపక్వత లేదు, పఠించువాటిలో.

ముదమున నిన్ను నేఁ దలచి పొందుదు బంధుర బంధ నైపుణిన్.

వదలను నీదు పాదములు వ్రాయగనెంచినవెల్ల వ్రాయుటన్

ముదమున చేయుదాక. వరమో? భరమో? కరుణించు భారతీ! ౯౩. 

భావము. ఓ చిత్రాంబరా మాతా! నాకుపదసంపద తక్కువ. పఠించువాటినర్థము 

చేసుకొనునంతటి జ్ఞాన పక్వత లేదు. సంతోషముతో నిన్ను తలంచుకొని నేను 

బంధురమైన బంధ కవితా నిపుణతను పొందితినమ్మా. నేను వ్రాయనెంచినవి 

పూర్తిగా వ్రాయు వరకు నీ పాదములు వీడనమ్మా.  ఇది వరమో, భరమో, 

ఎఱుఁగను. కరుణించుమమ్మా.

చ. శుభముల కాలవాలమయి శోభిలఁ జేసెడి శారదాంబ ! మా

కభయము నీవు. నీ కృపమహాద్భుతరీతిని గాంచితమ్మ! నీ

విభవము నూరు పద్యముల విస్తృతి మించి రచించి తిద్ది. నా 

కుభయ ఫలంబు లీవొసఁగి, యుద్ధతినొప్పఁ నిల్పు, భారతీ! ౯౪. 

భావము. ఓ చిత్రగంధా మాతా! ఓ శోభనమూర్తివై భక్తులను శోభిలునట్లు చేయు 

శారదామాతా! నీవే మాకు అభయమమ్మా. నీకృపను నేను గొప్పగా చూచితి

నమ్మా! నీ వైభవమును నూరు పద్యములమించి ఇది వ్రాసితినమ్మా. ఇహపర 

సద్గతులు కొలిపి, గొప్పగా నన్ను నిలుపుమమ్మా!                                         

చ. తెలతెలవారుచుండగనె దీక్షగ పద్య శతంబు వ్రాసితిన్

నిలుపుచు నిన్ను నా మదిని నిత్యశుభావహ శారదాంబ! నీ

తలపులె వ్రాయఁ జేసినవి, ధన్యతఁ గూర్పఁగ నాకు. నిత్యమున్

మెలకువతోడ నిన్గొలిచి మేలుఁ గ వర్ధిలనిమ్ము.భారతీ! ౯౫. 

భావము. నిత్యమును శుభములకు స్థానమైన ఓ చిత్రమాల్యావిభూషితా!నిన్ను 

నా మనసులో నిలిపి ఉదయము ప్రారంభించిన ఈ శతక రచనను 

తెలతెలవారుచుండుసరికి దీక్షతో వ్రాయఁగలిగితిని. నా జన్మను చరితార్థము 

చేయుటకు నిన్ను గూర్చిన ఆలోచనలే నాచే వ్రాయించినవి. ఎల్లప్పుడూ 

ధ్యాసతో నిన్ను కొలుచుచు మేలుగా అభివృద్ధి చెందనిమ్ము.

చ. నిరతము  నీ పదాబ్జములు నేను మదిం గని, పొంగనిమ్ము, సు

స్థిరముగ నీ నిధానమగు తెల్గుల తేజము చాటనిచ్చి, యం

తరములు లేని యాత్మనిడి ధన్యత తోడఁ జరింపనిమ్ము, నే

పరమ పథంబుగాంచఁదగు భక్తినొసంగుము. దివ్య భారతీ! ౯౬.

భావము. ఓ దివ్య భారతీ మాతా! నీ పాదపద్మముల నెల్లప్పుడునూ నామదిలో 

చూచుకొనుచు నన్ను సంతోషింపనిమ్ము. నీ నిధానములైన తెలుగు తేజమును 

సుస్థిరముగ చాటునట్లు చేయుము. భేద భావములు లేని మనసును నాకు ప్ర

సాదించిధన్యతతో జీవింపనిమ్ము. పరమపథమునంద తగిన భక్తిని 

నాకొసగుమమ్మా.

చ. వినయముతోడ సత్కృతిని విజ్ఞులుమెచ్చఁ గ నీ కొసంగెదన్.

ఘనమగు భావనాపటిమ కన్బడుటన్న నమోఘమౌనొ. శో

ధనమున దోషపంకిలము తప్పదొ తోచక. సైచుమన్నియున్

గుణములనేకముల్ గలుఁగుఁ గూర్మిని గొల్పితివీవె భారతీ! ౯౭.                                            

భావము. ఓ శివా!  విజ్ఞులు మెచ్చునట్లుగా వినయముతో నీకీ చంపకభారతిని 

సమర్పింతునమ్మా.గొప్ప భావనాపటిమ కనఁబడుచూ అమోఘముగా ఉండునో 

లేక పరిశీలన చేసిచూచినచో దోషపు మరకలు కనబడి తీరునో యేమో. 

అన్నియు నీవు సహించుమమ్మా.నీవే ప్రేమతో ఈ శతకము వ్రాయఁ జేసితివి కాన 

గుణములు తప్పక ఉండి తీరునమ్మా.

చ. సుధఁ గురిపించు తల్లివని శోభిలఁ జేసెదవంచు నెంచి, నే

నెద నిను నిల్పి, నేడు పరమేశ్వరునానతిఁ జేసి వ్రాసితీ

సదమల శోభనోజ్వలిత చంపక భారతి. మంచి చెడ్డలన్

మదినిడఁబోక కైకొనెడి మాతవు సన్నుత రూప. భారతీ! ౯౮. 

భావము. ఓ కామప్రదా!! సుధను వర్షించు తల్లివని, శొభిలఁ జేయుదువని.

నేను నిన్ను నా మనసులో నిలిపి ఆ పరమేశ్వరునాజ్ఞ వలన నేడు సదమల 

శోభనోక్వలిత చంపక భారతిని రచించితిని. మంచిచెడ్డలనెంచక స్వీకరించే 

తల్లివమ్మా నీవు. ఈ చంపక భారతీ శతకమును గ్రహించుమమ్మా.

చ. కొనుమిది భారతీ జనని కోమల చంపక భారతీ కృతిన్

వినఁబడఁ జేయుమమ్మ  పృథివీ స్థలి నందరు సంతసింపఁగా.

జననము లేని ముక్తిపథ సద్గతినిమ్మ పఠించువారికిన్.

గని ననుఁ గావుమమ్మ వర కామితముల్ నెరవేర్చి, భారతీ! ౯౯. 

భావము. ఓ విద్యాధరసురపూజితా! కోమలమైన ఈ చంపక భారతీశతకమును 

నీవు స్వీకరింపుమమ్మా. భూమిపై అందరూ సంతోషించునట్లు దీనిని 

వినఁబడునట్లు చేయుము తల్లీ. ఈ డతకపాఠకులకు పునర్జన్మరహిత ముక్తిని 

ప్రసాదించుము. నీవు నన్ను ప్రేమతో జూచి, మంచి కోరికలును నెరవేర్చి 

కాపాడుము తల్లీ

చ. శుభమగు పాఠకాళికి వసుంధర చంపక భారతీ కృతిన్.

ప్రభుతకు మేలుగాత. పరిపాలనచే ప్రజ సంతసించుతన్.

విభవముతోడ సజ్జనులు వెల్గుత మంగళ కార్యధుర్యులై

యభయముగా వెలుంగుమిల నార్యుల సంస్కృతిఁ బెంచి భారతీ! ౧౦౦.                                  

భావము. ఓ శ్వేతాననా!ఈ చంపక భారతీకృతి కారణముగా పాఠకులకు 

శుభము అగుగాక. ప్రభుత్వమునకు శుభమగుగాక. పరిపాలన ప్రజారంజకముగా 

ఉండు గాక.మంగళ కార్య ధుర్యులఒ సజ్జనులు విభవముతో ప్రకాశింతురు గాక. 

ఆర్య సంస్కృతిని పెంచి అభయముగా ఉండుగాక.

కంద గీత గర్భ చంపకమాల.

స్వర విలసన్నుతా! సహజ సౌమ్య లసద్గుణ శారదాంబ! మ

మ్మరయుమిలన్ సదా. మధుర మంజుల వాగ్ఝరి మాకొసంగి సుం

దర గళ మాధురుల్, కవిత ధారలు కొల్పుచు కావుమింక రా.

దరి నిలుమా మదిన్. ఘనత దాల్చిన  సన్నుత జ్ఞాన భారతీ! ౧౦౧. 

భావము. ధ్వనిరూపమున ప్రకాశించుచు పొగడఁబడు ఓ భారతీమాతా! 

ఓ నిరంజనా! ఘనత దాల్చిన ఓ సన్నుత జ్ఞాన భారతీమాతా! సహజమైన 

సౌమ్యముతో ప్రకాశించు స్వభావము గల ఓ శారదాంబా! మధురమైన 

మంజులమైన వాగ్ఝరిని మాకు ప్రసాదించి మమ్ములనెల్లప్పుడు భూమిపై 

అరయుచుండుమమ్మా.  ఇంకనూ సుందరమైన గళ మాధుర్యమును, 

కవితా స్రవంతిని మాకొసంగుచు కాపాడుచుండుము. వచ్చి మా సమీపముననే 

మా మనస్సులలో ఉండుము తల్లీ! 

బహు ద్వివిధ కంద గీత గర్భ చంపకమాల

మము జననీ సదా నిలుపు మా ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా

మము మననీ భువిన్, తెలుపుమా కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా 

మము కననీ నినున్, కొలుపుమా ఘన తేజము కూర్మి తోపగా

మము విననీ స్తుతిన్,, కనుమ మాదిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! ౧౦౨

భావము. ఓ చతుర్వర్గ ఫలప్రదా! ఓ జననీ! మమ్ములను ఎల్లప్పుడు నిలుపుము.  

ఘనత యేదైతే మాకు కలదో దానినిగణనీయ తేజముతో నొప్పునట్లు ఎల్లప్పుడు 

నిలుపుము. నిన్ను కాంతి పుంజముగా మాకు కనఁ కేయుచు మమ్ములను 

చూడనిమ్ము.మాలోనను ఘనమైన తేజస్సు తోచునట్లుగా ప్రేమతో కొలుపుము.

నిన్ను గూర్చిన స్తోత్రమును విననిమ్ము. మా దిన చర్యలను గమనించుచు 

ఉండుమమ్మా. .

గూఢ పంచమ పాద చంపకమాల.

గురు   లెఱుకన్మెలంగ శుభగుల్ గని నేర్తు రుదగ్ర వర్తనల్.             

గురు గుణముల్వరల్త్రు.ప్రభ గొప్ప వరాళిగ    దల్తురుద్ధతిన్.

గురువులె భవ్య పూజ్య శుభ గోత్రజ   రాఘవుఁబోలుభాస్కరుల్.

గురువను దైవముండిన   సుగోత్రులు   దేవులుకారె?భార తీ!   ౧౦౩.

ఇందలి గూఢ పంచమ పాదము.

గురువును కల్వపూడి శుభ గోత్రుని రాఘవుఁ దల్తు భారతీ!

భావము. ఓ చతురానన సామ్రాజ్యా! ఓ భారతీ మాతా! గురువులు తెలివి కలిగి 

ప్రవర్తించుచున్నచో మంచివారు వారిని గమనించి శ్రేష్టమైన ప్రచర్తనలను 

వారినుండి గ్రహింతురు. అటువంటి గురువుల గుణములను ప్రవర్ధింపఁ 

చేయుదురు. ఈ లభించెడి జ్ఞాన ప్రభను గొప్ప వరములుగా భావించుదురు. 

అట్టి శ్రేష్టులైన గురువులే ఉత్తమ కులజుఁడయిన రాముని పోలెడి సూర్యులే. 

గురువలబఁడే మంచి దైవమున్నచో సద్గోత్రులు సాక్షాత్ దైవస్వరూపులగుదురు 

కదా.

గుప్త పంచమ పాద భావము.

ఓ భారతీ మాతా! కల్వపూడి వేంకట వీర రాఘవాచార్య గురుదేవులను నేను 

ఆత్మలో తలచెదను తల్లీ!

గూఢ పంచమ పాద చంపకమాల.

గురుతు గలట్టి వారు నెలకొల్ప   రహించెడి     దివ్య వాగ్ఝరీ!

కరుణను   కష్టపాళి  తొలగన్    బ్రవహించుమ నవ్య తేజమై

గురువరమై  ప్రకాశమును కొల్పుమ   వేచెదనమ్మ   భావికై.

ధర  కరు ణాలవాలవయి  తల్పగనే       వడి  బ్రోచు భారతీ!    ౧౦౪.

గూఢ పంచమపాదము

గురువరులష్టకాల నెలకొల్ప రహించెడి దివ్య భారతీ!

భావము. ఓ రక్తమధ్యా! భూమిపై కరుణకు ఆలవాలమయి, నిన్ను తలంచినంతనే 

వేగముగా కాపాడెడి ఓ భారతీమాతా! ప్రసిద్ధులయినవారు నీ యునికిని గుర్తించి 

నిన్ను నెలకొల్పగా ప్రకాశించెడి ఓ దివ్యమైవ వాగ్ప్రవాహ రూపమా! కరుణ చూపి 

నా కష్టములు తొలిగిపోవునట్లుగానీవు నవ్య తేజముగా నాలో ప్రవహించుము. 

గురుదేవుల వరమై నాలో ప్రకాశమును కొల్పుము. నేను ఉజ్వలభవితకై వేచి

యుందును తల్లీ! 

గూఢ పంచమపాద భావము.

గురుపుంగవులయిన బ్రహ్మశ్రీ అష్టకాల నరసింహరామశర్మ అనంత సాగరమున 

నిన్ను ప్రతిష్ఠింపగాప్రపంచమున వెలుగొందుచున్న ఓ దేవతామూర్తివైన 

సరస్వతీమాతా! అని సంబోధన.

చ. దినమున నూరు పద్యములు తీరుగ వ్రాసితి పిమ్మటిచ్చటీ

యెనిమిది చిత్రబంధము లనేక మహద్గతులన్ రచించితిన్.

కనుఁగొని వ్రాయఁ జేసితివి గౌరవమబ్బగ నాకు నీవె, నీ

యనుపమమైన బ్రేమయె మహత్వముఁ గొల్పినదమ్మ భారతీ!  ౧౦౫.

భావము. ఓ నీలభుజా! భారతీమాతా! రోజులో నూరు పద్యములను వ్రాసితిని. 

అటు పిమ్మట ఈ ఎనిమిది పద్యములు చిత్రబంధ మహత్తరమైన అనేక గతులలో

రచించితినమ్మా. నేను వ్రాయుచుండుట కనుగొని నాకు గౌరవము కలిగించ 

దలచి నీవే వ్రాయునట్లు చేసితివమ్మా.నీ సాటిలేని ప్రేమయే నాకవితకు 

గొప్పఁదనము కలుగఁ జేసినదితల్లీ!

గూఢ పంచమపాద గోమూత్రికా బంధ చంపకమాల

నిరవధిగా     సుకృత్యముల నిన్నె గ్రహించఁగఁ జేయ,   భారతిన్

నిరుపమ రామ  కృష్ణ యన  నేర్పు  వహింతును గాదె   శారదా!

నిరుపమ? రాణ గాంచి కని   నే  నిట  నెంచనె    నీ    మహద్ధృతీ

శ్వర సుమనోజ్ఞ తేజము?  వివర్ధిలు         దీవెగ ధాత్రి       భారతీ ! ౧౦౬ 

భావము. ఓ హంసాసనా! సాటిలేని జననీ! ఓ శారదాంబా! అవధియే లేకుండా 

మంచిపనులందు నిన్నే గ్రహించునట్లు చేసినచో భారతావనిలో సాటిలేని 

రామకృష్ణ అని అందరూ అనుకొను విధముగా నిపుణతను కలుగుదును కదా! 

ఆ విధముగా రాణ గడించి, ఆ నిపుణతతో చూచి, ఇచ్చట నేను నీ గొప్పగా 

వహించిన మహనీయ ఈశ్వరుని మనోజ్ఞమయిన తేజమును గుర్తించకుందునా? 

ఆవిధముగా నేను చేయుటచే వర్ధిల్లునది నీవే కదా తల్లీ!

గూఢ పంచమ పాదము.

నిరుపమ రామకృష్ణ కవి నేర్పు గ్రహించగ నీదె భారతీ!

భావము. ఓ భారతీ మాతా! సాటిలేనిదైనటువంటి ఈ రామకృష్ణ కవి చిత్రకవితా 

నైపుణ్యము అది నీదైన నిపుణతయేనమ్మా.

చ. ఘనముగ చిత్ర బంధ వర గర్భ కవిత్వమునష్టకంబులో 

వినుతిగ వ్రాయ గోరిరిట విజ్ఞులు పూజ్య వరాష్టకాల స

ద్వినుతులు. వ్రాసినాడ నిట విజ్ఞతతో నరసింహునానతిన్.

ప్రణుతులు వారిలో శుభదవై మము గాంచెడి నీకు, భారతీ! ౧౦౭.

భావము. ఓ నీలజంఘా! బ్రహ్మశ్రీ అష్టకాల నరసింహ రామ శర్మ మహోదయులు 

చంపక భారతీ శతకమును చూచి, చిత్ర, బంధ, గర్భ కవిత్వములతో అష్టోత్తర 

శతకముగా పూర్తి చేయమని కోరగా వారి ఆదేశము మేరకు నిన్ను ప్రార్తించి, నీ 

ప్రభావముచే పై ఎనిమిది పద్యములు వ్రాసితిని తల్లీ! ఆ మహనీయునిలో 

శుభదవై యుండి మమ్ములను చూచెడి నీకు నా నమస్కారములు తల్లీ!

చ. నిరతము మంగళంబులగు నిర్మల భారతమాతకిద్ధరన్.

నిరుపమ భారతీయతను నిత్యము మంగళముల్ వహించుతన్ 

కరుణ గుణాలవాలమగు గణ్యులపాళికి మంగళంబు. సుం

దర వర భాషణామృత! మదంబరొ మంగళ మీకు భారతీ! ౧౦౮.

భావము. ఓ బ్రహ్మ విష్ణు శివాత్మికా! ఈ ధరపై భారతమాతకు నిత్యము 

మంగళములు ప్రాప్తించుచుండును గాక. సాటిలేని భారతీయతను 

మంగళదేవత ఆవహించుగాక. కరుణామూర్తులయిన సజ్జనుల సమూహమునకు 

మంగళములు ప్రాప్తించుగాక. సుందరమగు అమృత భాషణాస్వరూపిణీ! 

ఓ భారతీ! నా తల్లీ! నీకు మంగళమగుగాక.

ఏతత్ సర్వం శ్రీవాగ్దేవీ చరణారవిందార్పణమస్తు.

చంపక భారతీశతకము సంపూర్ణము.

క. మూర్తీభవించె శతకము (మొదటి నూరు పద్యములూ)

కార్తికము విశుద్ధ విదియ ఘన మన్మధనా

డార్తిగ చంపక భారతి - కర్తను, నే రామకృష్ణ కవి నిల చింతాన్. ౧౦౧. 

స్వస్తి.   తే. 13 - 11 - 2015.

౧౦౨ . ౧౦౩ . ౧౦౪ . ౧౦౫ . ౧౦౬. పద్యముల చిత్ర కవిత వివరణ.

౧౦౨ బహు ద్వివిధ కంద గీత గర్భ చంపకమాల 

మము జననీ సదా నిలుపు మా ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా

మము మననీ భువిన్, తెలుపుమా కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా 

మము కననీ నినున్, కొలుపుమా ఘన తేజము కూర్మి తోపగా

మము విననీ స్తుతిన్,, కనుమ మాదిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! ౧౦౨

చంపకమాల గర్భస్థ తేటగీతి 

నిలుపు మా ఘనతన్ గణనీయ తేజ 

తెలుపుమా కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశి 

కొలుపుమా ఘన తేజము కూర్మి తోప

కనుమ మాదిన చర్యలు జ్ఞాన భార!

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౧.

జననీ సదా నిలుపు మా 

ఘనతన్ గణనీయ తేజ గామము మననీ 

కననీ నినున్, కొలుపుమా 

ఘన తేజము కూర్మి తోపగామము విననీ.

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౨.

మననీ భువిన్, తెలుపుమా 

కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా మము కననీ.

విన నీ స్తుతిన్, కనుమ మా

దిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! మము జననీ.

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౩

జననీ సదా నిలుపు మా 

ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా మము కననీ

కననీ నినున్, కొలుపుమా 

ఘన తేజము కూర్మి తోపగా మము జననీ.

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౪.

మననీ భువిన్, తెలుపుమా 

కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా మము విననీ

విననీ స్తుతిన్,, కనుమ మా

దిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! మము మననీ..

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము  ౫

జననీ సదా నిలుపు మా 

ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా మము విననీ

మననీ భువిన్, తెలుపుమా 

కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా మము జననీ.

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౬. 

మననీ భువిన్, తెలుపుమా 

కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా మము జననీ.

విననీ స్తుతిన్, కనుమ మా

దిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! మము కననీ.

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౭

కననీ నినున్, కొలుపుమా 

ఘన తేజము కూర్మి తోపగా మము మననీ

జననీ సదా నిలుపు మా 

ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా మము విననీ

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౮.

విననీ స్తుతిన్,, కనుమ మా

దిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! మము కననీ

మననీ భువిన్, తెలుపుమా 

కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా మము జననీ

చంపకమాల గర్భస్థ కందము ౯

జననీ సదా నిలుపు మా 

ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా మము జననీ

కననీ నినున్, కొలుపుమా 

ఘన తేజము కూర్మి తోపగా మము కననీ

చంపకమాల గర్భస్థ ద్వివిధ కందము ౧౦

మననీ భువిన్, తెలుపుమా 

కనఁ జేయుచు దీప్తిరాశిగా మము మననీ

విననీ స్తుతిన్, కనుమ మా

దిన చర్యలు జ్ఞాన భారతీ! మము విననీ.

)ఇంకనూ పెక్కు కందములిందు కల వు)   

౧౦౩ గూఢ పంచమ పాద చంపకమాల.

గురు   లెఱుకన్మెలంగ శుభగుల్ గని నేర్తు రుదగ్ర వర్తనల్.             

గురు గుణముల్వరల్త్రు.   ప్రభ గొప్ప వరాళిగ    దల్తురుద్ధతిన్.

గురువులె భవ్య పూజ్య శుభ గోత్రజ   రాఘవుఁబోలుభాస్కరుల్.

గురువను దైవముండిన   సుగోత్రులు    దేవులుకారె?భార తీ!   ౧౦౩.

గురువును కల్వపూడి శుభ గోత్రుని రాఘవుఁ దల్తు భారతీ!                                          

౧౦౪. గూఢ పంచమ పాద చంపకమాల.

గురుతు గలట్టి వారు నెలకొల్ప   రహించెడి     దివ్య వాగ్ఝరీ!

కరుణను   కష్టపాళి  తొలగన్    బ్రవహించుమ నవ్య తేజమై

గురువరమై  ప్రకాశమును కొల్పుమ   వేచెదనమ్మ   భావికై.

ధర  కరు ణాలవాలవయి  తల్పగనే       వడి  బ్రోచు భారతీ!    ౧౦౪.

గూఢ పంచమపాదము

గురువరులష్టకాల నెలకొల్ప రహించెడి దివ్య భారతీ!

౧౦౫ కంద గీత గర్భ చంపకమాల.

స్వర విలసన్నుతా! సహజ సౌమ్య లసద్గుణ శారదాంబ! మ

మ్మరయుమిలన్ సదా. మధుర మంజుల వాగ్ఝరి మాకొసంగి సుం

దర గళ మాధురుల్, కవిత ధారలు కొల్పుచు కావుమింక రా.

దరి నిలుమా మదిన్. ఘనత దాల్చిన సన్నుత జ్ఞాన భారతీ! ౧౦౫. 

చంపకమాల గర్భస్థ కందము..

విలసన్నుతా! సహజ సౌ

మ్య లసద్గుణ శారదాంబ! మమ్మరయుమిలన్

గళ మాధురుల్, కవిత ధా

రలు కొల్పుచు కావుమింక. రా. దరి నిలుమా.

చంపకమాల గర్భస్థ తేటగీతి..

సహజ సౌమ్య లసద్గుణ శారదాంబ!   -  మధుర మంజుల వాగ్ఝరి మాకొసంగి 

కవిత ధారలు కొల్పుచు కావుమింక   -  ఘనత దాల్చిన  సన్నుత జ్ఞాన భార!

౧౦౬ గూఢ పంచమపాద గోమూత్రికా బంధ చంపకమాల. 

నిరవధిగా     సుకృత్యముల నిన్నె గ్రహించఁగఁ జేయ,  భారతిన్

నిరుపమ రామ  కృష్ణ యన  నేర్పు  వహింతును గాదె శారదా!

నిరుపమ? రాణ గాంచి కని   నే  నిట  నెంచనె    నీ  మహద్ధృతీ

శ్వర సుమనోజ్ఞ తేజము?  వివర్ధిలు         దీవెగ ధాత్రి    భారతీ ! ౧౦౬ 

గూఢ పంచమ పాదము.

నిరుపమ రామకృష్ణ కవి నేర్పు గ్రహించగ నీదె భారతీ!

                                                      

ఏతత్ సర్వం శ్రీవాగ్దేవీ చరణారవిందార్పణమస్తు.

                                                                             

అకారాది పద్యసంఖ్య.

అజముఖ వేద్య! యీ సృజనమౌ సకలంబును నీ యధీనమై..2.

అజుఁడు సృజింపనోపునె సహాయము నీ వొనరింపకున్నచో ....22.

అనయమునా గజాననుని, యాతనిఁ గాంచిన పార్వతీసతిన్,1.

అణువు కదల్పనౌనె పరమాత్మకునైన భవత్ ప్రతాపమున్ ….౭౪.

అభయము నిచ్చి భాషణ ననంత శుభాస్పద మార్గ వేద్య స...33.

అసదృశమంచు వస్తువుల నాదరణంబొనరింత్రు కొన్నిటిన్,….26.

ఇహ పర మెన్న శబ్ద చయమే కద మూలము సృష్టికంతకున్….13.

ఇహ పర సాధకంబగు మహీస్థలి వాక్ పరి భూషణంబు. స....9.

కటిక కసాయి బోయకు ప్రకాశముఁ గొల్పఁగ నారదుండు ప్రా....20

కదలదు లోక మించుకయు కాదని నీవు నిరాకరించినన్…..25.

కదలిక లేని జన్మలకు గౌరవమెద్ది? విధాత సృష్టిలో ....34.

కనుప నకారమాద్యవయి కల్పన చేయుదువన్ని నీవెయై …6.

కనులకుఁ గానిపించునవి కల్గు టబద్ధము. జ్ఞాన చక్షువున్....42.

కనులకుఁ గానిపించునవి కావు మహీస్థలి శాశ్వతంబు లీ ....21.

కవన సుధాపయోధిని ప్రకాశితమౌనటు, కావ్యరాజమే ....౬౭.

కొనుమిది భారతీ జనని కోమల చంపక భారతీ కృతిన్ ....౯౯.

క్షణములలోన పద్యములు కమ్మగ వ్రాయు కవీశులందు, సద్....౫౬.

క్షరమగు సృష్టిఁ బుట్టి, ఘన కర్కశ వృత్తులు చేతఁ బట్టి, య....18.

క్షరము గణింప నీ జగతి. గౌరవ సన్మహనీయ గాధలన్....27.

క్షరములె యక్షరమ్ములగు సాధన సత్కవితామృతంబగున్…..15.

గగన తలంబునన్ వెలుఁగు కాంతిమయుండగు సూర్య దేవుఁడీ ....41.

గరువము బాపు దేవతవు, కామిత సత్ ఫలదాతవీవు. నీ....౬౦.

గురుతు గలట్టి వారు నెలకొల్ప   రహించెడి     దివ్య వాగ్ఝరీ!....౧౦౪.

గురు   లెఱుకన్మెలంగ శుభగుల్ గని నేర్తు రుదగ్ర వర్తనల్.....౧౦౩.

గురువులు శేషశాయియును, గోపక పాలుడు, కోరినట్లుగా ....౯౦.

ఘనముగ చిత్ర బంధ వర గర్భ కవిత్వమునష్టకంబులో ....౧౦౭.

చదువుల జోలికేగుటది సాధ్యము కానిది నీవు లేక. సం....౪౬.

చదువులతల్లికిన్ శుభము, సద్గురు పూజ్య మహత్వ భారతీ ....౭౨.

చదువుల తల్లివైన నిను చంపక భారతిఁగా రచించితిన్ ….౮౪.

జగతికి మూలమెద్ది కన? శబ్దమె కాఁదగు. నక్షరాకృతిన్....18.

జగతికి వెల్గువీవె. విరజాజుల సౌరభమీవె.  వెల్గుదీ.....౫౫.

జగతి ననంత సాక్షి గుణ సన్నుత పాళికి, దుష్ప్రజాళికిన్ ....28.

జగతిని కల్గు దైవమది సద్విభవంబయి వెల్గుచుండు, నీ....35.

జగతిని కొల్పునప్పుడు ప్రజాళి హితంబు గణింప వచ్చుగా!....౪౯.

జననమునొందఁ జేసితివి. చక్కని సంస్కృతి నేర్పినావు. నీ....౬౫.

జనని భవాని నీవలెనె సన్నుత శ్రీహరి రాణి నీవలెన్ ….౭౭.

జయములనిచ్చు తల్లివి,  ప్రజన్ గృపఁ గాచెడి కల్పవల్లివై ....౪౩.

తనయుఁడ నేను. తల్లివి. నితాంతము నీ మహనీయ భావనా....౪౭.

తలపులలోన నిల్పుమిక తత్పరతత్వము. దైవ మార్గమున్…..౪౪.

తెలతెలవారుచుండగనె దీక్షగ పద్య శతంబు వ్రాసితిన్ ....౯౫.

తెలివి యనంగ నేది? యది తెల్లమె నీవని నగ్న సత్యమే…..౬౯.

తెలిసి వచించియుంటినొకొ, తెల్పితొ యేమి యెఱుంగకే. మదిన్....౯౨.

దినమున నూరు పద్యములు తీరుగ వ్రాసితి పిమ్మటిచ్చటీ .....౧౦౫.

ధరణియె నీకు తల్లియొకొ? ధాత్రికి తల్లివి నీవెయొక్కొ? యీ ….౮౮.

ధ్వని జనియింప భావమును, తత్వము, నెన్నసుసాధ్యమౌను, త ....౫౨.

ననుఁ గను. రామకృష్ణ కవి నాన్ రహియింతు, ననన్య సాధ్యమై ....౫౦.

నలువ ముఖాబ్జ సంభవ మనంత నిరంత వసంత సంతతుల్….14

నిఖిలము నీవె నిండితివి నిర్మల మానస వీధులందు. స ....౮౩.

నిరతము  నీ పదాబ్జములు నేను మదిం గని, పొంగనిమ్ము, సు ....౯౬.

నిరతము మంగళంబులగు నిర్మల భారతమాతకిద్ధతన్ ....౧౦౮.

నిరవధిగా     సుకృత్యముల నిన్నె గ్రహించఁగఁ జేయ,   భారతిన్....౧౦౬.

నిరుపమ కల్వపూడి మహనీయ సదన్వయ రాఘవార్యు సం....౮౯.

పర మహనీయ బ్రహ్మమది పావన సచ్చరితామృతంబు సు....౬౪

పరవశమైతి నీ కృపకు భద్రతఁగొల్పెడి భవ్య తేజమా!....౭౧.

పరుల మనంబులన్నిలువ, పట్టుగ వారికి శోభఁ గూర్పఁగా,....8

నిరుపమ శాంతి తత్వము, వినిర్మల చిత్తము, సత్ప్రవృత్తి, నీ....17.

నిరుపమ సాధనా పటిమ నిన్ను గ్రహింపఁగఁ జేయు. నీదు సుం ....౫౭.

పదములు రావు నాకు, పరిపక్వత లేదు, పఠించువాటిలో .....౯౩.

పరమ దయానిధానమగు పార్వతి,  మాత రమా కృపాబ్ధియున్...౯౧.

పరమ రహస్యమై ప్రకృతి వర్ధిలు ప్రాణులలోన ప్రాణమై....౮౧.

పలుకక యుంట నేరమగు, పల్కిన నేరము, పల్కు పల్కునం ...5

పలుకుల తల్లివీవు. పరిపాలనఁ జేసెద వెల్ల లోకముల్,…7

పలుకుల లోన మాధురులు, పంచఁగ నేర్చిన పండితాళికిన్....31.

పలుకులు భావముల్ భవుఁడు పార్వతి రూప మనంగ వచ్చు నా....40.

ప్రగతిని కోరువారలకు భాగ్యము నీ కృప, భద్ర మార్గమున్....౫౪.

ప్రణవమె నీవు. మద్ధృది విరాజిత భవ్య ప్రబంధ శారదా....౪౮.

మగనికి సృష్టి కర్త యను మన్ననఁ గొల్పితివీవె కాదె? నీ....29.

మదికి పురాణముల్ కథలు, మార్గ సుదర్శకమెట్టులౌను? స....౪౫.

మనమున భక్తి భావమును మాకు నొసంగిన లోటు రాదుగా?....37.

మనమున హావ భావములు మాటలఁ గానఁగఁ జేయుచుండ నా ...10.

మనసును విప్పి చెప్పుటకు మాటలు చాలవు నీ ప్రతాపమున్ ….౮౭.

మనము విచిత్ర సాధనము, మంచికి, చెడ్డకు మార్గమిద్ది. సద్ ....౬౩.

మనుజులు వ్రాయు వ్రాతలవి మానక నీవయి యుండునెల్లెడన్,….౬౧.

మము జననీ సదా నిలుపు మా ఘనతన్ గణనీయ తేజ గా....౧౦౨.

మరిమరి వేడుచుంటినని మారము చేసితి నంచు నన్నునే ....౬౮.

మరువకు మమ్మ నన్ను, గుణమాంద్యము బాపుము. శక్తినిమ్ము. నీ ....౮౨.

మునుమును పాడు లోకమున పూజ్యులు దుర్భర జీవనంబుతో....36.

మొరవినుమా! దయా సరసి! పూజ్యుల నే కొలువంగఁ జేయుమా!...39.

వదనము నుండి వెల్వడు ప్రభావము చూపెడి శబ్దశక్తియే...4.

వరగుణ గణ్య వాఙ్మధుర భవ్య మనోజ్ఞ సుధాస్రవంతిగా,...11

వరగుణ గణ్యులౌ సుజన వర్గమునన్ కవితామృతంబు నే....౮౬.

వరముగ నీవె దక్కితివి వర్ధిలఁ జేయగ మమ్ము తల్లివై....౫౮.

వలచిన నిన్ను నెంచుచునవారిత రీతిని బ్రహ్మ మోములన్ ….౭౬.

విదితము చేయు దైవమును వేదములెల్ల గ్రహింపఁ గల్గినన్….24.

విధికి నమస్కరించెదను. విద్యలరాణి కృపాబ్ధినున్ననే ....౭౦.

వినయముతోడ సత్కృతిని విజ్ఞులుమెచ్చఁ గ నీ కొసంగెదన్……౯౭.

వినుటకు వీనులిచ్చితివి విజ్ఞత నిచ్చితి విన్నవెన్నఁగన్…..32.

వెలుగులవెల్ల నీవలన వెల్గెడి వెల్గులె, వేద రూపిణీ!....౭౮.

శరణు సరస్వతీ! సుకవి సన్నుత! సత్కమనీయ కావ్య సం....12

శిశువుల జ్ఞాన సంపదను చిందరవందర చేయుచుండి రీ ....౭౩.

శుక పిక శారికా వితతి చూపులలో పరిభాష లేమిటో?....23.

శుభమగు పాఠకాళికి వసుంధర చంపక భారతీ కృతిన్…..౧౦౦.

శుభముల కాలవాలమయి శోభిలఁ జేసెడి శారదాంబ ! మా....౯౪.

సరగున పొంగివచ్చెనిట చంపక భారతి సద్విభాతి నే...3.

సరసవిదూరమౌ కవిత సద్గురు తేజముఁ జూపఁబోదు.నీ....౭౫.

సరియెవరమ్మ నీకు మనసా వచసా భవదీయ పాద సం....౫౯.

సుజనుఁడె దుర్జనుండగుట చూచుచునుంటిమి. దుర్జనుండె తా ...౮౦.

సుజనులఁ జేర్చి సచ్చరిత శోభిలఁ గూర్చెడి తల్లివీవు. నా ....౬౬.

సుధఁ గురిపించు తల్లివని శోభిలఁ జేసెదవంచు నెంచి, నే ....౯౮.

సునిశితమైన తత్వమును శోభను గాంచ నొసంగితీవు. మా ....38.

సుమధుర భావనాంబర సుశోభిత మూర్తి యనంత కృష్ణ తే....16.

సురుచిర బ్రహ్మ దృష్టిని వసుంధర నెల్ల సృజంబులయ్యె సు....౫౩.

సృజనములైన సర్వమును సృష్టిగ ధాత యొనర్చినట్టివే ....౭౯.

స్మర రిపు నాశ్రయించి, సతి సత్పద ధూళి వహించి, చిత్త సం....౬౫.

స్వరములలోన నోంకృతిని, స్వాదుశుభాస్పద భాషణంబునున్,....౫౧.

స్వర విలసన్నుతా! సహజ సౌమ్య లసద్గుణ శారదాంబ! మ....౧౦౧.

హరి జగతిన్ వహించియు నహర్నిశలున్ మదిఁ జింతనొందు. నీ....30.

హృదయపు స్పందనంబుడుగ హృద్వరభావమనంత తేజమై....౬౨.

కవి  చింతా రామకృష్ణారావు. జననము. తే. 06 - 10 - 1951.

వేట్లపాలెం. తూర్పుగోదావరి జిల్లా.

తల్లి. కీ.శే. చింతా వేంకటరత్నమ్.

తండ్రి. కీ.శే. చింతా సన్యాసి రామారావు.

గురుదేవులు. కీ.శే. కల్వపూడి వేంకట వీర రాఘవాచార్యులు.

స్వస్థలము. సర్వసిద్ధి గ్రామము. విశాఖపట్టణం జిల్లా.

నివాసము. మియాపూర్, భాగ్యనగరము.

దూరవాణి సంఖ్య. 8247384165.

ఈ మెయిల్ ఐడీ. < chinta.vijaya123@gmail.com > 

నిర్వహిస్తున్న బ్లాగు.. ఆంధ్రామృతమ్.

కృతికర్త.  

భాషాప్రవీణ., చిత్రకవితాసమ్రాట్., కవికల్పభూజ., పద్యకవితాభిరామ,  చిత్రకవితా సహస్రఫణి,  

పుంభావ భారతీ , చింతా రామ కృష్ణా రావు. P.O.L., M.A., 

విశ్రాంత ఆంధ్రోపన్యాసకుఁడు.

ఫ్లాట్ నెం. A 601. శిల్పాస్ ఆర్వీధర్మిష్ఠ... డీమార్టుకు ఎదురుగా.. మియాపూర్, హైదరాబాద్. 49.

తెలంగాణా. భారత దేశము. చరవాణి 8247384165 

రచనలు.

 1) అనంత ఛందము౨౨౦౦ కొఱకు శతకము.

 2) అశ్వధాటి సతీ శతకము.( ప్రాస నియమముతో, ప్రతీపాదమునా మూడు     

    ప్రాసయతులతో ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

 3) ఆంధ్రసౌందర్యలహరి.

 4) ఆంధ్రామృతమ్,  పద్యవిపంచి, యువతరంగమ్. బ్లాగులలో అనేక స్వీయ రచనలు.

 5) కాళిదాసు కాళీ అశ్వధాటికి తెలుఁగు పద్యానువాదము.

 6) క్షీరాబ్ధిపుత్రీరమా! శతకము.

 7) చంపక భారతీ శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

 8) నేరెళ్ళమాంబ సుప్రభాతమ్.(సంస్కృతంలో)

 9) పురుష సూక్త ఆంధ్ర పద్యానువాదము.

10) ప్రజ పద్య సీస గర్భిత ఆటవెలది కృష్ణ శతకము.

11) బాలభావన శతకము.

12) మూకపంచశతి పద్యానువాదము.

13) మేలిమిబంగారం మన సంస్కృతి. సంస్కృత సూక్తిశ్లోకములకు తెలుఁగు పద్యానువాదము.

14) రమాలలామ శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

15) రాఘవా! శతకము.

16) రామకృష్ణ శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

17) రుద్రమునకు తెలుగు భావము.

18) లలితా శ్రీచంద్రమౌళీశ్వర శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

19) వసంతతిలక సూర్య శతకము.

20) విజయభావన శతకము.

21) వృద్ధబాలశిక్ష శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

22) వేదస్తుతి, షోడశ చిత్రకవితలు. 

23) శ్రీ అవధానశతపత్రశతకము.

24) శ్రీచక్రబంధ అష్టలక్ష్మీ స్తోత్రము.

25) శ్రీచక్ర బంధ సప్తస్వర సర్వమంగళాష్టకము.

26) శ్రీచక్రబంధ మంగళాష్టకము.

27) శ్రీచక్రబంధ శ్రీరామ దశకము.

28) శ్రీమదాంధ్రభగవద్గీత చింతా(తనా)మృతం.

29) శ్రీమద్యాదాద్రి శ్రీనృసింహ శతకము.(అష్టోత్తరశత నృసింహనామాంచిత 

      118 ఛందో గర్భ చిత్ర సీసపద్య శతకము.)

30) శ్రీమన్నారాయణ శతకము.(ద్విత్వనకార ఏక ప్రాసతో)

31) శ్రీమన్నారాయణీయ పద్యానువాదము.

32) శ్రీయాజ్ఞవల్క్య శతకము. (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

33) శ్రీ లక్ష్మీ సహస్ర నామాంచిత సహస్రపద్యదళ పద్మము.

34) శ్రీలలితా సహస్ర నామాంచిత పద్యసహస్రదళపద్మము.

35) శ్రీవేణుగోప కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల శతకము. (బంధచిత్రకృతి ఒకే శతకమున 

      మూడు మకుటములతో మూడు శతకములు.) 

36) శ్రీ శిరిడీశ దేవ శతకము,(వారం రోజులలో వ్రాసినది.)

37) శ్రీశివాష్టోత్తరశతపంచచామరావళి (శివశతకము.) (ఒక్క రోజులో వ్రాసినది.)

38) శ్రీ శివాష్టోత్తరశతనామాన్వితాష్టోత్తరశత విభిన్నవృత్త శివశతకము.

39) సుందర కాండ.(రామాన్వయముగా కందపద్యములు, సీతాన్వయముగా తేటగీతి 

    పద్యములు, హనుమదన్వయముగా ఉత్పలమాలలుతో సుందరోత్పల నక్షత్రమాల.)

40) సురగవి నవ రత్నమాలిక. (చిత్రకవితా ప్రసూనములు.)

41) సువర్ణమాలా స్తుతి. శంకరులశ్లోకములకు పద్యానువాము.

42) స్వతంత్ర భారత వజ్రోత్సవము సందర్భముగా రకార ప్రాసతో అష్టోత్తర శత పాద    

    ఉత్పలమాలిక.

43) శ్రీరామ పట్టాభిషేకం. తేదీ. 10 - 3 -2025 మరియు 11 - 3 - 2025.తేదీల మధ్యవిరచితము.

44) శాంభవీ శతకము.(మధ్యాక్కర గర్భ చంపకోత్పలాలు.)( ఏకదిన విరచితము) 20 – 4 – 2025.

జైహింద్.